مدل‌یابی اشتیاق تحصیلی بر اساس نیازهای بنیادین روان‌شناختی با میانجی‌گری ارزش ذاتی تکلیف
محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی و تحولیالهام فارسیمدان 1 , رضا احمدی 2 * , احمد غضنفری 3 , مریم چرامی 4
1 - گروه روانشناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد شهرکرد، شهرکرد، ایران
2 - گروه روانشناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
3 - گروه روانشناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
4 - گروه آموزش روان شناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
کلید واژه: نیازهای بنیادین روان شناختی, ارزش ذاتی تکلیف, اشتیاق تحصیلی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر تبیین اشتیاق تحصیلی براساس نیازهای روان‌شناختی و ارزش ذاتی تکلیف در قالب یک مدل علی بود. روش پژوهش، همبستگی و از نوع روش تحلیل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم شهر شیراز در سال تحصیلی 1400-1401 بود که به‌روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌‌ای چندمرحله‌ای، تعداد 245 دانش‌آموز به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه‌های نیازهای بنیادی روان‌شناختی لاگاردیا و همکاران (2000)، ارزش تکلیف پینتریچ و همکاران (1991) و اشتیاق تحصیلی گونیوس و کوزو (2015) بودند. تحلیل داده‌‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و AMOS انجام شد. جهت اعتبار پرسشنامه‌‌ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتایج حاکی از اعتبار مطلوب ابزارها بود. نتایج تحلیل یافته‌‌های پژوهش نشان داد که مدل پیشنهادی برازش مناسب داشت و تأثیر نیازهای بنیادین روان‌شناختی بر ارزش ذاتی تکلیف (01/0P) و اشتیاق تحصیلی (01/0P) و همچنین تأثیر ارزش ذاتی تکلیف بر اشتیاق تحصیلی (01/0P) مثبت و معنادار بود. همچنین نقش واسطهگری ارزش ذاتی تکلیف نیز معنادار (01/0P) بود. با توجه به نتایج پژوهش می‌‌توان نتیجه گرفت که نیازهای بنیادین روان‌شناختی و ارزش ذاتی تکلیف از پیشایندهای مهم اشتیاق تحصیلی هستند.
The aim of the current research was to explain academic enthusiasm basic psychological needs and the intrinsic value of the task in the form of a Structural equation analysis. The research method was correlation and path analysis. The statistical population of the research included all students of the second secondary level of Shiraz city in the academic year of 1400-1401, and 500 students were selected as the research sample by multi-stage cluster random sampling method. The data collection tools in this research were: La Guardia et al. Basic Psychological Needs Questionnaire (2000), Pintrich and et al. Task Value Questionnaire (1991) and Gunuc and Kuzu's Academic Enthusiasm Questionnaire (2015). Data analysis was done using SPSS and AMOS software. For the reliability of the questionnaires, Cronbach's alpha coefficient was used, and the results indicated the good reliability of the instruments. The results of the analysis of the research hypothesis showed that the proposed model had a good fit and the effect of the basic psychological needs on the intrinsic value of the task (P<0.01) and academic engagement (P<0.01) as well as the effect of the intrinsic value of the assignment on the academic enthusiasm (P<0.01) was positive. And it was meaningful. Also, the mediating role of the intrinsic value of the task was significant (P<0.01). According to the results of the research, it can be concluded that the basic psychological needs and the intrinsic value of the task are important antecedents of academic enthusiasm.
اسکندری، نجمه؛ صدوقی، مجید. (1399). رابطه نیازهای بنیادین روان‌شناختی و درگیری تحصیلی: نقش واسطهگری انگیزش درونی. مجله رویش روانشناسی، 9 (12): 32-2.
برقی ایرانی، زیبا؛ بگیان کوله مرزی، محمدجواد؛ مرادی، آسیه؛ نجاتی، نعمت‌الله. (1398). ساختار عاملی تأییدی و ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه چندبعدی اشتیاق دانشجویان، فصلنامه مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 8(21): 113-142.
صدری، مهدی؛ صمدیه، هادی؛ دیلمی، سمانه. (1402). نقش واسطه¬ای لذت تحصیلی در رابطه میان ارضای نیازهای روان‌شناختی و درگیری عاملی دانشجویان. مجله روانشناسی، 27(4)، 394-385.
طالع پسند، سیاوش، مینایی، اصغر، حسینی، فخری السادات؛ درتاج، فریبرز. (1400). رابطه ساختاری خودطرحواره¬های ریاضی و حافظه عاطفی ریاضی با اشتیاق ریاضی: نقش میانجی ارزش تکلیف و باورهای توانایی انتظار. مجله علوم روان‌شناختی، 105: 1492-1477.
لواسانی، غلامعلی؛ خضری آذر، مسعود؛ امانی، جواد. (1390). تفاوت‌های جنسیتی در خودکارآمدی، اهداف پیشرفت، ارزش تکلیف، درگیری شناختی و پیشرفت ریاضی. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 1(9)، 32-7.
محمدی، حمیده؛ فولادچنگ، محبوبه. (1398). نقش واسطه¬ای نیازهای اساسی روان‌شناختی در رابطه بین ارزش¬های فرهنگی (فردگرایی-جمع گرایی) و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان. مجله روانشناسی، 23(1)، 35-19.
میرز، لاورنس، گامست، گلن؛ گارینو، ا. جی. (1399). پژوهش چندمتغیری کاربردی (طرح و تفسیر). ترجمه حسن‌آبادی و همکاران، تهران: انتشارات رشد.
وطن‌دوست، علی؛ خان محمدی، ارسلان؛ صادقی، جمال؛ محمدزاده، رجبعلی. (1402). نقش واسطه¬ای کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روان‌شناختی با گرایش به مصرف مواد مخدر در دانش¬آموزان. مجله روانشناسی، 27(2)، 184-174.
Al Issa, H. E., Saad, S., & Dittavichai, R. (2022). The impact of perceived value on engagement: the role of teacher behavior. International Journal of Educational Management, (ahead-of-print).
Alrashidi, O., Phan, H., Ngu, B. (2016). “Academic Engagement: An Overview of Its Definitions, Dimensions and Major Conceptualisations”. International Education Studies, 9(12), 41-52.
Bachrach, D. G., Powell, B.C., Bendoly, E, Richey, R. G. (2006). Organizational citizenship behavior and performance evaluations: exploring the impact of task interdependence. Journal of Applied Psychology, 91(1), 193-201.
Chen, K., & Chung. J, (2010). Motivation in online learning: Testing a modelof self-determinatiotheory. Computers in Human Behavior. 26, 741–752.
Cho, M. H., & Cho, Y. (2014). Instructor scaffolding for interaction and students' academic engagement in online learning: Mediating role of perceived online class goal structures. The Internet and Higher Education, 21, 25-30.
Eccles, J. S., & Wigfield, A. (2024). The Development, Testing, and Refinement of Eccles, Wigfield, and Colleagues’ Situated Expectancy-Value Model of Achievement Performance and Choice. Educational Psychology Review, 36(2), 1-29. Evans, P., McPherson, G. E. & Davidson, J. W. (2013). The role of psychological needs in ceasing music and music learning activities. Psychology of Music, 41(5), 600-619.
Gunuc, S., & Kuzu, A. (2015). Student engagement scale: development, reliability and validity. Assessment & Evaluation in Higher Education, 40(4), 587-610.
La Guardia, J. G., Ryan, R. M., Couchman, C. E., & Deci, E. L. (2000). Basic psychological needs scales. Journal of Personality and Social Psychology, 79(3), 367-384.
Leung, C. W., Farooqui, S., Wolfson, J. A., & Cohen, A. J. (2021). Understanding the cumulative burden of basic needs insecurities: associations with health and academic achievement among college students. American Journal of Health Promotion, 35(2), 275-278.
Molinari, L., & Mameli, C. (2018). Basic psychological needs and school engagement: A focus on justice and agency. Social Psychology of Education, 21(1), 157-172.
Ng, H. T. H., Zhang, C. Q., Phipps, D., Zhang, R., & Hamilton, K. (2022). Effects of anxiety and sleep on academic engagement among university students. Australian Psychologist, 57(1), 57-64.
Obafemi, S., Nyakudya, M., & Oyetade, K. (2023). Effect of e-Learning Strategies on Learners’ Academic Engagement. In Proceedings of the Computational Methods in Systems and Software (pp. 1008-1017). Springer, Cham.
Pintrich, P. R., Smith, D. A, Garcia, T., & Mc Keachie, W. (1991). A manual for the use of the motivated strategies for leanings questionnaire (MSLQ). Journal of Educational Leadership, 55(1), 30-31.
Russo, C., Barni, D., Zagrean, I., & Danioni, F. (2021). Value consistency across relational roles and basic psychological needs satisfaction: The mediating role of self-concept clarity. Social Sciences, 10(8), 291.
Van den Broeck, A., Ferris, D. L., Chang, C. H., & Rosen, C. C. (2016). A review of self-determination theory’s basic psychological needs at work. Journal of management, 42(5), 1195-1229.
Van Leeuwen, A., Hornstra, L., & Flunger, B. (2023). Need supportive collaborative learning: are teachers necessary or do students support each other’s basic psychological needs?. Educational Studies, 49(1), 131-146.
Vanslambrouck, S., Zhu, C., Lombaerts, K., Philipsen, B., & Tondeur, J. (2018). Students' motivation and subjective task value of participating in online and blended learning environments. The Internet and Higher Education, 36, 33-40.
Vansteenkiste, M., Ryan, R. M., & Soenens, B. (2020). Basic psychological need theory: Advancements, critical themes, and future directions. Motivation and emotion, 44(1), 1-31.
Wang, Y., Tian, L., & Huebner, E. S. (2019). Basic psychological needs satisfaction at school, behavioral school engagement, and academic achievement: Longitudinal reciprocal relations among elementary school students. Contemporary Educational Psychology, 56, 130-139.