اثربخشی ذهن آگاهی مبتنی بر شناخت درمانی بر بهزیستی روان شناختی، کیفیت زندگی و تاب آوری در زوجین با تعارضات زناشویی
محورهای موضوعی : روانشناسی
فائزه اربابي
1
(گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران.)
شهرزاد سراوانی
2
(گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران.)
مژگان زينلي پور
3
(گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران.)
امير هاشمي سنجاني
4
(گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران.)
کلید واژه: ذهن آگاهی, شناخت درمانی, بهزیستی روان شناختی, کیفیت زندگی, تاب آوری, تعارضات زناشویی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی ذهن آگاهی مبتنی بر شناخت درمانی بر بهزیستی روان شناختی، کیفیت زندگی و تاب آوری در زوجین با تعارضات زناشویی انجام شد. این پژوهش آزمایشی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. جامعه آماري پژوهش شامل کليه زوجین با تعارضات زناشویی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر قم در سال 1400 بود. نمونه آماری شامل 40 زوج دارای تعارضات زناشویی بود که به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایشی هشت جلسه آموزش 90 دقیقه ای ذهن آگاهی مبتني بر شناخت درمانی دریافت نمودند و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. براي جمع آوري داده ها، از مقیاس تاب آوری کانر-ديويدسون، مقیاس کیفیت زندگی سازمان جهاني بهداشت و مقیاس بهزیستی روان شناختی ريف و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر شناخت درماني افزایش معناداری در تاب آوری (01/0>P)، بهزیستی روان شناختی (01/0>P) و کیفیت زندگی (01/0>P) زوجین با تعارضات زناشویی ایجاد کرده است و این نتایج در پیگیری دو ماهه ثابت باقی مانده است (05/0<P). با توجه به يافته هاي اين پژوهش، برنامه آموزشي ذهن آگاهي مبتني بر شناخت درماني مي تواند به عنوان يک روش موثر موجب افزايش بهزیستی روان شناختی، تاب آوری و کیفیت زندگی شود.
The aim of this study was to investigate the effectiveness of mindfulness-based on therapy cognition on psychological well-being, quality of life and resilience in couples with marital conflicts. This study was an experimental study of pre-test and post-test with control and follow-up groups. The study population consisted of couples with marital conflicts who were referred to counseling centers in Qom in 2021. The statistical sample consisted of 40 couples with marital conflicts who were randomly divided into experimental and control groups. The experimental group received eight 90-minute of mindfulness-based on therapy cognition training sessions and the control group received no training. Data were collected using the Conner & Davidson Resilience Scale, WHO Quality of Life Scale and Ryff Psychological Well-Being Scale. Analysis of variance with repeated measures was used to analyze the data. The results showed that mindfulness-based on therapy cognition has created a significant increase in resilience (P<0.01), psychological well-being (P<0.01) and quality of life (P<0.01) of couples with marital conflicts and these results have remained constant in the two-month follow-up (P>0.05). According to the findings of this study, the mindfulness-based on therapy cognition program can be an effective method to increase psychological well-being, resilience and quality of life.
اولیا¬زاده، مریم و رئیسی، زهره. (1396). اثربخشی آموزش راه¬حل محور بر تعارضات زناشویی و کیفیت زندگی در زوجین شهر اصفهان. سلامت جامعه، 11(3و4)، 11-25.
باباپورخیرالدین، جلیل؛ پورشریفی، حمید؛ غباری بناب، باقر؛ خانجانی، زینب و بهرامی، محسن. (1397). رابطة دلبستگی بزرگسالی و دلبستگی به خدا با سلامت روانیشناختی با میانجیگری تاب¬آوری. مجله روانشناسی، 84(21)، 369-383.
بیانی، علی‌اصغر؛ محمدکوچکی، عاشور و بیانی، علی. (1387). روایی و اعتبار مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف. مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران، 14(2)، 23-55.
حیرت¬نگاری، بنفشه و دلیر، مجتبی. (1399). اثربخشی فیلم درمانگری بر سازگاری زناشویی و بهزیستی روانشناختی در زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره تهران. دانش و پژوهش در روان¬شناسی کاربردی، 21(81)، 78-88..
خلعتبری، آمنه؛ قربان¬شیرودی، شهره؛ زربخش، محمدرضا و تیزدست، طاهر. (1399). مقایسه اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ولع خوردن، کیفیت زندگی و پریشانی روانشناختی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. نشریه علمی روانشناسی سلامت، 9(4)، 7-24.
دلاور، علی. (1389). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: انتشارات رشد.
صدقی، پروین و چراغی، اباذر. (1397). بررسی اثربخشی ذهن¬آگاهی بر بهزیستی روانشناختی و تاب¬آوری زنان سرپرست خانوار. خانواده پژوهی، 14(56)، 549-562.
عبدی، فاطمه؛ بنی¬جمالی، شکوه¬السادات؛ احدی، حسن و کوشکی، شیرین. (1398). بررسی ویژگی¬های روانسنجی مقیاس تاب¬آوری در زنان مبتلا به سرطان پستان. پژوهش در سلامت روانیشناختی، ۱۳(۲)، ۸۱-۹۹.
کشمیری، مرتضی؛ فتحی¬آشتیانی، علی و جلالی، پیوند.(1398). نقش تعدیل کنندۀ ذهن¬آگاهی در رابطۀ بین افسردگی، اضطراب و تنیدگی با بهزیستی روانشناختی، مجله روانشناسی،90(23). 217-231.
مدنی، یاسر و حجتی، سمیرا. (1394). تاثیر درمان¬ شناختی مبتنی بر ذهن¬آگاهی در رضایت زناشویی و کیفیت زندگی زوجین. فصلنامه پژوهش¬های کاربردی روانشناختی، 2(6)، 29-60.
مطهری، زهراسادات؛ بهزادپور، سمانه و سهرابی، فرامرز. (1392). تبیین سطح تعارض زناشویی براساس هیجان¬خواهی و تاب¬آوری در زوجین. زن و مطالعات خانواده، 5(20)، 105-122.
نجات، سحرناز؛ منتظري، علي؛ هلاكويي¬ناييني، كوروش؛ محمد،كاظم و مجدزاده، سيدرضا. ( 1385). استانداردسازي مقیاس كيفيت زندگي سازمان جهاني بهداشت :(WHOQOL-BREF)ترجمه و روانسنجي گونه ايراني. مجله دانشكده بهداشت و انستيتو تحقيقات بهداشتي، 4(4)، 1-12.
Akinsola HA, Popovich JM. (2012). The quality of life of families of female-headed households in Botswana: A secondary analysis of case studies. Health care for women international. 23(6-7): 761-772.
Brown E. (2016). Happy people live longer: Subjective well-being contributes to health and longevity. Applied Psychology: Health and Wellbeing. 3: 1-43.
Cavanagh K, Strauss C, Forder L, Jones F. (2016). Can mindfulness and acceptance be learnt by self-help? A systematic review and meta-analysis of mindfulness and acceptance-based self-help interventions. Clinical psychology review. 34(2): 118-129.
Connor KM, Davidson JRT. Development of a new resilience scale. (2003). the Connor-Davidson Resilience Scale (CD -RISC). Depress Anxiety, 18(2):76 –82.
Diener E, Lucas R, Schimmack U, & Helliwell J. (2016). Wellbeing for Public Policy. New York: Oxford University Press.
Elliot AJ, Gallegos AM, Moynihan JA, & Chapman B P. (2019). Associations of mindfulness with depressive symptoms and well-being in older adults: The moderating role of neuroticism. Aging & Mental Health, 23(4), 455–460.
Feeney JA, Karantzas GC. (2017). Couple conflict: insights from an attachment perspective. Current Opinion in Psychology. 13: 60-64.
Ha T, Overbeek G, Lichtwarck-Aschoff A, Engels RCME. (2013). Do Conflict Resolution and Recovery Predict the Survival of Adolescents’ Romantic Relationships? PLoS One, 8 (4): e61871. doi: 10.1371/journal.pone.0061871
Janowski K, Lucjan P. (2010). P-133-Worry and mindfulness: the role in anxiety and depressive symptoms. European Psychiatry. 27(1): 1-13.
Johnson SM, Simakhodskaya Z, Moran M. (2018). Addressing Issues of Sexuality in Couples Therapy: Emotionally Focused Therapy Meets Sex Therapy. Curr Sex Health Rep. 10(2):65-71.
Kabat-Zinn J. (1990). Full catastrophe living: using the wisdom of your body and mind to face stress, pain, and illness. New York: Delacorte.
Kohls N, Sauer S, Walach H. (2009). Facet of mindfulness – Results of an online study investigating the Freiburg mindfulness inventory. Personality and Individual Differences. 46(2): 224-230.
Masten AS. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychology. 56: 227-238.
Murphy C, & MacKillop J. (2012). Living in the here and now: interrelationships between impulsivity, mindfulness, and alcohol misuse. Psychopharmacology, 219(2): 527-536.
O'Connell O. (2009). Introducing Mindfulness as an Adjunct Treatment in an Established. The Humanistic Psychologist, 37(2): 178-191.
Olson D, DeFrain J, & Skogrand L. (2010). Marriages and families: Intimacy, diversity, and strengths. McGraw Hill.
Piet J, Würtzen H, & Zachariae R. (2012). The Effect of Mindfulness-Based Therapy on Symptoms of Anxiety and Depression in Adult Cancer Patients and Survivors: A Systematic Review and Meta-Analysis. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 80(6). 1007-1020.
Ryff CD, Keyes CM. (1995). The Structure of Psychological Well-Being Revisited. Journal of Personality and Social Psychology. 69(4): 719-727.
Segal ZV, Williams JMG, Teasdale JD. (2000). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: A new approach to preventing relapse. Guilford Press.
Teasdel JD, Segal ZV, Williams JMG, Ridgeway VA, Soulsby J, Lau MA. (2000). Prevention of relapse in major depression by mindfulness based cognitive therapy. Consulting and clinical psychology. 68(2): 615-623.
Weat J, Galager AT. (2014). Cognitive therapy in clinical practice. 1nd ed. New York: Routledge; 124-6.
Weich S, Brugha T, King M, McManus S, Bebbington P, Jenkins R, Stewart-Brown S. (2011). Mental well-being and mental illness: finding from the adult Psychiatric Morbidity Survey for England 2007. The British Journal of Psychiatry. 199(1): 23-28.
Wupperman P, Marlatt GA, Cunningham A, Bowen S, Berking M, & et al. (2012). Mindfulness and modification therapy for behavioral dysregulation: results from a pilot study targeting alcohol use and aggression in women. Journal of Clinical Psychology, 68(1): 50–66.
Zhang H, Spinrad TL, Eisenberg N, Luo Y, Wang Z. (2017). Young adults' internet addiction: Prediction by the interaction of parental marital conflict and respiratory. International Journal of Psychophysiology. 120: 148-156.