رابطه ادراک مخاطره و نظم‌جویی شناختی هیجان با گرایش به اعتیاد با میانجی‌گری سبکهای تصمیمگیری
محورهای موضوعی : روانشناسیحسین زارع 1 , سوسن کنگاوری 2 * , مهناز علی اکبری دهکردی 3
1 - گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران
2 - گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران
3 - گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران
کلید واژه: ادراک مخاطره, نظم جویی شناختی هیجان, گرایش به اعتیاد, سبک های تصمیم گیری,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطة ادراک مخاطره و نظم جویی شناختی هیجان با گرایش به اعتیاد با میانجی گری سبک های تصمیم گیری انجام شد. این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. بدین منظور تعداد 023 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور شهرستان بیجار با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، انتخاب گردیدند. داده ها به کمک شاخص ادراک مخاطره، پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان، پرسشنامه گرایش به اعتیاد زرگر و پرسشنامه سبک های تصمیم گیری اسکات و بروس جمع آوری شد. برای ارزیابی مدل پیشنهادی، از نرم افزار آموس و از روش تحلیل مسیر استفاده گردید. یافته ها نشان داد که ادراک مخاطره و نظم جویی شناختی هیجان مثبت به طور مستقیم با گرایش به اعتیاد رابطة منفی و معنادار و نظم جویی شناختی هیجان منفی با گرایش به اعتیاد رابطة مثبت و معنادار دارند. همچنین سبک های تصمیم گیری به صورت غیرمستقیم و واسطه ای بر میزان پیش بینی کنندگی متغیرها تاثیرگذار بودند. در مجموع نتایج پژوهش نشان داد که سبک های تصمیم گیری توانسته اند در رابطة مخاطره ریسک و نظم جویی شناختی هیجان با گرایش به اعتیاد نقش میانجی معناداری داشته باشند.
The aim of this study was to investigate the relationship between risk perception and cognitive emotion regulation with tendency to addiction by mediating decision-making styles. This research was a descriptive and a correlational study. To this end, 320 students from the Department of Banking and Payam of Noor University of Bijar city were selected by random sampling method. Data were collected using Risk Perception Index, Cognitive Emotion Regulation Questionnaire, Zargars Addiction Tendency Questionnaire and Scott and Bruce's Decision-Making Styles. Questionnaire. In order to evaluate the proposed model, Amos software and path analyze method were used. The findings showed that there was a negative significant relationship between risk perception and positive cognitive emotion regulation directly with the tendency to addiction and negative cognitive emotion regulation have a positive significant relationship with the tendency to addiction. Also, decision-making style indirectly influenced the predictive value of the variables. Overall, the results showed that decision-making style had a significant mediating role in the relationship between risk perception and cognitive emotion regulation with tendency to addiction.
اژهای، جواد. غلامعلی لواسانی، مسعود. ارمی، حسن. (1394). مقایسه تنظیم هیجان، میان افراد دارای سوءمصرف مواد و عادی. مجله روانشناسی، 19(2)، 146-137.
اسلام دوست، ث. (1389). اعتیاد، سببشناسی دروان. تهران: پیام نور.
اکبری، م. زارع، حسین. (1391). پیشبینی رفتارهای مخاطرهآمیز در نوجوانان و ارتباط آن با هیجانطلبی و سبکهای تصمیمگیری. پژوهش در سلامت روانشناختی، 6(1)، 65-57.
حسنی، جعفر. (1390). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 9(4)، 240-229.
حسنی، جعفر. (1389). خصوصیات روانسنجی پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان. مجله روانشناسی بالینی، 2(3)، 83-73.
حسنی، جعفر. میرآقایی علی محمد. (1390). رابطه راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان و تمایلات خودکشی گرایانه. روانشناسی معاصر، 7(1)، 72-61.
حکیم زاده، ف. (1386). تأثیر آموزش آموزههای مذهبی بر ابراز وجود، عدم گرایش به اعتیاد و عدم گرایش به خودکشی در دانشجویان دختر ساکن خوابگاههای دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان اهواز. پایاننامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، .
خدایی، علی. عبداللهی، محمد حسین. فراهانی، محمد تقی. رمضانی، ولی اله. (1390). پنج عامل شخصیت و هوش هیجانی در مردان معتاد و غیر معتاد. مجلة روانشناسی، 15(57)، 56-41.
رمضان زاده، فاطمه. مرادی، علیرضا. محمدخانی، شهرام. (1394). اثربخشی آموزش مهارتهای نظم جویی هیجانی درروان بنههای هیجانی و نیمرخ خطر مصرف مواد در نوجوانان در معرض خطر. مجلة روانشناسی، 19(4)، 393-380.
زارع، حسین. اعراب شیبانی، خ. (1390). بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه سبکهای تصمیمگیری در دانشجویان ایرانی. دو فصلنامه پژوهشهای روانشناختی، 14(2)، 112.
زارع، حسین. عبدالله زاده، ح. (1391). مقیاسهای اندازهگیری درروانشناسی شناختی. تهران: آییژ.
عسگری، پ. صفرزاده، س. قاسمی مفرد، م. (1390). رابطه جو عاطفی خانواده و جهتگیری مذهبی با گرایش به اعتیاد. مطالعات اسلام و روانشناسی، 5(8)، 26-7.
ناظمی، ف. صفاری نیا، م. (1394). بررسی ارتباط سبکهای تصمیمگیری و ادراک ریسک با رفتارهای کارآفرینانه در بین مدیران فرهنگی. مجلة ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 4(4)، 117-89.
هادی زاده مقدم، ا. طهرانی، م. (1387). بررسی رابطه بین سبکهای عمومی تصمیمگیری مدیران در سازمانهای دولتی. نشریه مدیریت دولتی، 1(1)، 138-123.
Adair,J. (2007). Decision making and problem solving strategies; Kongan page London and Philadelphia.
Aldao, A., Nolen-Hoeksema, S., & Schweizer, S. (2010). Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 30(2), 217-137.
Barlow, D. H., Allen, L. B., & Choate, M. L. (2004). Toward a unified treatment for emotional disorders. Behavior Therapy, 35, 205–230.
Benthin, A. Slovic, P. & Severson, H. (1993). A psychometric study of adolescent risk perception. Journal of Adolescence,16, 153-168.
Boles, S.M., & Miotto, K. (2003). Substance abuse and violence: A review of the literature. Aggression and Violent Behavior, 8,155-174.
Bonn-Miller, M. O., Vujanovic, A. A., &Zvolensky, M. J. (2008). Emotional dysregulation: Association with coping-oriented marijuana use motives among current marijuana users. Substance Use & Misuse, 43(11), 1653–1665.
Campbell-Sills L, & Barlow D.H. (2007). Incorporating emotion regulation into conceptualizations and treatments of anxiety and mood disorders. In: Gross J.J, (Ed). Handbook of emotion regulation. NewYork: Guilford Press.
Cicchetti D, Ackerman BP, & Izard CE.( 1995). Emotions and emotion regulation in developmental psychopathology. Dev Psychopathol, 7(1), 1-10.
Dimeff LA., & Koerner K. (2007) Dialectical behavior therapy in clinical practice. NewYork: Guilford Press.
Doran, N., McCharque, D., & Cohen, L. (2007). Implisivity and the reinforcing value of cigarette smoking. Addictive Behaviors, 32, 90-98.
Eysenk, M.W. (2007). Fundamentals of cognition. Psychology Press, USA and Canada.
Eysenk, M.W. (2005). Cognitive psychology. A students handbook. Psychology Press, USA & Canada.
Garnefski, N. Boon, S. & Kraaij, V. (2003). Relationships between cognitive strategies on adolescents and depressive psychopatology across different types of life events. Journal of Youth Adolescnets, 32(6), 401-408.
Garnefski, N. Kraaji, V. (2006). Relationship between cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: A comparative study of five specific samples. PersIndiv Diff; 40:1659-1669.
Garnefski, N. & Kraaij, V. (2003). Relationships between cognitive strategies of adolescents and depressive symptomatology across different types of life events. J. Youth Adolesc; 10(32):401-408.
Garnefski, N. Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2002). Manual for the use of the Cognitive Emotion Regulation Questionnaire: A questionnaire measuring cognitive coping strategies. Leiderdorp, The Netherlands: DATEC.
Garnefski, N. Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotion problems. Pers Indiv Diff. 30:1311-1327.
Garnefski, N. Legerstee, J. Kraaij, V. van, d. Kommer, T., & Teerds, J. ( 2002). Cognitive coping strategies and symptoms of depression and anxiety: A comparison between adolescents and adults. J. Adolesce; 25:603–11.
Garnefski, N. Rieffe, C. Jellesma, F. Terwogt, M.M., & Kraaij, V. ( 2007). Cognitive emotion regulation strategies and emotional problems in 9-11 year old children: The development of an instrument. Eur. Child Adolesce Psychiatr,16, 1-9.
Gross, J.J., John, O.P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: Implications for affect, relationships, and well-being. J. Pers Soc Psychol, 85(2):348–362.
Hablemitoglu, S. & Yildirm, F. (2008). The relationship between perception of risk and decision making styles of Turkish university students. Journal of World Applied Sciences; 4(2):214-224.
Mezzich, A.C. Tarter, R.E. Feske, U. Kirisci, L. McNamee, R.L. & Day, B.S. (2007). Assessment of risk for substance use disorder consequent to consumption of illegal drugs: Psychometric validation of the neurobehaviordisinhibition trait. Psychology of Addictive Behaviors, 21(4), 508-515.
Paulas, M.P. (2005). Neurobiology of decision- making: Quo vadis? Cognitive Brain Research, 23, 2-10.
Rosa, E.A. (2003). The logical structure of the social amplification of risk framework (SARE): matetheorical foundaction and policy implication. Cambridge University Press, 47-79.
Sarvela, P.D. & McClendon, E.J. (1988). Indicators of rural youth drug use. Journal of Youth and Adolescence, 17(4), 335-347.
Scott, S.G. & Bruce, R.A. (1995). Decision making style: The development and assessment of a new measure. Educational and Psychological Measurement, 55, 818-831.
Schuster, C.R. & Kilbey, M.M. (1992). Prevention of drug abuse. In J. M. Last & R. B. Wallace (Eds). Maxcy-Rosenau-Last public health and preventive medicine (13th ed). CT: Appleton & Langc.
Shedler, J. & Block, J. (1990). Adolescent drug use and psychological health: A longitudinal inquiry. American Psychologist, 45(5), 612-630.
Short,Jr.J.F. (1984). The social fabric of risk: towards the social transformation of risk analysis. Journal of Social Science, 49, 711-725.
Singh, R. & Greenhous, J.H. (2004), “The relation between career decision–making strategies and person–job fit: A study of job changers“, Journal of Vocational Behavior, 64, p202, Available online at www.sciencedirect.com.
Walton, K.E. & Roberts, B.W. (2004). On the relationship between substance use and personality traits: Abstainers are not maladjusted. Journal of Research in Personality, 38, 515-535.