رابطه بین اهمالکاری سازمانی و مؤلفه¬های سرمایه روانشناختی در کارکنان: نقش واسطه¬ای تفکر انتقادی
محورهای موضوعی : روانشناسیلیلا نیک راد 1 , احمد باصری 2 * , حسین بیگدلی 3
1 - گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران.
2 - گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران. گروه روانشناسی، دانشگاه امام حسین(ع)، تهران، ایران.
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شرق، تهران، ایران.
کلید واژه: اهمالکاری , تفکر انتقادی, سرمایه روانشناختی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر، تعیین نقش واسطه‌ای تفکر انتقادی در رابطه بین اهمالکاری و سرمایه روانشناختی کارکنان بود. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی و روش مدلیابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان بانک پارسیان تهران در سال 1400-1399 با حجم 2600 نفر بود و 300 نفر نمونه با روش نمونه گیری طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزارهای سنجش، مقیاس اهمالکاری سازمانی صفارینیا و همکاران (1390)، پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز و همکاران (2007) و پرسشنامه تفکر انتقادی ریکتس (2003) بودند. دادهها توسط نرم افزار SPSS25 و لیزرل تجزیه و تحلیل شد. طبق نتایج به دست آمده بارعاملی مسیر مستقیم تاثیر سرمایه روانشناختی بر اهمالکاری معنادار نبود، اما با میانجیگری تفکر انتقادی این مسیر در سطح 05/0 معنادار شد. سپس برای اصلاح مدل، مسیرهایی که بارعاملی آنها معنادار نبود، حذف شد. در نهایت مدل اصلاح شده دارای برازش مطلوب و مناسبی بود. با توجه به نتایج می‌توان گفت هر چقدر فرد از سرمایه روانشناختی و تفکر انتقادی بیشتری بهره داشته باشد، میزان اهمالکاری وی کمتر خواهد بود. بنابراین می‌توان با استفاده از راهکارهای اجرایی مناسب جهت افزایش سرمایه روانشناختی کارکنان گامی در جهت کاهش اهمالکاري سازمانی برداشت.
The aim of this study was to investigate the mediating role of critical thinking in the relationship between procrastination and psychological capital in employees. The research method was descriptive and correlational and the method of structural equation modeling. The statistical population included all employees of Parsian Bank of Tehran in 2020-2021 with a volume of 2600 people and 300 samples were selected by stratified sampling method. Measurement tools were Saffarinia et al. (2011) organizational procrastination questionnaire، Luthans et al. (2007) ، psychological capital scale and Ricketts critical thinking questionnaire (2003). Data were analyzed by SPSS25 and LISREL software. According to the results، the factor load of the direct path of the effect of psychological capital on procrastination was not significant، but with the mediation of critical thinking، this path became significant at the level of 0.05.Then، in order to modify the model، paths whose factor load was not significant were removed. Finally، the modified model had a good fit. According to the results، it can be said that the more psychological capital and critical thinking a person has، the less negligence he will have. Therefore، by using appropriate executive strategies to increase the psychological capital of employees، a step can be taken to reduce organizational procrastination.
آخوندی، نیلا. (1396). اثربخشی مدل سرمایه روانشناختی بر اهمالکاری تحصیلی و اهمالکاری سازمانی. دوفصلنامه علمی پژوهشی شناخت اجتماعی. 6(1)، 27-39.
افشاری، بهرام، سیادت، سید علی، مهرابی، حسین علی. (1397). نقش واسطه گری انگیزش شغلی و فرسودگی شغلی در رابطه عوامل برون سازمانی مؤثر بر اهمالکاری در سازمان آموزش و پرورش. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی11(1)، 9-34.
اعتباریان، اکبر و مهدی عشقی خوزانی، (۱۳۹۴)، رابطه اهمالکاری؛ تاب‌آوری و رضایت شغلی دربین پرسنل بیمارستان دکتر شریعتی اصفهان، اولین کنفرانس بین المللی حسابداری و مدیریت در هزاره سوم، رشت، شرکت پیشگامان پژوهش های نوین.
اله کرمی، آزاد.، و علی آبادی، خدیجه. (1391). نقش خلاقیت در پیش بینی تفکر انتقادی و شادکامی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2(2)، 49-69.
امیرپور، بهرام.(1391). رابطه تفکر انتقادي و ابعاد آن با شادکامي و عزت نفس اجتماعي دانشجويان. فصلنامه راهبردهای آموزش. دوره ۵، شماره ۳.143-147.
باقری، حدیث؛ رزمجویی، دامون و ساعی، الهام (1397). رابطة هوش هیجانی و خودکارآمدی مبتنی عملکرد شغلی کارکنان. مجله روانشناسی، 22(1)50-66.
سپهوند، تورج.(1398). نقش معنویت محیط کاری وتاب‌آوری در پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی کارکنان. مجله روانشناسی،91(23). 320-334.
سوادکوهی، علیرضا و معتمدی، الهام(1396).رابطه ابعاد سرمایه روانشناختی با عملکرد شغلی. مجله مطالعات روانشناسی صنعتی و سازمانی. 1(4). 59-74-
شیخ الاسلامی، علی(1398).پیش‌بینی قصد کارآفرینی دانشجویان براساس سرمایه روانشناختی و انطباق پذیری مسیر شغلی. نشریه پژوهش در نظام های آموزشی. 1(1) .13-44.
صفاری نیا، مجید.امیرخانی رازلیقی،زهرا(1391). تحلیل مسیر ارتباط اهمالکاری سازمانی با برانگیختگی شناختی و فرسودگی شغلی کارکنان اداره های دولتی استان تهران. فصلنامه پژوهشهای مدیریت منابع انسانی، دوره 2. شماره 4. 111-131.
عبدالهی عدلی انصار وحیده، فتحی آذر، اسکندر. عبدالهی، نیدا.(1394). ارتباط تفکر انتقادي با خلاقیت، باورهاي خودکارآمدي و عملکرد تحصیلی. نشریه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی. شماره7. 41-52.
عسکری، فرهاد، تجربه کار، میلاد، توحیدی، احمد.(1400). نقش سرمایۀ روانشناختی بر توانایی حل مسئلۀ اجتماعی با میانجیگری ترجیحات فکری. پژوهش نامه روانشناسی مثبت، 7(2)، 73-88. doi: 10.22108/ppls.2021.127398.2117
فاتحي يونس(1391)، بررسي رابطه کمال گرايي و خودکارآمدي با اهمالکاري در کارکنان بيمارستان دولتي شهر فراشبند، فصلنامه پژوهشهاي روانشناسي اجتماعي ، دوره 2 شماره 6 .39-53.
کریمی،رضا، بشلیده،کیومرث، هاشمی،سید اسماعیل.(1398). اثر رهبری اصیل بر فرسودگی شغلی با میانجیگری حیطه زندگی کاری و خودکارآمدی مقابله شغلی. مجله روانشناسی.90(23)،166-180.
گودرزی، احمد، شکری،امید، شریفی،مسعود.(1394).ارزیابي های شناختي، راهبردهای مقابله ای، خوش بیني و بهزیستي ذهني. مجله روانشناسی،72(18)،346-364.
هومن، حیدرعلی.(1395). مدلیابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل (با اصلاحات). تهران انتشارات سمت.
Alqasmi, T.; Manzoor, S. R. & Hassan, S. (2015). “Psychological Capital Intervention towards Controlling Counterproductive Work Behavior”. Journal of Social Sciences. 8(1), 62-73.
Angelito Calma & Martin Davies (2020): Critical thinking in business education: current outlook and future prospects, Studies in Higher Education, DOI:10.1080/03075079.2020.1716324
Artino, A. R., & Stephens, J. M. (2006). Learning online: motivated to self-regulate? Academic Exchange Quarterly. 10 (4), -182-176
Cerovic, Z. & Kvasic, S. G. (2016). “Managing employee’s psychological capital. In an Enterprise Odyssey. International Conference Proceedings (p.49)”. University of Zag.
Chen Qirong,Dan Liu,,Chuyi Zhou, Siyuan Tang,(2020) Relationship between critical thinking disposition and research competence among clinical nurses: A cross‐sectional study, Journal of Clinical Nursing Accepted Articles, First published: 23 January .
Dello Russo, S. & Stoykova, P. (2015). “Psychological capital intervention (PCI): A replication and extension”. Human Resource Development Quarterly. 26(3) , 329-347.
Fox, S., Spector, P. E., Goh, A., & Bruursema, K. (2012). The deviant citizen: Measuring potential positive relations between counterproductive work behaviour and organizational citizenship behaviour. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 85, 199–220.
Hansson Sven Ove. (2019). critical thinking, first published: 11 February 2019.
Hen, M., Goroshit, M., & Viengarten, S. (2021). How decisional and general procrastination relate to procrastination at work: An investigation of office and non-office workers. Personality and Individual Differences, 172, 1-6. doi: https://doi.org/10.1016/j.paid.110581.
Karatepe, O.M., Talebzadeh, N., (2016). An empirical investigation of psychological capitalamong flight attendants. J. Air Transp. Manage. 55, 193˚ 202.
Kumcagiz, H., Ersanli, E., & Alakus, K. (2014). Hopelessness, procrastination and burnout in predicting job satisfaction: a reality among public school teachers. International Journal of Academic Research,6 (1).
Laybourn Sara, C. Frenzel Anne, Fenzl Thomas, (2019), Teacher Procrastination, Emotions, and Stress: A Qualitative Study, Department of Psychology, University of Munich, Germany Psychology School, Faculty of Economics and Media, Fresenius University of Applied Sciences, Munich, Germany.
Ling Chen S, (2020). the relationship of leader psychological capital and follower psychological capital, job engagement and job performance: a multilevel mediating perspective, https://doi.org/10.1080/09585192.2015.1020443, Pages 2349-2365 published online: 19 Mar.
Luthans, F., Avolio, B.J., Avey, J.B., Norman, S.M., (2015). Positive psychological capital: measurement and relationship with performance and satisfaction. Pers. Psychol. 60(3), 541˚ 572.
Luthans, F., Youssef, C & Avolio, B. J. (2007); "Psychological Capital: Developing the human competitive edge", Oxford University Press.
Miao. R, Bozionelos. N, Zhou. W & Newman. A. (2020). High-erformance work systems and key employee attitudes: the roles of psychological capital and an interactional justice climate. Published online.
Muliani R, Imam H, Dendiawan E. (2020) Relationship between stress level and academic procrastination among new nursing students, The Malaysian Journal of Nursing (MJN), 63-67.
Norman, Steven, M.; Avey, James, B.; Nimnicht, James, L. & Pigeon, Nancy, Graber. (2010). The interactive effects of psychological capital and organizational identity on employee organizational citizenship and deviance behavior. Journal of leadership and organizational studies .17(4): 380-391.
Öksüz, Y., & Güven, E. (2014). The relationship between psychological resilience and procrastination levels of teacher candidates. Social and Behavioral Sciences, 11(6), 3189– 3193.
Ouweneel, E. Le Blanc, P. M. & Schaufeli, W. B. (2013). Do-it-yourself: An online positive psychology intervention to promote positive emotions, self-efficacy, and engagement at work. Career Devel.
Peterson, S. J.; Luthans, F.; Avolio, B. J.; Walumbwa, F. O. & Zhang, Z. (2011). Psychological capital and employee performance: A latent growth modeling approach. Personnel Psychology, 64, 427-450.
Rozental, Sophie.F, David S (2019) University, Faculty of Social Sciences, Department of Psychology, Clinical psychology. ORCID iD: 0000-0003-2004-2366
Sanecka Elżbieta (2020), Psychopathy and procrastination: Triarchic conceptualization of psychopathy and its relations to active and passive procrastination, Current Psychology
Seligman, M.E.P. and Csikszentmihalyi, M. (2000). “Positive psychology: An introduction”. American Psychologist, 55, 5-14.
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential selfregulatory failure. Psychological Bulletin, 133, 65−94.
Uysal, H. T., & Yilmaz, F. (2020). Procrastination in the workplace: The role of hierarchical career plateau. Upravlenets, 11(3), 82–101. doi: https://doi.org/10.29141/2218-5003-2020-11-3-7.
Warshaw, Robert, "Redeeming Procrastination: Self-Compassion and Creativity" (2018). Wharton Research Scholars. 166.https://repository.upenn.edu/wharton_research_scholars/166.
Wenjing CAI. Wenjing Ca. Evgenia I. Lysova. Bart A. G. Bossink. Svetlana N. Khapova (2018). Psychological capital and self‐reported employee creativity: The moderating role of supervisor support and job characteristics. First published: 30 July.https://doi.org/10.1111/caim.12277.
Wei Lim, Jia, Yee Phang, Joo, Yan Low, Mei, Seng Tan, Chee, (2017) Procrastination is Detrimental to Undergraduate Students’ Self-Rated Creativity: The Mediating Role of State Anxiety. January, Creativity Theories – Research – Applications 4(1), DOI: 10.1515/ctra-2017-0005, Project: Creativity Research in Malaysia.
Youssef, C. M., & Luthans, F. (2010). An integrated model of psychological capital in the workplace. Oxford handbook of positive psychology and work, 277-288.
Zhang, Sh. Liu, P. Feng, T. (2019), To do it now or later: The cognitive mechanisms and neural substrates underlying procrastination. Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science Volume 10, Issue 4. First