رابطه مادرشوهر-عروس و کیفیت رابطه زناشویی: اثر میانجی عوامل درون فردی و بین فردی
محورهای موضوعی : روانشناسی خانواده
ذبیح اله عباس پور
1
*
,
علیرضا مرادی
2
,
گلشن واصل
3
1 - دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2 - گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3 - گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
کلید واژه: مادرشوهر-عروس, کیفیت رابطه زناشویی, عوامل درون فردی, عوامل بین فردی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی عوامل درون فردی و بین فردی در رابطۀ بین مادرشوهر-عروس و کیفیت رابطه زناشویی بود. طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ زنان متأهل شهر دزفول بودند که 506 نفر به روش نمونه¬گیری در دسترس انتخاب شدند. زنان متاهل در این پژوهش مقیاس کیفیت رابطۀ مادرشوهر وعروس، مقیاس کیفیت روابط زناشویی، مقیاس صفات همدلی زناشویی، مقیاس تمایزیافتگی، مقیاس راهبردهای مقابله¬ای و خرده¬ مقیاس توافق¬پذیری را تکمیل کردند. داده¬های پژوهش از طریق ضریب همبستگی ساده پیرسون و تحلیل مسیر تحلیل شدند. نتایج این پژوهش نشان داد همۀ متغیرهای پیش¬بین با کیفیت رابطۀ زناشویی رابطۀ معناداری دارند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که مدل پیشنهادی برازش لازم را ندارد. پس از حذف سه عامل تمایزیافتگی، توافق¬پذیری و مساله مداری، مدل اصلاح شده تحلیل شد و مورد تایید قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد نقش واسطه¬ای همدلی شوهر و راهبردهای هیجانی، رابطۀ تعارض مادرشوهر-عروس و کیفیت رابطۀ زناشویی را تحت تاثیر قرار می¬دهد. پیشنهاد می¬شود زوج¬درمانگران در مداخلات درمانی یا غنی¬سازی روابط زناشویی به نقش همدلی شوهر توجه ویژه¬ای داشته باشند.
This study aimed to investigate the mediating role of intrapersonal and interpersonal factors in the relationship between mother-in-law/daughter-in-law interactions and marital quality. The research design was descriptive and correlational. The statistical population consisted of all married women in Dezful city, with a sample of 506 women selected through convenience sampling. Participants completed several measures: The Quality of Mother-in-Law and Daughter-in-Law Relationship Scale (QMDRS), the Measure of Marital Quality, Batson Empathy Adjectives (BEA), the Differentiation Scale (DSI–R), the Coping Strategies Scale (CISS), and the NEO-Five Factor Inventory. Data were analyzed using Pearson correlation coefficients and path analysis. The results indicated that all predictor variables significantly related to marital quality. However, the initial path analysis model did not fit the data adequately. After excluding the factors of differentiation, agreeableness, and problem orientation, a revised model was tested and found to be a better fit. This analysis revealed that the mediating roles of the husband's empathy and emotional strategies significantly influenced the relationship between mother-in-law/daughter-in-law conflicts and marital quality. The findings suggest that couple therapists should emphasize the importance of the husband's empathy in therapeutic interventions or marital enrichment efforts.
آزادی، شهدخت.، و ناهیدپور، فرزانه. (1395). پیش¬بینی تمایزیافتگی دختران از طریق تمایزیافتگی مادران: بررسی انتقال بین نسلی. مجله زن و جامعه (جامعه¬شناسی زنان)، 7، 136-125.
انیسی، جعفر.، مجدیان، محمد.، جوشن لو، محسن.، و گوهری کامل، زهرا. (1390). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه پرسشنامه پنج عاملی نئو در دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 5(4)، 355-351.
ثناگویی¬زاده، محمد. (1402). شناسایی عوامل مرتبط با کیفیت زناشویی در مطالعات ایرانی (1401-1389). فصلنامه علمی پژوهش-های مشاوره، 22(87)، 143-114.
چراغی، مونا.، مظاهری، محمدعلی.، موتابی، فرشته.، پناغی، لیلی.، صادقی، منصوره السادات.، و سلمانی، خدیجه. (1394). پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس کیفیت ارتباط همسران با دو خانواده اصلی. فصلنامه راهبرد فرهنگ، 31 (31)، 126-99.
حاتمی، خدیجه. (1399). بازسازی معنایی تجربة زنان از روابط مادر شوهر و عروس: ارائة یک نظریة زمینه ای. مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 1، 85-55.
حسینی بهشتیان، سید محمد.، و عطار، مژگان. (1399). نقش ویژگی های شخصیتی، سبک¬های دلبستگی و صمیمیت در پیش بینی طلاق. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 11(3)، 111-87.
خجسته¬مهر، رضا.، فرامرزی، سحر.، و رجبی، غلامرضا. (1391). بررسی نقش ادراک و انصاف بر کیفیت روابط زناشویی. فصلنامه مطالعات روانشناختی، 8(1)، 50-31.
دهدست، کوثر.، کاظمیان، سمیه.، باقری، صدیقه. (1395). تبیین الگوی مفهومی در فرایند سازگاری با خانواده همسر. فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده، 11(37)، 75-49.
رجبی، غلامرضا.، کاوه فارسانی، ذبیح اله.، امان الهی، عباس.، و خجسته مهر، رضا. (1397). شناسایی مؤلفه های کیفیت زناشویی زوج¬ها: یک پژوهش کیفی. مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 7(2)، 213-198.
عباس‌پور، ذبیح اله. (1400). ساخت و اعتباریابی مقیاس کیفیت رابطه مادرشوهر-عروس. فصلنامه علمی پژوهش‌های مشاوره انجمن مشاوره ایران، 2(77)، 161-141.
عباس پور، ذبیح اله.، زنگنه، نسترن.، و شیرالی¬نیا، خدیجه. (1402). کیفیت رابطه مادرشوهر-عروس و کیفیت رابطه زناشویی: نقش تعدیل‌کننده تمایزیافتگی و همدلی زناشویی. خانواده¬پژوهی، 19(4)، 701-688.
کرایی، امین.، و پیرساقی، پریسا. (1402). تعارضات زناشویی، تاب آوری و ساختار توزیع قدرت در خانواده به عنوان پیش بین های کیفیت زناشویی زنان دارای همسر نظامی: یک تحلیل تشخیصی. نشریه روانشناسی نظامی، 14(53)، 172-151.
مام شریفی، پیمان.، سهرابی، فرامرز.، و برجعلی، احمد. (1400). نقش واسطه¬ای راهبردهای مقابله¬ای در رابطه بین الگوی ارتباطی خانواده و آمادگی به اعتیاد. فصلنامه علمی اعتيادپژوهي، 15(59)، 334-311.
مبلیان، عاطفه.، دیاریان، محمدمسعود.، و یوسفی، زهرا. (1400). پیش¬بینی کیفیت رابطه زناشویی بر اساس ویژگی¬های شخصیتی، نیازهای گلاسر و پذیرش خویشتن. فصلنامة علمی پژوهشی روان شناسی کاربردی، 15(4)، 207-232.
مروتی، ذکراله.، شهنی ییلاق، منیجه.، مهرابی زاده هنرمند، مهناز.، و کیانپور قهفرخی، فاطمه. (1392). رابطه علّی محیط یادگیری سازنده‌گرای ادراک شده و عملکرد ریاضی با میانجی‌گری جهت‌گیری درونی هدف، ارزش تکلیف، نگرش نسبت به ریاضی و خودکارآمدی ریاضی در دانش‌آموزان پسر دبیرستانی شهر اهواز. دست‌آوردهای روانشناختی، 20(1)، 122-91.
منتظری، رویا. (1401). نقش خانواده های زوجین در سازگاری، ثبات و رضایت زناشویی همسران: یک مطالعه مروری. رویش روان شناسی، 11(1)، 210-199. نجف¬لویی، فاطمه. (1385). نقش تمایز خود در روابط زناشویی. مجله اندیشه¬های نوین تربیتی، 2(3و4)، 37-28.
Abbaspour, Z. (2021). Development and Validation of Quality of Mother and Daughter-in-Law’s Relationship Scale. Journal of Counseling Research. 20(77), 141-160. [in Persian].
Abbaspour, Z., Zanganeh, N., & shiralinia, K. (2024). Quality of the Mother and Daughter-in-Law relationships and quality of Marital Relationships: The Moderating Role of Differentiation and Marital Empathy. Journal of Family Research, 19(4), 688-701. [in Persian].
An, S., Dong, Y., & Xing, Y. (2023, February). Crazy Rich Asians: Deformation and Reconciliation of Mother-in-law and Daughter-in-law Conflicts in Western-Centralism Perspective. In 2022 4th International Conference on Literature, Art and Human Development (ICLAHD 2022) (pp. 112-119). Atlantis Press.
Anisi, J. (2012). Validity and reliability of NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI) on university students. International Journal of Behavioral Sciences, 5(4), 351-355. [in Persian].
Ayers, J. D., Krems, J. A., Hess, N., & Aktipis, A. (2022). Mother-in-law daughter-in-law conflict: An evolutionary perspective and report of empirical data from the USA. Evolutionary Psychological Science, 8(1), 56-71.
Azadi, SH., & Nahidpoor, F. (2017). Prediction Daughter's Differentiation via Mother's Differentiation: An Investigation of Intergenerational Transmission. Journal of Woman & Society, 7(4), 125-136. [in Persian].
Bietsch, K. E., LaNasa, K. H., & Sonneveldt, E. (2021). Women living with their mothers-in-law. Gates open research, 5, 1-10. Cevheroğlu, B. A., & Tutarel-Kışlak, Ş. (2023). Spouse and mother-in-law rejection and marital adjustment of Turkish women with child and adult marriage. Journal of Social and Personal Relationships, 40(5), 1554-1578.
Cheraghi, M., Mazaheri, M. A., Moutabi, F., Panaghi, L., Sadeqi, M., & Salmani, K. (2015). Prediction of marital satisfaction on the basis of quality of spouses’ relationships with the two main families. Strategy for Culture, 8(31), 99-125. [in Persian]. Chien, L. Y., Tai, C. J., Ko, Y. L., Huang, C. H., & Sheu, S. J. (2006).
Adherence to “doing the month” practices associated with fewer physical and depressive symptoms among postpartum women in Taiwan. Research in Nursing & Health, 29(5), 374–383.
Custer, L. (2009). Marital satisfaction and quality. Encyclopedia of human relationships, 2, 1030-1034.
Dehdast, K., Kazemian, S., & Bagheri, S. (2017). Explaining the Conceptual Model in the Process of Adjustment to the Spouse's Family. Journal of Educational Culture for Women and Families, 11(37), 49-75. [in Persian].
Delatorre, M. Z., & Wagner, A. (2020). Marital quality assessment: Reviewing the concept, instruments, and methods. Marriage & Family Review, 56(3), 193-216.
Gopalakrishnan, L., Acharya, B., Puri, M., & Diamond-Smith, N. (2023). A longitudinal study of the role of spousal relationship quality and mother-in-law relationship quality on women’s depression in rural Nepal. SSM-Mental Health, 3, 100193.
Gottman, J. M., & Silver, N. (1999). The Seven Principles for Making Marriage Work. Crown Publishers.
Hatami, K. (2020). Semantic reconstruction of women’s experiences of mother-in-law and bride relationship (introducing a grounded theory). Journal of Social Sciences Ferdowsi University of Mashhad, 17(1), 85-55. [in Persian].
Hoseini Beheshtian, S. M., & Attar, M. (2020). The role of personality traits, attachment styles, and intimacy in predicting divorce. Sociological Cultural Studies, 11(3), 87-111. [in Persian].
Husain, W., Ibrahim, S., & Mushtaq, S. (2023). The Relationship Between Mother-In-Law and Daughter-In-Law: An Eastern Perspective. Pakistan Journal of Social Research, 5(02), 1027-1036.
Kazim, S. M., & Rafique, R. (2021). Predictors of marital satisfaction in individualistic and collectivist cultures: a mini review. Journal of Research in Psychology, 3(1), 55-67.
Khojasteh-Mehr, R., Faramarzi, S., & Rajabi, G. (2012). The Role of Equity Perception in Marital Quality in Married Employees in Ahvaz Organizations, Quarterly Journal of Psychological Studies, 8(1), 31-50. [in Persian].
Kitzmann, K. M., Cohen, R., & Lockwood, R. L. (2003). Are only children missing out? Comparison of the peer-related social competence of only children and siblings. Journal of Social and Personal Relationships, 20(4), 509-526.
Koraei, A., & Pirsaghi, P. (2023). Marital Conflict, Resilience and Structure of Power Distribution in the Family as Predictors of the Marital Quality of Women with Military Spouses: A Discriminant Study. Journal of Military Psychology (JMP), 14(53), 151-172. [in Persian].
Laurenceau, J. P., Rivera, L. M., Schaffer, A. R., & Pietromonaco, P. R. (2004). Intimacy as an interpersonal process: The importance of self-disclosure, partner disclosure, and perceived partner responsiveness in interpersonal exchanges. Journal of Personality and Social Psychology, 74(5), 1238-1251.
Mamsharifi, P., Sohrabi, F., & Borjali, A. (2021). Mediating role of coping strategies in the relationship between family communication pattern and addiction potential. Scientific Quarterly Research on Addiction, 15(59), 311-334. [in Persian].
Moblian, A., Dayarian, M., & Yousefi, Z. (2021). Prediction of Marital Relationship Quality based on Personality Factors, Glasser's basic Needs and Self- Acceptance. Quarterly of Applied Psychology, 15(4):207-232. [in Persian].
Montazeri, R. (2022). The Role of Couples’ Families in adjustment, Stability and Marital Satisfaction of Spouses: A review study. Rooyesh-e-Ravanshenasi Journal (RRJ), 11(1), 199-210. [in Persian].
Morovati, Z., Shehni Yailagh, M., Mehrabizadeh Honarmand, M., & Kianpoor Ghahfarokhi, F. (2013). The Casual Relationship Between Perceived Constructive Learning Environment and Mathematics Performance with Mediating Role of Intrinsic Goal Orientation, Task Value, Attitude Toward Mathematics and Mathematics Self Efficacy of Male Junior High School Students in Ahvaz. Psychological Achievements, 20(1), 91-122. [in Persian].
Najaf-Loui, F. (2006). The role of self-differentiation in marital relationships. Journal of New Educational Thoughts, 2(3, 4), 37-28. [in Persian].
Pagente, A. L. (2023). Social construction of a mother-in-law and daughter-in-law relationship: a case study perspective. Sci Int (Lahore), 35(6), 815-818.
Puspitaningrum, D., Mustika, D. N., Setyawati, D., Latifah, H., & Rahmayani, A. A. (2023, April). The Importance of Mother-in-law in Mental Health of Infertile Women During Fertility Treatment Period. In 1st Lawang Sewu International Symposium 2022 on Health Sciences (LSISHS 2022) (pp. 29-39). Atlantis Press. Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior research methods, 40(3), 879-891.
Rajabi, G., Kaveh, F. Z., Amanelahi, A., & Khojasteh, M. R. (2018). Identifying the Components of Marital Relationship: A Qualitative Study. Journal of Quality Research in Health Science, 7(2), 198-213. [in Persian].
Rittenour, C., & Soliz, J. (2009). Communicative and relational dimensions of shared family identity and relational intentions in mother-in-law/daughter-in-law relationships: Developing a conceptual model for mother-in-law/daughter-in-law research. Western Journal of Communication, 73(1), 67-90.
Sanagoeizadeh, M. (2023). Identifying Components of Marital Quality in Iranian Studies (2010-2022). Iranian Counseling Association, 22(87), 114-143. [in Persian].
San Leong, M., & Juhari, R. (2021). Positive and Negative Interactions between Mother-in-law and Daughter-in-law: What about Son-in-law? Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH), 6(5), 84-94.
Skowron, E. A., & Friedlander, M. L. (1998). The Differentiation of Self Inventory: Development and initial validation. Journal of Counseling Psychology, 45(3), 235-246.
Tunca, A., & Durmuş, E. (2023). An investigation of mother-in-law’s role in the family system in Turkish culture: a phenomenological study. Current Psychology, 1-17.
Zahrakar, K., Nouri, F. L., & Mohsenzadeh, F. (2022). Exploring factors affecting conflict between daughter-in-law and mother-in-law: A qualitative study. International Journal of Health Sciences, 6(S7), 6340-6367.
Zhao, L., & Ran, Y. (2022). Rationalizing impoliteness: Taking offence and providing vicarious accounts in mother-in-law/daughter-in-law conflict mediation. Journal of Pragmatics, 197, 69-80.
Zheng, Y. P., & Lin, K. M. (1994). A nationwide study of stressful life events in Mainland China. Psychosomatic Medicine, 56(4), 296–305.
Zou, W., Huang, L., & Zhang, N. (2024). Support-Seeking Strategies, Family Communication Patterns, and Received Support Among Chinese Women with Postpartum Depression: A Content Analysis of Zhihu Posts. Health Communication, 1-13.