رابطه قلدري در محل کار و رفتارهاي انحرافي در محل کار با ميانجيگري فرسودگي هيجاني
محورهای موضوعی : روانشناسی
رضا سپهوند
1
(دانشکدۀ مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران)
محسن عارف نژاد
2
(دانشکدۀ مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران)
فریبرز فتحی چگنی
3
(دانشکدۀ مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران)
مهدیه سپهوند
4
(دانشکدۀ مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران)
کلید واژه: قلدري سازماني, فرسودگي هيجاني, رفتارهاي انحرافي در محل کار ,
چکیده مقاله :
هدف اين پژوهش تعيين رابطة قلدري در محل کار و رفتارهاي انحرافي کارکنان در محل کار با ميانجيگري فرسودگي هيجاني در کارکنان سازمان هاي دولتي استان لرستان بود. پژوهش، از لحاظ هدف کاربردي و از لحاظ نوع تحقيق، رابطه اي و از نوع مدل سازي، معادلات ساختاري بود. جامعة آماري پژوهش تعداد 1317 نفر از کارکنان ادارات کل ستادي استان لرستان مستقر در شهر خرم آباد بودند، از اين ميان نمونه اي به تعداد 297 نفر به روش تصادفي طبقه اي از ميان آنها انتخاب گرديد. براي سنجش متغيرهاي پژوهش از پرسشنامه قلدري در محل کار (اينارسن ، هول و نوتلرز، 2009)، پرسشنامه فرسودگي هيجاني (ماسلاچ و جکسون، 1981) و پرسشنامه رفتارهاي انحرافي در محل کار (بنت و رابينسون، 2000) استفاده شده است. براي تجزيه و تحليل داده ها از مدل سازي معادلات ساختاري و نرم افزارAmos استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان دهندة آن بود که قلدر، در محل کار به صورت مستقيم با رفتارهاي انحرافي و فرسودگي هيجاني رابطة مثبت و معناداري دارد، علاوه بر اين فرسودگي هيجاني، رابطه بين قلدري در محل کار و رفتارهاي انحرافي کارکنان را ميانجي گري مي کند (p<0/05).
The purpose of this study is to investigate the relationship between workplace bullying and employees’ deviant workplace behaviors in governmental organizations of Lorestan province, when the emotional exhaustion has been considered as a mediating role. The statistical population of the study was 1317 employees of general staff of Lorestan province based in Khorramabad city. According to the Morgan table, a sample size of 297 was selected by stratified random sampling. In order to measure the variables of the research, the (Einarsen, Hoel & Notelaers’ ,2009) Workplace Bullying Questionnaire, (Maslach and Jackson’s, 2000), Emotional Exhaustion Questionnaire and the (Bennett and Robinson’s, 2000) Deviant Workplace Behaviors Questionnaire were used. For data analysis, structural equations modeling and Amos software have been used. The results of the research show that workplace bullying has a positive and significant relationship with deviant behaviors and emotional exhaustion directly, also The results showed that emotional exhaustion mediates the relationship between workplace bullying and employee deviant behaviors.
اسدی، نرجس و گل پرور، محسن (1398). رابطه بین رهبری غیراخلاقی و مخرب با فرسودگی هیجانی و عملکرد شغلی. اخلاق در علوم و فنّاوری، 14 (3)، 63-70.
باغبانیان، عبدالوهاب. و خمرنیا، محمد. (1392). بررسی رفتارهاي انحرافی شغلی کارکنان بیمارستان امام علی(ع) زاهدان در سال 1390: یک گزارش کوتاه. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 12 (5)، 408-399.
پری زاده، سیما و بشلیده، کیومرث (1398). رابطة توانمندسازی ساختاری و رفتار شهروندی سازمانی: با نقش میانجی فرسودگی شغلی. مجله روانشناسی، 23(4)، 407-423.
حیدری، سهیلا؛ معروفی، فخرالدین و احمدی زاد، آرمان (1396). تابآوری فروشندگان بنگاههای کسب و کار. کاوش های مدیریت بازرگانی، 9(17), 225-247
سبزی، عطیه؛ رمضانی، یوسف و سجاد، عاطفه (1398). بررسی تأثیر رفتارهای مخرب نظارتی بر تسهیم دانش با توجه به نقش میانجی خستگی عاطفی و نقش تعدیلی عدالت سازمانی. مدیریت دولتی، 11(2), 339-354.
عسکری، روح اله؛ سپاسه، فاطمه و تواضع، زهرا. (1395). بررسي رابطه بين سكوت سازماني و عملكرد سازماني در كاركنان بيمارستان هاي آموزشي دانشگاه علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد. دوماهنامه علمی پژوهشی دانشکده بهداشت یزد، 15 (3)، 29-22.
غفاری، شمس و عاشوری، ماریه (1396). تعیین نقش ادراک قلدری سازمانی در ارتباط بین استرس شغلی و تمایل به ترک خدمت درکارکنان وزارت ورزش و جوانان. فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 4(4), 101-111.
کریمی، رضا؛ بشلیده، کیومرث و هاشمی، سید اسماعیل (1398). اثر رهبری اصیل بر فرسودگی شغلی با میانجی گری حیطه های زندگی کاری و خودکارآمدی مقابله شغلی. مجله روانشناسی، 23(2)، 166-180.
گل پرور، محسن و خاتون آبادی، گلنار (1395). الگوی ساختاری رابطه قلدری در بیمارستان با عاطفه منفی و شکایات روان تنی در پرستاران زن. نشریه روان پرستاری، 4 (5)، 52-59.
گل پرور، محسن؛ واثقی، زهرا و اشجع، آرزو. (1393). تبیین رابطه استرس شغلی با بیگانگی شغلی و رفتارهاي انحرافی بر اساس نقش تعدیل کننده اسناد شناختی به علل استرس. روانشناسی معاصر، 9 (1)، 82-71.
محمود روشن ضمیر، سمیرا؛ ایرانی، حمیدرضا و یزدانی، حمیدرضا. (1396). شناسایی عوامل سازمانی مؤثر بر بروز رفتار انحرافی کارکنان. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 7 (23)، 183-204.
مقدم، علیرضا و محمودی میمند، مهدی. (1397). اثر بدبینی سازمانی بر گرایش به رفتارهاي انحرافی. مطالعات مدیریت، 27 (89)، 89-73.
نداف، مهدی؛ رحیمی، فرج اله و هادی زاده، زهرا. (1395). مدل سازی ساختاری از تأثیر سکوت سازمانی و قلدری در تمایل کارکنان به جا به جایی (مورد مطالعه: منتخبی از سازمان های دولتی در کلان شهر اهواز). دوفصلنامه پژوهش های روانشناختی در مدیریت، 2(1)، 123-144
یعقوبی، نور محمد؛ کوهی خور، محمد؛ کمالیان، امین رضا و تاجپور، مهدی (1397). بررسی تاثیر رفتارهای قلدری سازمانی بر نگرش شغلی و سازمانی. فصلنامه علمی مدیریت سازمانهای دولتی، 6 (2)، 117-136.
Anasori, E., Bayighomog, S.W., & Tanova, C. (2019). Workplace bullying, psychological distress, resilience, mindfulness, and emotional exhaustion. The Service Industries Journal, 40(1-2), 65-89.
Attell, B. K., Brown, K. K., & Treiber, L. A. (2017). Workplace bullying, perceived job stressors, and psychological distress: Gender and race differences in the stress process. Social Science Research, 65, 210–221.
Bennett, R.J. and Robinson, S.L. (2000), “Development of a measure of workplace deviance”, Journal of Applied Psychology. 85, 3, 349-360.
Bergbom, B., Vartia-Vaananen, M. & Kinnunen, U. (2015), “Immigrants and natives at work: Exposure to workplace bullying”, Employee Relations. 37, 2, 158-175.
Bolton, L.R., Harvey, R., Grawitch, M,J., & Barber, L.K. (2012). Counterproductive work behaviours in response to emotional exhaustion: A moderated mediational approach. Stress and Health 28(3), 222-33.
Brienza, J.P., & Bobocel, D.R. (2017). Employee age alters the effects of justice on emotional exhaustion and organizational deviance. Front. Psychol. 8:479.
Christian, J. S., Ellis, P. J. (2014). The crucial role of turnover intentions in transforming moral disengagement into deviant behavior at work. Journal of Business Ethics, 119 (2),193–208.
De Cieri, H., Sheehan, C., Donohue, R., Shea, T., & Cooper, B. (2019). Workplace bullying: An examination of power and perpetrators. Personnel Review, 48 (2), 324-341.
Devonish, D. (2013), “Workplace bullying, employee performance and behaviors: The mediating role of psychological well-being”, Employee Relations, 35, 6, 630-647.
Einarsen, S., Hoel, H. & Notelaers, G. (2009), “Measuring exposure to bullying and harassment at work: Validity, factor structure and psychometric properties of the negative acts questionnaire-revised”, Work and Stress, 23, 1, 24-44.
Einarsen, S., Hoel, H., Zapf, D. & Cooper, C.L. (2011), “The concept of bullying and harassment at work: The European tradition”, in Einarsen, S. (Ed.), Bulling and harassment in the workplace: developments in theory, research, and practice, Taylor and Francis, Boca Raton, FL, pp. 3-40.
Enwereuzor, I,K., Onyishi, I,E., Onyebueke, I,F., Amazue, L,O., & Nwoke, M,B. (2017). Personality as a moderator between emotional exhaustion and workplace deviance among teachers. Journal of Psychology in Africa, 27(1), 41-46.
Golparvar, M., Dehghan, S., & Mehdad, A. (2014). Relationship between emotional exhaustion and deviant behaviors: Moderating role of Big Five Personality Traits. International Journal of Scientific Research in Knowledge, 2(6), 285-296.
Gouldner, A.W. (1960), “The norm of reciprocity: A preliminary statement”, American Sociological Review, 25, 2, 616-178.
Hair, J.F., Ringle, C.M., & Sarstedt, M. (2014). PLS-SEM: Indeed a Silver Bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-151.
Halbesleben, J. R. B., & Bowler, W. M. (2007). Emotional exhaustion and job performance: The mediating role of motivation. Journal of Applied Psychology, 92, 93–106.
Hobfoll, G.H. & Shirom, A. (2001), Handbook of organizational behavior, Marcel Dekker, New York, NY.
Jung, H.S., & Yoon, H.H. (2018). Understanding workplace bullying: Its effects on response and behavior in the hospitality industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 30 (3), 1453-1471.
Kenworthy J, Fay C, Frame M, & Petree R. (2014). A meta-analytic review of the relationship between emotional dissonance and emotional exhaustion. Journal of Applied Social Psychology; 4(2): 94-105.
Krischer, M. K., Penney, L. M., & Hunter, E.M. (2010). Can counterproductive work behaviors be productive? CWB as emotion focused coping. Journal of Occupational Health Psychology, 15 (2), 154 166.
Laschinger, H. K. & Fida, R. (2014). A time-lagged analysis of the effect of authentic leadership on workplace bullying, burnout, and occupational turnover intentions, European Journal of Work and Organizational Psychology, 23 (5), pp. 739–753.
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99–113.
Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
McNamara, P.M., Fitzpatrick, K., McCurtain, S., & O’Brien, M. (2018). Workplace bullying and redress procedures: Experiences of teachers in Ireland. Qualitative Research in Organizations and Management: An International Journal, 13(1), 79-97.
Neto, M., Ferreira, A.I., Martinez, L.F. & Ferreira. P.C. (2017). Workplace bullying and presenteeism: The path through emotional exhaustion and psychological wellbeing. Annals of Work Exposures and Health, 61(5), 528-538.
Nielsen, M.B. & Einarsen, S. (2012), “Outcomes of workplace bullying: A meta-analytic review”, Work and Stress, 26, 4, 309-332.
Park, R. (2019), “Responses to emotional exhaustion: do worker cooperatives matter?”, Personnel Review, 48, 2, 438-453.
Priesemuth, M., & Taylor, R.M. (2016). The more I want, the less I have left to give: The moderating role of psychological entitlement on the relationship between psychological contract violation, depressive mood states, and citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior, 37(7),968-982.
Raman, P., Sambasivan, M., & Kumar, N. (2016), “Counterproductive work behavior among frontline government employees: Role of personality, emotional intelligence, affectivity, emotional labor, and emotional exhaustion.” Revista de Psicología del Trabajo y de las Organizaciones, 32(1), 25-37
Robinson, S. L., & Bennett, R. J. (1995). A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling study. Acad. Manage. J. 38, 555–572.
Rossiter, L., & Sochos, A. (2018). Workplace bullying and burnout: The moderating effects of social support. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 27(4), 386–408.
Samiullah, S. (2019). Impact of workplace bullying on workplace deviant behaviors: The mediating role of negative affectivity and moderating role of internal locus of control. A thesis submitted in partial ful-llment for the degree of Master of Science, Faculty of Management & Social Sciences Department of Management Sciences.
Samnani, A.I., K. & Singh, P. (2012), “20 years of workplace bullying research: A review of the antecedents and consequences of bullying in the workplace”, Aggression and Violent Behavior, 17, 6, 581-589.
Samsudin, E. Z., Isahak, M., & Rampal, S. (2018). The prevalence, risk factors and outcomes of workplace bullying among junior doctors: A systematic review. European Journal of Work and Organizational Psychology, 1–19.
Sarwar, A., Bashir, S., & Khan, A. K. (2019). Spillover of workplace bullying into family incivility: Testing a mediated moderation model in a time-lagged study. Journal of Interpersonal Violence, 0886260519847778.
Sarwar, A., Naseer, S., & Zhong, J.Y. (2019). Effects of bullying on job insecurity and deviant behaviors in nurses: Roles of resilience and support. Journal of Nursing Management, 1, 1-27.
Srivastava, S. & Dey, B. (2020), “Workplace bullying and job burnout: A moderated mediation model of emotional intelligence and hardiness”, International Journal of Organizational Analysis, 28, 1, 183-204.
Tuckey, M. R., & Neall, A. M. (2014). Workplace bullying erodes job and personal resources: Between and within-person perspectives. Journal of Occupational Health Psychology, 19(4), 413–424.
Weiss, H.M. & Cropanzano, R. (1996), “Affective events theory: A theoretical discussion of the structure, causes and consequences of affective experiences at work”, in Staw, B.M. and Cummings, L.L. (Eds), Research in organizational behavior, JAI Press, Greenwich, CT,pp. 1-74.