رابطه امیدواری با پیشرفت تحصیلی، نقش میانجیگری باورهای هوشی در دانشآموزان
محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی و تحولیعلی شیری 1 * , علی روشنی زاده 2
1 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد ایلام، ایلام، ایران.
2 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد ایلام، ایلام، ایران.
کلید واژه: باورهای هوشی, امیدواری, پیشرفت تحصیلی,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش بررسی نقش واسطهای باورهای هوشی در رابطه بین امیدورای با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان شهر ایلام میباشد. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی میباشد. جامعه آماری در این تحقیق کلیه دانشآموزان متوسطه دوم شهر اسلام در سال تحصیلی 1403-1402 به تعداد 9736 نفر بودند. نمونه پژوهش که بر اساس جدول کرجسی و مورگان برآورده شدهاند شامل 370 نفر از دانشآموزان متوسطهی دوم شهر ایلام است که به شیوهی نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامههای امید پاملا هیندز (1985) و مقیاس ارزیابی باورهای هوشی عبدالفتاح و ييتس (2006) و برای تجزیه‌وتحلیل دادهها از روش تحلیل مسیر استفاده شد. یافتهها نشان از معنیداری مثبت برای مسیر امیدواری به هوش افزایشی (458/0 = β) و هوش ذاتی (509/0 = β)، معنیداری مثبت برای مسیر هوش افزایشی به پیشرفت تحصیلی (502/0 = β) و هوش ذاتی به پیشرفت تحصیلی (198/0 = β) و در نهایت معنیداری مثبت برای مسیر امیدواری به پیشرفت تحصیلی (348/0 = β) میباشد. از دستور بوت استراپ در تحلیل معادلات ساختاری به وسیله AMOS استفاده شد که نتایج فرضیههای غیرمستقیم نشان داد هوش افزایشی و ذاتی به طور معنیداری رابطه بین امیدواری و پیشرفت تحصیلی را میانجیگری می‌کند.
The purpose of this research is to investigate the mediating role of intelligence beliefs in the relationship between Omidura and the academic achievement of students in Ilam city. The present research method is correlational. The statistical population in this research was 9736 students of the second high school of Islam city in the academic year of 1402-1403. The sample of the research, which was fulfilled according to the table of Karjesi and Morgan, includes 370 students of the second high school of Ilam city, who were selected by cluster random sampling. Pamela Hinds (1985) Hope Questionnaires and Abdul Fattah and Yates (2006) Hoshi Beliefs Evaluation Scale were used to collect data and path analysis method was used to analyze the data. The findings show positive significance for the path of hope to increased intelligence (β = 0.458) and inherent intelligence (β = 0.509), positive significance for the path of increased intelligence to academic achievement (β = 0.502) and Inherent intelligence is related to academic achievement (β = 0.198) and finally has a positive significance for the path of hope for academic achievement (β = 0.348). The bootstrap command was used in structural equation analysis by AMOS, and the results of indirect hypotheses showed that incremental and innate intelligence significantly mediates the relationship between hope and academic achievement.
احمدی، زیبا؛ شهبازی، مسعود (1400)، بررسی رابطه باورهای هوشی و ارتباط پدر- فرزند با انگیزه پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان پسر، مشاوره کاربردی، 11، 1، 38-21.
باغدار سعدآباد، زهرا (1400). آموزش‌‌وپرورش و دانش‌‌آموز: مروری بر عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی (پیشرفت و افت تحصیلی) دانشآموزان. فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری. 5، 60 (9)، 222-213.
باقرپور، معصومه؛ محبوبی، طاهر؛ محبوبی، کمال (1394). بررسی رابطه هوش فرهنگی و آگاهی فراشناختی و باورهای هوشی با عملکرد تحصیلی. فصلنامه نوآوری‌‌های مدیریت آموزشی، 11، 1.
بدری‌‌گرگری، رحیم و خانی، منیژه (1393). رابطه نظریه‌های ضمنی هوش و باورهای معرفت شناختی با جهت‌گیری هدف پیشرفت دانشجویان. رویکردهای نوین آموزشی، 9، 1(1)، 74-53.
بلوچی، ابابکر؛ ناستی‌‌زایی، ناصر (1399)، رابطۀ فرهنگ مدرسه با پیشرفت تحصیلی، نیازهاي بنیادین روان‌شناختی و خودتنظیمی تحصیلی در دانشآموزان، رویش روانشناسی، 12(57)، 213-203.
پورآتشی، مهتاب؛ موحدمحمدی، حمید؛ رضوانفر، احمد و حسینی، سیدمحمود (1393). بررسی تأثیر باورهای هوشی و انگیزه پیشرفت بر رویکردهای یادگیری و عملکرد تحصیلی دانشجویان رشته کشاورزی. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (مجله علوم کشاورزی ایران). 45، 2(2)، 372-363.
پورطالب، نرگس و بدری‌‌گرگری، رحیم (1401). تأثیر شایستگی اجتماعی هیجانی بر تاب‌‌آوری تحصیلی دانشآموزان با میانجیگری خودکارآمدی تحصیلی و امیدواری. مجله روانشناسی. 104، 26(4)، 357-348.
جعفری، محید؛ آتش افروز، عسکر؛ حاجی یخچالی، علیرضا و جعفری، فائزه (1403). آزمون الگوی عملکرد خانواده با درگیری تحصیلی با نقش میانجی امید تحصیلی و مسئولیتپذیری در دانشآموزان. مجله روانشناسی. 112، 28(4)، 485-476.
چهری، پرستو؛ صادقی، مسعود؛ ویسکرمی، حسنعلی (1396)، بررسی تأثیر آموزش امید، بر درگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر استثنایی (با ناتوانی هوشی)، مجله مطالعات ناتوانی، 7، 7-1.
حاج‌‌حسینی، منصوره؛ هدایتی، الهه و غلامعلی لواسانی، مسعود (1400). الگوی ساختاری ارتباط میان سبک دلبستگی و سرزندگی تحصیلی: نقش واسطهای امید. روانشناسی تربیتی، 17، 59، 22-1.
حجازی، الهه؛ رستگار، احمد؛ غلامعلی لواسانی، مسعود؛ قربان جهرمی، رضا (1388)، باورهای هوشی و پیشرفت تحصیلی: نقش اهداف پیشرفت و درگیری تحصیلی، پژوهش‌‌های روان‌شناختی، 12، 1-2(23).
درخشان، معراج؛ مکتبی، غلامحسین؛ علی‌‌زاده، محسن؛ عبدی شاهیوند، صمد (1401)، بررسی رابطه باورهای هوشی و اهمالکاری تحصیلی با واسطه‌‌گری شناخت اجتماعی، مجله راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 15، 2، 110-100.
رحمانی دریاسری، مدینه؛ یاوری‌‌نیا، سونیا؛ سپهریان آذر، فیروزه (1399)، پیشبینی پیشرفت تحصیلی براساس هوش معنوی، امید و مسئولیتپذیری در دانشآموزان دختر پایه سوم متوسطه، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 16، 56، 196-181.
زارع، حسین (1392)، مدل عِلّی پیشبینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان آموزش مجازی: نقش باورهای هوشی، اهداف پیشرفت و هیجانهای تحصیلی، یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 1، 3(3)، 18-9.
زارع، حسین و رستگار، احمد (1393). مدل علی پیشبینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان آموزش مجازی: نقش باورهای هوشی، اهداف پیشرفت و هیجان های تحصیلی. شناخت اجتماعی، 3، 2(6).
ستایشی‌‌اظهری، محمد؛ میرنسب، میرمحمد؛ محبی، مینا (1396)، رابطه امیدواری و پیشرفت تحصیلی با نقش میانجیگری اهمالکاری تحصیلی در دانشآموزان، آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی)، 10، 37، 142-125.
سیف، علی اکبر (1400)، روانشناسی پرورشی نوین (روانشناسی یادگیری و آموزش)، تهران: نشر دوران.
غلامی‌‌پور، مژگان؛ توحیدی، افسانه؛ عسکرزاده، قاسم (1398)، امید تحصیلی با پیشرفت و انگیزه تحصیلی با نقش واسطهای خوش‌‌بینی تحصیلی دانشآموزان دختر متأهل، آموزش در علوم انتظامی، 6، 21، 172-145.
کشتورز کندازی، احسان؛ رضایی‌‌فرد، اکبر و توماج، عبدالجلال (1400). نقش واسطهای خودپنداره تحصیلی در رابطه بین امید به تحصیل و رفتار غیرمولد تحصیلی. مجله روانشناسی، 99، 25(3)، 510-490.
محمدی، حمید؛ سلم‌‌آبادی، مجتبی؛ مهدوی‌‌فر، علی (1398)، بررسی نقش سواد والدین بر پیشرفت تحصیلی و سلامت روان دانشآموزان، پیشرفت‌‌های نوین در علوم رفتاری، 32، 39-25.
موسوی‌‌نیای مداح، سارا؛ کاووسیان، جواد؛ عرب‌‌زاده، مهدی؛ کریمی، کامبیز (1397)، بررسی رابطه خودکارآمدی و امیدواری با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان، رویش روانشناسی، 7، 4(25)، 150-137.
وفوری، جواد (1398). بررسی تاثیر آموزش مهارت‌‌های مطالعه برنامه‌‌ریزی و مدیریت زمان و روش تمرکز و حافظه بر میزان پیشرفت تحصیلی و انگیزش پیشرفت دانشآموزان ایرانی ساکن کشور تاجیکستان در مقطع ابتدایی. مجله روانشناسی مدرسه، 8، 2، 173-156.
یمینی، محمد؛ مهدیان، حسین و رحمتی، فرشته (1400). نقش میانجی انگیزش تحصیلی در رابطه بین باورهای هوشی و خودارزشمندی در میان دانشآموزان دختر. پژوهش در نظام‌‌های آموزشی، 15(54)، 136-126.
Abd-El-Fattah, S. M., & Yates, G. C. R. (2006, November). Implicit Theory of Intelligence Scale: Testing for factorial invariance and mean structure. In Australian Association for Research in Education Conference, Adelaide, South Australia (pp. 1-14).
Asarta, C. J., & Schmidt, J. R. (2017). Comparing student performance in blended and traditional courses: Does prior academic achievement matter? The Internet and Higher Education, 32, 29-38.
Back, D. (2022). The impacts of adolescents' leisure activity types on psychological well-being, academic self-efficacy, self-esteem, and stress.
Bardach, L., Hübner, N., Nagengast, B., Trautwein, U., & von Stumm, S. (2023). Personality, intelligence, and academic achievement: Charting their developmental interplay. Journal of personality.
Blake, J., Yaghmaian, R., Brooks, J., Fais, C., & Chan, F. (2018). Attachment, hope, and participation: Testing an expanded model of Snyder’s hope theory for prediction of participation for individuals with spinal cord injury. Rehabilitation psychology, 63(2), 230.
Chen, J., Huebner, E. S., & Tian, L. (2020). Longitudinal relations between hope and academic achievement in elementary school students: Behavioral engagement as a mediator. Learning and Individual Differences, 78, 101824.
Dixson, D. D., Worrell, F. C., & Mello, Z. (2017). Profiles of hope: How clusters of hope relate to school variables. Learning and Individual Differences, 59, 55-64.
Dweck, C. S., Molden, D. C. (2005). Self-Theories: Their impact on competence motivation and acquisition. In A. Elliot, C.S. Dweck (Eds.), the handbook of competence and motivation. New York: Guilford.
Hartanto, D., Kartadinata, S., & Ilfiandra, A. (2019). The uniqueness of students’ academic hope in Indonesia. International Journal of Scientific& Technology Research, 8(4), 107-112.
Mueller, C., Williams, R., Dweck, C. (2010). “Children's Theories of Health Predict Their Responses to Disease”. Journal of Surgical Research, 4(2), 158-168.
Munoz, R. T., Quinton, K. A., Worley, J. A., & Hellman, C. M. (2019). Locus of hope: External hope in parents/guardians as an antecedent of adolescents’ internal hope and life satisfaction. Child Indicators Research, 12, 1107-1124.
Olivier, E., Archambault, I., De Clercq, M., & Galand, B. (2019). Student self-efficacy, classroom engagement, and academic achievement: Comparing three theoretical frameworks. Journal of youth and adolescence, 48, 326-340.
Pekrun, R. (2007). The control-value theory of achievement emotions: An integrative approach to emotions in education. Emotion in education/Academic Press.
Renaud-Dubé, A., Guay, F., Talbot, D., Taylor, G., & Koestner, R. (2015). The relations between implicit intelligence beliefs, autonomous academic motivation, and school persistence intentions: a mediation model. Social Psychology of Education, 18, 255-272.
Snyder, C. R. (2002). Hope theory: Rainbows in the mind. Psychological inquiry, 13(4), 249-275.
Tan, D., Yough, M., Desmet, O. A., & Pereira, N. (2019). Middle school students’ beliefs about intelligence and giftedness. Journal of Advanced Academics, 30(1), 50-73.
Telef, B. B. (2020). Hope and life satisfaction in elementary school students: Mediation role of affective experiences. Journal of Positive School Psychology, 4(2), 176-186.
Yıldırım, M., & Arslan, G. (2022). Exploring the associations between resilience, dispositional hope, preventive behaviours, subjective well-being, and psychological health among adults during early stage of COVID-19. Current psychology, 41(8), 5712-5722.