درمان تعارضات هیجانی زوجین بر اساس معیارهای حوزه پژوهش
محورهای موضوعی : روانشناسیفاطمه فرهادی 1 , غزال زند کریمی 2 * , ابوطالب سعادتی شامیر 3
1 - گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - گروه روانشناسی، دانشکده رفاه، تهران، ایران.
3 - گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
کلید واژه: تعارض, زوج, معیار پژوهش, هیجان,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامه درمان تعارضات هیجانی زوجها بر اساس معیارهای حوزه پژوهش انجام شد. روش پژوهش کیفی مبتنی بر تحلیل مضمون بود. جامعه آماری، زوجهای با مشکلات زناشویی مراجعه‌کننده به کلینیکهای مشاوره در غرب تهران بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند و رسیدن به حد اشباع تعداد 22 نفر انتخاب و مصاحبه شدند. نتایج نشان داد که الگوی درمان تعارضات هیجانی دارای 5 مقوله محوری عاطفه مثبت (شامل 5 مضمون اصلی تقویت رفتارهای مثبت برای همسر، پاسخ درست به پاداش، جذاب‌سازی، تنوع و ضرورت مقابله با یادگیری‌های غلط و 17 مضمون فرعی)، عاطفه منفی (شامل 5 مضمون اصلی احساس تهدید، ناامیدی از پاداش، اضطراب‌ها، تجربه فقدان و گوش به زنگی و 18 مضمون فرعی)، شناخت (شامل 4 مضمون اصلی توجه، ادراک هیجانی، فراهیجان و فراشناخت و 14 مضمون فرعی)، پردازش اجتماعی اطلاعات (شامل 4 مضمون اصلی محرومیت هیجانی، دلبستگی، تعاملات خانوادگی و تعاملات اجتماعی و 13 مضمون فرعی) و سیستم برانگیختگی و حسی- حرکتی (شامل 5 مضمون اصلی خودانگیختگی، حالات خلقی، تفسیر، پاداش درونی و ارزش‌گذاری و 17 مضمون فرعی) میباشد. در نهایت 74 مضمون فرعی براساس نظر خبرگان تایید و در برنامه یکپارچه درمان تعارضات هیجانی به کار گرفته شدند. با توجه به چندبعدی و پیچیده‌بودن تعارضات زناشویی، بهرهگیری از این الگوی جامع در درمان تعارضات زناشویی پیشنهاد می‌شود. بنابراین این برنامه درمانی را می‌توان به عنوان یک روش کارآمد در کلینیکهای مشاوره استفاده نمود.
The current research aimed to develop a package of emotional conflict therapy based on research domain criteria (RDoC). Method was quality focused on thematic analysis. The statistical population is couples with marital problems referring to marital counseling clinics in West Tehran that using purposeful sampling and saturation limit of 22 participants. the results showed that the model of emotional conflict therapy have 5 core categories of positive affect (including the 5 main themes of reinforcing positive behaviors for spouse, correct response to reward, attractiveness, diversity and the necessity of coping wrong learnings and 17 sub-themes), negative emotion (including the 5 main themes of threat feeling, disappointment from reward, anxieties, experience of loss and 18 sub-themes), cognition (including the 4 main themes of attention, emotional perception, meta-emotion and meta-cognition and 14 sub-themes), social processing of information (including the 4 main themes of emotional deprivation, attachment, family interactions and social interactions and 13 sub-themes) and the system of arousal and sensory motor (includes the 5 main themes of spontaneity, moods, interpretation, internal reward and valuation and 17 sub-themes). Finally, 74 sub-themes were confirmed based on the opinion of the experts and used in package of emotional conflicts therapy. According to multiple and complexity of marital conflicts, the using of comprehensive model were suggested in emotional conflicts therapy. Therefore, this package therapy as a efficient method can be used in counseling clinics
ثنایی ذاکر، باقر. (1387). مقیاس‌‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: انتشارات بعثت.
رضائی، منوچهر؛ اسدپور، اسمعیل؛ احمدی، صدیق و ایزانلو، بلال. (1403). ارزیابی نقش تعدیل کننده سبک های دلبستگی در رابطه بین پاسخگویی ادراک شده همسر و صمیمیت زناشویی. مجله روانشناسی، 28(3)، 264-273.
زندکریمی، غزال؛ بافقی، الهه و خدابخش پیرکلانی، روشنک. (1402). تدوین و اعتباریابی پروتکل آموزش سیستم عاطفه مثبت طبق معیارهای دامنه پژوهش در افراد مبتلا به اختلال وسواسی-اجباری. مطالعات روانشناسی بالینی، 13(50),، 162-193.
سازمان ثبت احوال کشور. (1403). گزارش آماری فراوانی ازدواج استان‌های کشور. تهران.
شیری، طاهری؛ رسولی، محسن؛ زهراکار، کیانوش و اسدپور، اسماعیل. (1403). نقش واسطه ای بخشش در رابطه بین اسنادهای رابطه‌ای و کیفیت زندگی زنان مواجه با پیمان شکنی همسر. مجله روانشناسی، 28(4)، 385-393.
صلایانی، فائزه؛ بشارت، محمدعلی؛ اصغری ابراهیم آباد، محمدجواد؛ مهرام، بهروز و سلطانی کوهستانی، سکینه. (1403). تدوین و اعتباریابی بسته تلفیقی برای گسستگی رابطه زناشویی. مجله روانشناسی، 28(4)، 415- 426.
محمدپوراورنگی، لیلا و کاظمی، فیروز و توکلی، بهمن و شاهی، سمانه. (1402). اثربخشی آموزش گروهی درمان فراشناخت بر افزایش مهارت‌‌های ارتباطی و کاهش تعارضات زناشویی در بین زوجین شهرستان خداآفرین. اولین همایش ملی خانواده آرمانی، اردبیل.
Abreu-Afonso, J.. Ramos, M. M.. Queiroz-Garcia, I.. & Leal, I. (2022). How couple’s relationship lasts over time? A model for marital satisfaction. Psychological reports, 125(3), 1601-1627. https://doi.org/10.1177/00332941211000
Aman, J.. Abbas, J.. Nurunnabi, M.. & Bano, S. (2019). The relationship of religiosity and marital satisfaction: The role of religious commitment and practices on marital satisfaction among Pakistani respondents. Behavioral Sciences, 9(3), 30-43. https://doi.org/10.3390/bs9030030
Creswell, J. W.. & Creswell, J. D.(2018). Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches+ a crash course in statistics. Sage publications, Michigan.
Cummings, E. M.. & Davies, P. T. (2010). Marital conflict and children: an emotional security perspective. Guilford Press.
Cuthbert, B. N. (2022). Research Domain Criteria (RDoC): Progress and potential. Current directions in psychological science, 31(2), 107–114. https://doi.org/10.1177/09637214211051363
Dixius, A.. & Möhler, E. (2021). Feasibility and effectiveness of a new short-term psychotherapy concept for adolescents with emotional dysregulation. Frontiers in Psychiatry, 11, 585250.
Edwards, C. (2023). The integration of discernment counseling and emotionally focused therapy: Attachment-based therapy with mixed agenda couples. Contemporary Family Therapy: An International Journal, 45(2), 186–194. https://doi.org/10.1007/s10591-021-09610-9
Erens, B.. Mitchell, K. R.. Gibson, L.. Datta, J.. Lewis, R.. Field, N.. & Wellings, K. (2019). Health status, sexual activity and satisfaction among older people in Britain: A mixed methods study. PloS one, 14(3),1-20. https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371
Lau, K. K.. Randall, A. K.. Duran, N. D.. & Tao, C. (2019). Examining the effects of couples’ real-time stress and coping processes on interaction quality: Language use as a mediator. Frontiers in Psychology, 9, 1-14. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.02598
Lee, W. S.. & McKinnish, T. (2018). The marital satisfaction of differently aged couples. Journal of population economics, 31(2), 337-362. https://link.springer.com/article/10.1007/s00148-017-0658-8
Li, C.-s. R.. & Sinha, R. (2006). Alexithymia and stress-induced brain activation in cocaine-dependent men and women. Journal of Psychiatry and Neuroscience, 31(2), 115-121. https://www.jpn.ca/content/31/2/115.abstract
Montesi, J. L.. Fauber, R. L.. Gordon, E. A.. & Heimberg, R. G. (2011). The specific importance of communicating about sex to couples’ sexual and overall relationship satisfaction. Journal of Social and Personal Relationships, 28(5), 591-609. https://doi.org/10.1177/0265407510386833
Nezamnia, M.. Iravani, M.. Bargard, M. S.. & Latify, M. (2020). Effectiveness of cognitive-behavioral therapy on sexual function and sexual self-efficacy in pregnant women: An RCT. International journal of reproductive biomedicine, 18(8), 625. doi: 10.18502/ijrm.v13i8.7504
O'Connor, T. G.. Bergman, K.. Sarkar, P.. & Glover, V. (2013). Prenatal cortisol exposure predicts infant cortisol response to acute stress. Developmental psychobiology, 55(2), 145-155. https://doi.org/10.1002/dev.21007
Peng, Y.. Yang, X.. & Wang, Z. (2021). Parental Marital Conflict and Growth in Adolescents’ Externalizing Problems: the Role of Respiratory Sinus Arrhythmia. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 43(3), 518-531. https://link.springer.com/article/10.1007/s10862-020-09866-9
Smith, A. S.. & Wang, Z. (2012). Salubrious effects of oxytocin on social stress-induced deficits. Hormones and Behavior, 61(3), 320-330. https://doi.org/10.1016/j.yhbeh.2011.11.010
Todorov, E. H., Paradis, A., & and Ha, T. (2023). Emotion Regulation Difficulties and Relationship Satisfaction in Adolescent Couples: The Role of Conflict Resolution Strategies. Journal of Youth and Adolescence, 52(8), 1753-1767. https://doi.org/10.1007/s10964-023-01787-6
Yang, Q.. Wang, X.. Yin, S.. Zhao, X.. Tan, J.. & Chen, A. (2016). Improved emotional conflict control triggered by the processing priority of negative emotion. Scientific reports, 6(1), 24302. https://www.nature.com/articles/srep24302
Zmaczyńska-Witek, B.. Komborska, M.. & Rogowska, A. (2019). Emotional intelligence and marital communication among married couples at different stages of marriage. Hellenic Journal of Psychology, 16(3), 287-312. https://ejournals.lib.auth.gr/hjp/article/view/7900
Zuccarini, D.. Johnson, S. M.. Dalgleish, T. L.. & Makinen, J. A. (2013). Forgiveness and reconciliation in emotionally focused therapy for couples: The client change process and therapist interventions. Journal of marital and family therapy, 39(2), 148-162. https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.2012.00287.x