رابطة توانمندسازی ساختاری و رفتار شهروندی سازمانی: با نقش میانجی فرسودگی شغلی
محورهای موضوعی : روانشناسیسیما پری زاده 1 * , کیومرث بشلیده 2
1 - دانشگاه شهید چمران اهواز
2 - دانشگاه شهید چمران، اهواز
کلید واژه: توانمندسازی ساختاری رفتار شهروندی سازمانی فرسودگی شغلی,
چکیده مقاله :
هدف از انجام مطالعة حاضر، تعیین نقش واسطه ای فرسودگی شغلی در رابطة بین توانمندسازی ساختاری و رفتار شهروندی سازمانی بود. نمونة پژوهش 291 نفر از کارکنان بیمارستان بود که با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای بررسی همبستگی از پرسشنامه های استانداردی همچون شرایط اثربخش کار- 2، رفتار شهروندی سازمانی و فرسودگی شغلی و برای تجزیه وتحلیل داده ها از الگوی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین فرسودگی شغلی و توانمندسازی ساختاری رابطة منفی و معناداری وجود دارد و همچنین رابطة معناداری بین توانمندسازی ساختاری و فرسودگی شغلی با رفتار شهروندی سازمانی به دست آمد. نتایج الگوی معادلات ساختاری حکایت از برازندگی الگوی مفروض پژوهش داشت. با توجه به یافته ها می توان گفت که فرسودگی شغلی نقش واسطه ای در رابطة بین توانمندسازی ساختاری و رفتار شهروندی سازمانی دارد. بر این اساس با در نظر گرفتن متغیرهایی چون نقش توانمندسازی ساختاری و کاهش فرسودگی شغلی می توان میزان رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان را ارتقاء داد.
The aim of this study was to investigated the mediating role of occupational burnout in relationship between structural empowerment and organizational citizenship behavior. The sample of study was 291 employees of a hospital who were selected using stratified random sampling. For investigating the correlation these standard questionnaires were used: Conditions of Work Effectiveness–II, Organizational Citizenship Behavior, and Occupational Burnout. And for analyzing data, Structural equation modeling was used. The results of analyzing data showed that there was a significant and negative relationship between occupational burnout and structural empowerment. Also significant relationship between structural empowerment and occupational burnout with organizational citizenship behavior was obtained. The results of structural equation modeling suggests that the model fitted the data. With regard to these findings, it can be said that occupational burnout has a mediating role in the relationship between structural empowerment and organizational citizenship behavior. Accordingly, with regard to variables such as structural empowerment and decrease of occupational burnout, the rate of employees’ organizational citizenship behavior could be increased.
اسلامی، ح. (1386). رابطة بین هوش هیجانی و رفتار شهروندی سازمانی. ماهنامة تدبیر، 3 (17)، 35- 15.
پوریزدانی کجور, ع. ا. (۱۳۹۵). تأثیر فرسودگی شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان با تأکید بر مدل فن جیو و جینک تسای: پژوهشی در اداره کل بنادر و دریانوردی استان مازندران بندر نوشهر. اولین کنفرانس بین المللی مدیریت، حسابداری، علوم تربیتی و اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل، ساری، شرکت علمی پژوهشی باران اندیشه.
تقوایی نیا، علی. هاشمی، سحر. نیکدل، فریبرز. شهریاری، مرضیه. (1396). متغیرهای انگیزشی و شخصیتی به عنوان پیش بین های فرسودگی تحصیلی. مجلة روانشناسی، 21 (1)، 66- 51.
دهقان، ابوالفضل. غلامعلی لواسانی، مسعود. مدنی، یاسر. (1397). رابطة بین باورهای ارتباطی و دلزدگی زناشویی: نقش واسطه ای ذهن آگاهی. مجلة روانشناسی، 22 (3)، 357- 344.
رسولیان، م. الهی، ف. افخم ابراهیمی، ع. (1383). ارتباط فرسودگي شغلي با ويژگيهاي شخصيتي در پرستاران. اندیشه و رفتار، 9 (4)، 24- 18.
سلیمی، س. ب. آزاده، س. (1393). تأثیر فرسودگی شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان با تأکید بر مدل فن جیو و جینک تسای. ماهنامه مدیریت دانش جامعه بندری و دریایی ایران.
معمارمسجد, ا. عابدی، ر. (1395). تأثیر فرسودگی شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی (مطالعه موردی: کارکنان شهرداری منطقه 8 مشهد). همایش بین المللی مدیریت نوین در افق 1404، تهران، پژوهشکده دولت اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق.
ملکی، م. ر. گوهری، م. ر. قربانیان، ا. (1391). رابطة بین توانمندسازی ساختاری و آمادگی پرستاران برای تغییر. نشریه پرستاری ایران، 25 (76)، 10- 18.
Altınkurt, Y. Türkkaş Anasız, B. & Ergin Ekinci, C. (2016). The relationships between structural and psychological empowerment of teachers and their organizational citizenship behaviors. Education and science, Early Release, 1-18.
Bateman, T S. & Organ, D. (1983). Job satisfaction and the good soldier: The relationship between affect and employee citizenship. Academy of Management Journal, 26, 587-595.
Bolino, M. & Turnley, W. (2003). Going the extra mile: Cultivating and managing employee citizenship behavior. Academy of Management Executive, 17(3), 60- 71.
Bonyad Karizme, T., Rahimi Pordanjani, T. & Mohamadzadeh Ebrahimi, A. (2016). The relationships between structural and psychological empowerment and job satisfaction among nurses. Journal of School of Nursing and Midwifery, Tehran University of Medical Sciences, 22(3): 201-215.
Farham, J. L., Earley, P. C. & Lin, S. C. (1977). Impetus for action: A cultural analysis of justice and organizational citizenship behavior in Chinese society. Administrative Science Quarterly, 42, 421-444.
Faulkner, J. & Laschinger, H. (2008). The effects of structural and psychological empowerment on perceived respect in acute care nurses. J. Nurs. Manag, 16(2): 214-21.
Genuine, N. & Sasmita, P. (2015). Structural empowerment as antecedent of organisational citizenship behaviour: An empirical analysis of auxiliary nurses and midwives. Journal of Organisation & Human Behaviour, 4(4), 16- 22.
Gilbert, S. & Laschinger, HK.S. Leiter, M. (2010). The mediating effect of burnout on the relationship between structural empowerment and organizational citizenship behaviours. Journal of Nursing Management, 18, 339- 348.
Guo, J. Chen, J. Fu, J. Ge, X. Chen, M. & Liu, Y. (2016). Structural empowerment, job stress and burnout of nurses in China. Applied Nursing Research, 31, 41- 45.
Hina, J. Hassan, F. (2015). The impact of structural empowerment on organizational citizenship behavior-organization and job performance: A mediating role of burnout. Journal of Management Sciences, 2(2), 273-288.
Kanter, R.M. (1977). Men and women of the corporation. Basic Books Inc., New York.
Laschinger, H.K. Finegan, J. Shamian, J. & Wilk, P. (2001). Impact of structural and psychological empowerment on job strain in nursing work settings: expanding Kanter's model. J. Nurs. Adm., 31(5): 260-72.
Manojlovich, M. (2003). Environmental and personal predictors of professional nursing practice behaviors in hospital settings. United States--Michigan: University of Michigan.
Maslach, C. & Jackson, S.E. (1993). "Manual of the Maslach Burnout Inventory" 2nd edition. Consulting Psychologists Press Ind. Palo Alto, CA, 126-227.
Moorman, R.H. Blakely, G.L. (1995). Individualism-collectivism as an individual difference predictor of organizational citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior, 16(3), 127-142.
O'Brien, J. (2010). Structural empowerment, psychological empowerment and burnout in registered staff nurses working in outpatient dialysis centers. United States -- New Jersey: Rutgers The State University of New Jersey - Newark.
Orgambídez-Ramos, A. Borrego-Alés, Y. Vázquez-Aguado, O. & March-Amegual, J. (2017). Structural empowerment and burnout among Portuguese nursing staff: An explicative model. J. Nurs. Manag, 25(8), 616-623.
Organ, D W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington, MA: Lexington Books.
Patrick, A. & Laschinger, HK. (2006). The effect of structural empowerment and perceived organizational support on middle level nurse managers’ role satisfaction. J. Nurs. Manag, 14(1): 13-22.
Podsakoff, P. M. McKenzie, S. B. Paine, J. B. & Bachrach, D.G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for futureresearch, Journal of Management, 26(3), 513- 563.
Sesen, H. Cetin, F. & Basim, NH. (2011). The effect of burnout on organizational citizenship behaviour: The mediating role of job satisfaction. International Journal of Contemporary Economics and Administrative Sciences, 1(1).
Wat, D. & Shaffer, M.A. (2003) Equity and relationship quality influences on organizational citizenship behaviours: The mediating role of trust in the supervisor and empowerment. Personnel Review, 34(4), 406–422.
Yoon, M. & Suh, J. (2003). Organizational citizenship behaviorsand service quality as external effectivness of contact employees. Journal of Business Research, 56(3), 597-611.