مدل علّی برای ابعاد طرح ارتباطی خانواده، تاب آوری و مهارت مهار خشم با گرایش به خشونت
محورهای موضوعی :سهیلا هاشمی 1 , عباس اکبری 2 *
1 - بخش روانشناسی دانشگاه مازندران، بابلسر
2 - بخش روانشناسی دانشگاه مازندران، بابلسر
کلید واژه: طرح های ارتباطی خانواده, تاب آوری, مهارت مهار خشم, گرایش به خشونت, دانش آموزان,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر باهدف تبیین رابطه علّی بین ابعاد الگوی ارتباطی خانواده، تاب آوری و مهار خشم با گرایش به خشونت در نوجوانان صورت گرفت.شرکت کنندگان این پژوهش، 287 از دانش آموزان دبیرستان های شهر بابلسر بودند که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. به‌منظور اندازه گیری متغیرهای پژوهش، ابزار های طرح های ارتباطی خانواده، تاب آوری، مهار خشم و گرایش به خشونت مورداستفاده قرار گرفتند. برای ارزیابی مدل پیشنهادی، از نرم افزار آموس و از روش تحلیل مسیر استفاده گردید که با توجه به مقادیر شاخص های به‌دست‌آمده، داده ها با مدل تحقیق برازش داشت. بررسی اثرات کل نشان داد که جهت‌گیری گفت‌وشنود بیشترین تأثیر بر تغییرات گرایش به خشونت داشته است. محاسبة میزان تأثیر متغیرهای مستقل بر وابسته، حاکی از آن بود که 12 درصد از تغییرات، متغیر تاب آوری و 40 درصد از تغییرات، متغیر مهارت مهار خشم و 39 درصد از تغییرات، گرایش به خشونت، توسط مدل تبیین می شود. بررسی نقش واسطه ای تاب آوری و مهارت مهار خشم در رابطه بین طرح -های ارتباطی خانواده و گرایش به خشونت نشان داد که تاب آوری در رابطه بین جهت‌گیری گفت‌وشنود و گرایش به خشونت و مهارت مهار خشم در رابطه بین هر دو بعد جهت‌گیری با گرایش به خشونت نقش واسطه ای ایفا می کنند.
The aim of this study was to investigate the mediating role of resilience and control of anger in relationship between family communication patterns dimensions and tendency to violence in high school students. Therefore 287 high school students of Babolsar city were selected by random multi-stage cluster sampling method. To collect data, Family Communication Patterns, Resilience,Scale Control of Anger Questionnaire and Tendency to Violence Scale were used. In order to evaluate the proposed model of this study, path analyze method was used. Regarding the values obtained for the indexes, data were fitted with the proposed model of the research. The general effect showed that the conversation orientation variable has the most effectiveness on the changes of tendency to violence. Calculation of the affectivity degree of independent variables on dependent ones indicates that 12 percent of the changes in resilience variable, 40 percent of changes in control of anger, and 39 percent of changes in tendency to violence variable are explained by the proposed model. Investigating the mediating role of resilience and control of anger in the relationship of family communication pattern and tendency to violence found that resilience have a mediating role in the relationship of conversation dimension of family communication pattern and tendency to violence and control of anger have a mediating role in the relationships of both dimensions of family communication pattern and tendency
جوکار، بهرام و رحیمی، مهدی (1386). تأثیر الگوهای ارتباطی خانواده بر شادی در گروهی از دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز. مجلة روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 13(4(پیاپی 51))، 384-376.
حاجتی، فرشته سادات؛ اکبرزاده، نسرین؛ خسروی، زهره (1387). تأثیر آموزش برنامه ترکیبی درمان شناختی رفتاری با رویکرد مثبت گرایی بر پیشگیری از خشونت نوجوانان شهر تهران. فصلنامه مطالعات روانشناختی، 4(3)، 56-35.
ذبیح اللهی، کاظم؛ غلامعلی لواسانی، مسعود؛ اژه ای، جواد (1391). رابطه سبک های فرزندپروری ادراک شده و هوش هیجانی با خودناتوان سازی. مجلة روانشناسی، 16 (4)، 354-339.
رایس، ف. فیلیپ (1392). رشد انسان، روانشناسی رشد از تولد تا مرگ؛ ترجمه مهشید فروغان، تهران؛ انتشارات ارجمند.
زاده محمدی، علی، احمدآبادی، زهره، حیدری، محمود (1390). تدوین و بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 7 (3)، 225-218.
سامانی، سیامک؛ جوکار، بهرام و صحراگراد، نرگس (1386). تاب آوری، سلامت روانی و رضایت مندی از زندگی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 13 (3)، 295-290.
سلیمه، عظیمه؛ جوکار، بهرام (1388). رابطة علّی ادراک دلبستگی و آسیب پذیری شخصیت با احساس تنهایی در دورة نوجوانی. دستآوردهای روانشناختی، 4 (1)، 264-245.
عمادپور، لیلا؛ غلامعلی لواسانی، مسعود (1395). رابطه حمايت اجتماعي ادراك شده با بهزيستي روان شناختي در دانش آموزان. مجلة روانشناسی، 20 (1)، 85-75.
یعقوبی دوست، محمود و عنایت، حلیمه (1393). بررسی رابطه بین شیوه های فرزندپروری والدین با خشونت خانگی نسبت به فرزندان در شهر اهواز. پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 8(2)، 78-61.
Bonanno, G. A. (2004). Loss, have we underestimated the human resilience: Thrive after extremely aversive events? American Psychologist, 59, 20-28.
Buss, A., & Perry, M. (1992). The aggression questionnaire. J. Pers Soc. Psychol. 63: 452–459.
Carrion, O. B., & Cordoba, U. D. (2012). Conceptualization of anger in English pop fiction stories. Praxis, 3(2), 1-29.
Cicchetti, D. (2010). Resilience under conditions of extreme stress: A multilevel perspective. World Psychiatry, 9(3), 145-154.
Conner, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new resilience scale. The Conner-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76-82.
Davis, E. L. (2010).Metacognitive emotion regulation: Children’s awareness that changing thoughts and goals can alleviate negative emotions. Emotion 10, 498 - 510.
Farrell, A. D., & Flannery, D. J. (2006). Youth violence prevention: Are we there yet? Aggression and Violent Behavior, 11, 138-150.
Fearson, J., & Hoeffler, A. (2014). Conflict and violence. Copenhagen Center, 6, 1-26.
Fitzpatrick, M. A. (2004). The family communication patterns theory: Observations onits development and application. Journal of Family Communication, 4, 167-179.
Fitzpatrick, M. A., & Koerner, A. F .(2004). Family communication schema effect on children’s resilience running head: Family communication schemata, the evolution key of mass communication concepts: Honoring Jack M. Mcleod, 115-139.
Fitzpatrick, M. A., & Rithchie, L. D. (1994). Communication schemata within the family: Multiple perspective on family interaction. Human Communication Research, 20, 275-301.
Goldstein, S., & Brooks, R. B. (Eds.). (2013). Handbook of resilience in children (2nd ed.).New York: Springer.
Huang, Y. (2010). Family communication patterns, communication apprehension and soci communicative orientations. A study of Chinese Students, 10, 121-35.
Koerner, A. F., & Fitzpatrick, M. A. (1997). Family type and conflict: The impact of conversation orientation and conformity orientation on conflict in the family. Communication Studies, 48, 59-78.
Koerner, A. F., & Fitzpatrick, M. A. (2002).Toward a theory of family communication.Communication Theory, 12, 70-91.
Masten, A. S. (2001). Ordinary majic: Resilience processes in development. American Psychology, 56, 227-238.
Masten, A.S. (2014). Global perspectives on resilience in children and youth. Child Development, 85, 6-20.
Rice, F. P. (2001). Human development: A life-span approach (4th Edition). Published by Prentice Hall.
Richardson, E. G. (2002). The meta theory of resilience and resiliency, Journal of Clinical Psychology, 58(3), 307-321.
Steinberg, L. (2000). Youth violence: Do parents and families make a difference? National Institute of Justice. www.ncjrs.g.v
Walsh, F. (2016). Family resilience: A developmental systems framework. European Journal of Developmental Psychology, 13 (3), 313-324.
Walsh, F. (1996). Family resilience: A concept and its application. Family Process, 42, 1-18.
WHO, (2002). World report on violence and health. Geneva, World Health Organization, www. Who.int/ violence.
Wolf, K. A.,& Foshee, V. A. (2003). Family violence, anger expression styles and adolescent dating violence. Journal of Family Violence, 18(6), 309-316.
Wright, M.,Masten,A. S. & Narayan, A. J. (2013) . Resilience process in development: four waves of research on positive adaptation in the context of adversity . Goldstein and R.B.brooks (Eds), Handbook of resilience in children. University of Minnesota, Minnepolis, MN, USA. PP 15-37.
Zeman, J. & Shipman, K. (1996). Children’s expression of negative affect: Reasons and methods. Development Psychology, 32 (5), 842-849.