تأثیر آموزش مدیر یت اضطراب امتحان بر ذهن‌آگاهی، انعطاف‌پذیری روانشناختی و تاب‌آوری در دانش‌آموزان دارای اضطراب امتحان
محورهای موضوعی : روانشناسی
سعیده زاهد
1
(دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.)
ندا نژادحمدی
2
(دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.)
مهدی عربزاده
3
(دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. )
ریحانه رحیمی
4
(دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.)
فرشته چراغی
5
(دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران)
کلید واژه: اضطراب امتحان, ذهن¬آگاهی, انعطاف¬پذیری روان¬شناختی, تاب¬آوری,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش مدیریت اضطراب امتحان بر ذهن‌آگاهی، انعطاف‌پذیری روانشناختی و تاب‌آوری در دانش‌آموزان دارای اضطراب امتحان بود. پژوهش حاضر از نوع شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل و جامعه‌ی آماری پژوهش شامل دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه‌ی اول شهرستان رشت در سال تحصیلی98-99 بود که پس از اجراء آزمون تشخیصی جهت شناسایی دانش‌آموزان دارای اضطراب امتحان، 34 نفر انتخاب و تصادفاً در دو گروه 17 نفره‌ی کنترل و آزمایش گماشته شدند. پرسشنامه‌ی اضطراب امتحان، مقیاس ذهن‌آگاهی، پرسشنامه‌ی انعطاف‌پذیری روانشناختی و مقیاس تاب‌آوری، به عنوان پیش‌آزمون توسط دو گروه تکمیل شد و بعد از 9 جلسه‌ی آموزش اضطراب امتحان، مجدداً به عنوان پس‌آزمون در اختیار دو گروه قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد آموزش اضطراب امتحان بر بهبود انعطاف‌پذیری روانشناختی و تاب‌آوری مؤثر است اما تأثیری معناداری بر ذهن‌آگاهی مشاهده نشد. این نتایج، کاربردهای ضمنی برای معلمان و دست‌اندرکاران آموزش دارد.
The purpose of this study was to investigate the effect of test anxiety management training on the mindfulness, psychological flexibility and resilience in students with test anxiety. The design of this study was quasi-experimental with pre-test-post-test and control group, and the population of the study included all female high school students in Rasht in the academic year of 2019-2020, who after performing a diagnostic test in order to identify students with test anxiety, the 34 participants were assigned randomly in control and experimental groups of 17. Test Anxiety Questionnaire, Mindful Attention Awareness Scale, psychological flexibility questionnaire and Connor-Davidson Resilience Scale were completed, as the pre-test, by both groups, and after nine test anxiety training sessions, were given again to the groups, as the post-test. The data were analyzed by one-way ANCOVA. The results indicated that test anxiety training is effective to improve psychological flexibility and resilience, but no significant effect was observed on mindfulness. These findings have implicit applications for teachers and educators.
امیری¬مجد، مجتبی و شاه¬مرادی، احمد (1386). تأثیر درمان شناختی- رفتاری در کاهش اضطراب امتحان دانشجویان. فصلنامه¬ی¬ علوم رفتاری، 3(17)، 64- 53.
بیرامی، منصور؛ عبدی، رضا (1388). بررسی تأثیر آموزش فنون مبتنی بر ذهن¬آگاهی در کاهش اضطراب امتحان دانش¬آموزان. علوم تربیتی، 2(6)، 35-54.
پین، الین و وایتاکر، لسلی (2009). مهارت¬های ضروری مطالعه¬ی موفق. ترجمه¬ی فاطمه محمدی (1383). شیراز: فرامتن.
حق رنجبر، فرخ؛ کاکاوند، علیرضا؛ برجعلی، احمد و برماس، حامد، (1390). تاب آوری و کیفیت مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی، سلامت و روان¬شناسی، 1(1)، 177-187.
روان¬بخش، مجید؛ صلواتی، مهیار؛ اخباری، بهنام؛ ابراهیمی، اسماعیل و گوشه، بابک (1392). بررسی نیازهای توجهی کنترل الگوی تنفس و ارتباط آن با پیامدهای متابولیکی تنفس در افراد سالم. توانبخشی، 14(4)، 7- 17.
زاهد، سعیده؛ عربزاده، مهدی؛ کدیور، پروین و طولابی، سعید (1398). تأثیر آموزش شیوه¬های کاهش اضطراب، بر حافظه¬ی کاری دانش¬آموزان دارای اضطراب امتحان. روانشناسی معاصر، 25، 400-404.
شیخ¬الاسلامی، علی؛ درتاج، فریبرز؛ دلاور، علی و ابراهیمی قوام، صغری (1391). تأثیر آموزش برنامه¬ی کاهش استرس مبتنی بر ذهن¬آگاهی بر اضطراب امتحان دانش¬آموزان. پژوهش در نظام¬های آموزشی، 6(18)، 1-15.
صفرزایی، مهرناز؛ عامری، فریده؛ مهری¬نژاد، سید ابوالقاسم؛ پیوسته¬گر، مهرانگیز و هادابخش پیرکلانی، روشنک (1399). ویژگی¬های روان¬سنجی پرسشنامه¬ی انعطاف¬پذیری روان¬شناختی در دانشجویان. فصلنامه¬ی پژوهش در سلامت روان¬شناختی، 14(2)، 50-65.
طیبی، راضیه (1390). بررسی رابطه میان جهت¬گیری مذهبی با پیشرفت تحصیلی و اضطراب امتحان در دانش¬آموزان دبیرستان¬های شهر شیراز. پایان¬نامه¬ی کارشناسی ارشد علوم تربیتی و روان¬شناسی دانشگاه یزد.
کلینکه، کریس. ال (1994). مجموعه کامل مهارت¬های زندگی. ترجمه¬ی شهرام محمدخانی (1386). تهران: انتشارات رسانه¬ی تخصصی.
گل¬پور چمركوهي، رضا و محمد اميني، زرار (1391). اثربخشي كاهش استرس مبتني بر ذهن آگاهي بر بهبود ذهن-آگاهي و افزايش ابراز وجود در دانش¬آموزان مبتلا به اضطراب امتحان. مجله¬ي روان¬شناسي مدرسه، 1(3)، 82-100.
ولز، آدریان (2009). راهنمای عملی درمان اضطراب و افسردگی. ترجمه¬ی شهرام محمدخانی (1390). تهران: ورای دانش.
Asikainen, H., Hailikari, T. & Mattson, M. (2018): The interplay between academic emotions, psychological flexibility and self-regulation as predictors of academic achievement, Journal of Further and Higher Education, 42(4), 439-453. DOI: 10.1080/0309877X.2017.1281889
. Ben-Itzhak, S., Bluvstein, I. & Maor, M. (2014). The Psychological Flexibility Questionnaire (PFQ): Development, Reliability and Validity. WebmedCentral psychology, 5(4), 70-82
. Bond, F., Joda, L. & Guenole, N. (2013). The Work-Related Acceptance and Action Questionnaire (WAAQ): Initial Psychometric Findings and Their Implications for Measuring Psychological Flexibility in Specific Contexts. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 86(3), 331–347
. Brown, K. W. & Ryan, R. M. (2003). The Benefits of Being Present: Mindfulness and Its Role in Psychological Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology, 84(4), 822–848. DOI: 10.1037/0022-3514.84.4.822
Carsley, D. & Heath, N. L. (2019): Evaluating the effectiveness of a mindfulness coloring activity for test anxiety in children, The Journal of Educational Research, 112(2), 143-151. DOI: 10.1080/00220671.2018.1448749
Connor, K. M. & Davidson, J. R. T. (2003). Development of new resilience scale: the Connor - Davidon, Resilience scale (CD-RISC). Depression & anxiety, 18(2), 76-82. DOI: 10.1002/da.10113
Cunha, M. & Paiva, M. (2012). Text Anxiety in adolescents: The role of self-criticism and acceptance and mindfulness Skills. The Spanish Journal of Psychology, 15, 533-54. DOI: 10.5209/rev_SJOP.2012.v15.n2.38864
Derakshan, N. & Eysenck, M. W. (2009). Anxiety, Processing Efficiency, and Cognitive Performance. European Psychologist, 14(2), 168-176. DOI: 10.1027/1016-9040.14.2.168
. Eysenck, M. W., Derakshan, N., Santos, R. & Calvo, M. G. (2007). Anxiety and Cognitive Performance: Attentional Control Theory. American Psychological Association, 7(2), 336-353. DOI: 10.1037/1528-3542.7.2.336
. Fallah, N. (2017). Mindfulness, coping self-efficacy and foreign language anxiety: a mediation analysis. Educational psychology, 37(6), 745-756. DOI: 10.1080/01443410.2016.1149549
Fuente, J. D. L., Martinez-Vicente, J. M., Lopez-Garcia, M., Zapata, L. & Mariano-Vera, M. (2017). Personal Self-Regulation, Learning Approaches, Resilience and Test Anxiety in Psychology Students. Estudios sobre education, 32, 9-26. DOI: 10.15581/004.32.9-26
Gibson, J. (2019). Mindfulness, Interoception, and the Body: A Contemporary Perspective. Frontiers in psychology, 10:2012. DOI: 10.3389/fpsyg.2019.02012
Ghorbani, N., Watson, P. J., & Bart L. Weathington. (2009). Mindfulness in Iran and the United States: Cross-Cultural Structural Complexity and Parallel Relationships with Psychological Adjustment. Current Psychology, 28(5), 211–224
. Kuhbandner. C., Spitzer. B., & Pekrun. R. (2011). Read-Out of Emotional Information from Iconic Memory: The Longevity of Threatening Stimuli. Psychological Science, 22(5) 695-700
. Low, R., & Sweller, J. (2005). The modality principle in multimedia learning (pp.147-158). In R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning. New York, NY: Cambridge University Press
. Luong, M. T., Gouda, S., Bauer, J. & Schmidt, S. (2019). Exploring Mindfulness Benefits for Students and Teachers in Three German High Schools. Mindfulness, 10(12), 2682-2702. DOI: 10.1007/s12671-019-01231-6
Masuda, A. & Tully, E. C. (2012). The Role of Mindfulness and Psychological Flexibility in Somatization, Depression, Anxiety, and General Psychological Distress in a Nonclinical College Sample. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine, 17(1), 66-71
. Mitmansgruber, H., Beck, M. T. & Schubler. G. (2008). Mindful helper: Experiential avoidance, meta-emotion and emotion regulation in paramedics. Journal of Research in Personality, 42, 1358-1363. DOI:10.1016/j.jrp.2008.03.012
Napoli, M., Krech, P. R. & Holley, L. C. (2005). Mindfulness training for elementary school students: the attention academy. Journal of applied school psychology, 21(1), 99-125
. Park J, & Moghaddam B. (2016). Impact of anxiety on prefrontal cortex encoding of cognitive flexibility. Neuroscience. DOI:10.1016/j.neuroscience.2016.06.013
Pascoe, M. C., Hetrick, S. E., & Parker, A. G. (2020). The impact of stress on students in secondary school and higher education. International Journal of Adolescence and Youth, 25, 104-112. DOI: 10.1080/02673843.2019.1596823
Pires, C. P., Putwain, D.W., Hofmann, S.G., Martins, D.S., MacKenzie, M.B., Kocovski, N.L. & do Céu Salvador, M. (2020) Assessing psychological flexibility in test situations: The test anxiety acceptance and action questionnaire for adolescents. Journal of Psychopathology and Clinical Psychology, 25(3), 147-159. DOI: 10.5944/rppc.29014
. Putwain, D. W., & Daly, A. L. (2014). Test anxiety prevalence and gender differences in a sample of English secondary school students. Educational Studies, 40, 554–570. DOI: 10.1080/03055698.2014.953914
Ryan, R. M. & Brown, K. W. (2003). Why We Don’t Need Self-Esteem: on Fundamental Need, Contingent Love, and Mindfulness. Psychological Inquiry, 14, 27-82
. Sakka, S., Nikopoulou, V. A., Bonti, E., Tatsiopoulou, P., Karamouzi, P., Giazkoulidou, A., Tsipropoulou, V., Parlapani, E., Holeva, V. & Diakogiannis, I. (2020). Assessing test anxiety and resilience among Greek adolescents during COVID-19 pandemic. J Mind Med Sci, 7(2): 173-178. DOI: 10.22543/7674.72.P173178
Sarason, I. G. (1988). Anxiety, self-preoccupation and attention. Anxiety Research, 1(1), 3-7. DOI: 10.1080/10615808808248215
Verplanken, B. & Fisher, N. (2014). Habitual Worrying and Benefits of Mindfulness. Mindfulness, 5, 566–573. DOI: 10.1007/s12671-013-0211-0
Vuilleumier, P. (2005). How brains beware: Neural mechanisms of emotional attention. Trends in Cognitive Sciences, 9, 585–594. White, R. G., Gumley, A. I., McTaggart, J., Rattrie, L., McConville, D. & Cleare, S. (2013). Depression and Anxiety Following Psychosis: Associations with Mindfulness and Psychological Flexibility. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 41, 34–51. DOI: 10.1017/S1352465812000239
Zahed, S., Javadi, S., Arabzadeh, I. M., & Kadivar, P. (2016). Effects of Anxiety Reduction Treatments on Extraneous Cognitive Load in Students with Test Anxiety. Canadian International Journal of Social Science and Education, 6, 110-118
.
Zeidner, M. (1998). Test Anxiety the State of the Art. University of Haifa Mount Carmel, Israel.