رابطه بین سبک دلبستگی و بهزیستی روانشناختی: نقش واسطه ای انعطاف پذیری شناختی
محورهای موضوعی : روانشناسی
مینا فتحی آشتیانی
1
*
,
راضیه شیخ الاسلامی
2
1 - گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز
2 - گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز
کلید واژه: سبک دلبستگی, انعطاف پذیری شناختی, بهزیستی روانشناختی, دانشجویان,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطة سبک های دلبستگی (ایمن و ناایمن) و بهزیستی روانشناختی با نقش واسطه ای انعطاف پذیری شناختی انجام شد. نوع مطالعه، توصیفی از نوع همبستگی بود. شرکت کنندگان 272 نفر از دانشجویان کارشناسی (دختر و پسر) دانشگاه شیراز بودند که به روش تصادفی خوشه ای چند مرحلهای انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش، مقیاس دلبستگی کولینز و رید (1996)، مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف (1989) و سیاهة انعطاف پذیری شناختی دنیس و وندروال (2010) بودند. داده هاي به دست آمده با روش های ضريب همبستگي پيرسون و تحلیل مسير و با استفاده از نرمافزارهاي SPSS 20 و Amos 22 مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت. نتايج به دست آمده نشان داد كه مدل پیشنهادی محقق با داده های این پژوهش، برازش مناسبی دارد و بين دلبستگي ايمن با بهزيستي روانشناختي، رابطة مثبت و معنادار و بين سبك دلبستگي ناايمن (اضطرابي، اجتنابي) با بهزيستي روانشناختي رابطة منفی و معنادار وجود دارد. همچنین سبک دلبستگی با واسطه گری انعطاف پذیری شناختی، بهزیستی روانشناختی را به صورت غیرمستقیم و به نحو قویتر از مسیر مستقیم، پیش بینی نمود. نتايج پژوهش حاضر مؤيد اين است كه هرچه افراد با دلبستگی ایمن، انعطاف پذیری شناختی بیشتری داشته باشند، بهزيستي روانشناختي بالاتری را تجربه میکنند.
The current study aimed to investigate the relationship between attachment styles (secure, insecure) and psychological well-being, mediated by the role of cognitive flexibility. This research was a correlational study. A total of 272 participants were selected by means of multistage cluster sampling among Shiraz university undergraduate students. The data were gathered by using 3 measures: Adult Attachment Scale (Collins & Reid,1996), Scale Psychological Well-Being (Ryff, 1989) and Cognitive Flexibility Inventory (Dennis & Vander Wal, 2010). Using Pearson's correlation coefficient and path analysis with software, SPSS 20 and Amos 22, the data were analyzed. The results of path analysis indicated that the model had a good fit to the data. The secure attachment styles had a significant positive direct effect on psychological well-being. And insecure (avoidance, ambivalence) attachment style had a significant negative direct effect on psychological well-being. Also attachment style had predicted psychological well-being stronger by mediating cognitive flexibility. The results of the prediction showed that, when people with a secure attachment style have more cognitive flexibility, they experience a higher psychological well-being.
آذرنیاد، آرش؛ مدنی، مهتاب؛ ابوالمعالی، خدیجه (1395). رابطه سبکهای پردازش هویت و راهبردهای حل تعارض با بهزیستی روانشناختی، مجلة روانشناسی، 20(3)، 360-346.
اصغري، فرهاد، تارورديزاده، شهين؛ سعادت، سجاد (1393). رابطه بين الگوهاي فرزندپروري و سبكهاي دلبستگي با بهزيستي روانشناختي در دانشجويان دختر دانشگاه پيام نور تالش. فصلنامه بيهق، 19(3) ، 67-5.
باباپور خیرالدین، جلیل؛ پورشریفی، حمید؛ غباری بناب، باقر؛ خانجانی، زینب؛ بهرامی، محسن (1396). رابطة دلبستگی بزرگسالی و دلبستگی به خدا با سلامت روانشناختی با میانجیگری تابآوری. مجله روانشناسی، 21(4)، 369-381.
بشارت، محمدعلي (1387). رابطه نارسايي هيجاني با اضطراب، افسردگي، درماندگي روانشناختي و بهزيستي روانشناختي. پژوهش هاي نوين روانشناختي، 3:(10). 40-17.
بهاری، سیف اله و فرکیش، چهگور (1388). رابطه بین هویت فردی، سبکهای دلبستگی با بهزیستی روانشناختی در جوانان. اندیشه های تازه در علوم تربیتی، 4:(2). 49-63.
پاکدامن، شهلا (1380) بررسی ارتباط بین دلبستگی و جامعه طلبی در نوجوانی، پایان نامه دکتراي روانشناسی، دانشگاه تهران.
خانجانی، محمدعلی؛ شهیدی، شهریار؛ فتح آبادی، جلیل؛ مظاهری، محمدعلی؛ شکری، امید (1393). ساختار عاملی ویژگی های روانسنجی فرم کوتاه (18 مادهای). مجله اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی. 8(32). 27-38.
خدايي اردكاني، محمدرضا؛ رضايي، اميد؛ جمهري خامنه، پروين؛ امامي كندواني، رقيه (1389). بررسي ميزان سلامت عمومي و شيوع اختلالهاي روانشناختي در دانشجويان دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي. چكيده مقالات دهمين همايش پياپي ساليانه انجمن علمي روانپزشكان ايران، 289.
سلطانی، اسماعیل؛ شاره، حسین؛ بحرینیان، عبدالمجید؛ فرمانی، اعظم (1392). نقش واسطهای انعطافپذیری شناختی در ارتباط بین سبکهای مقابلهای و تابآوری با افسردگی. پژوهنده. 18 (2): 88-96.
فتحی آشتیانی، علی؛ محمدی، بهاره؛ فتحی آشتیانی، مینا (1395). آزمونهای روانشناختی. جلد دوم. تهران: انتشارات بعثت.
مرادی، مرتضی؛ علیزاده، محسن؛ بارانیان، سحر؛قناد، سیمین (1395). 5 عامل بزرگ شخصیت و بهزیستی روانشناختی: نقش واسطهای حرمت خود. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 13(49). 93-79.
نریمانی، محمد؛ یوسفی، فاطمه و کاظمی، رضا (1393). نقش سبکهای دلبستگی و کیفیت زندگی در پیشبینی بهزیستی روانشناختی نوجوانان مبتلا به ناتوانیهای یادگیری. مجله ناتوانیهای یادگیری، 3:(4). 141-124.
Bowlby J. A. (1988) Secure base: Clinical applications of attachment theory. London. Rutledge.
Brooks, B. L., Iverson, G.L., Sherman, E. M. S., & Roberge, M. C. (2010). Identifying cognitive problems in children and adolescents with depression using computerized neuropsychological testing. Apply Neuropsychology. 17(1):37-43.
Cheng, C.(2003). Cognitive and motivational processes underlying coping flexibility: A dual-process model. Personality and Social Psychology, 84, 425-438.
Curran, T., & Andersen, K. (2017). Intergenerational patterns of cognitive flexibility through expressions of maternal care. Personality and Individual Differences. 108: 32-44.
Dennis, J.P., & Vander Wal J.S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognition Therapy Research. 34 (3):241-53.
Dickstein, D. P., Nelson, E., McClure, E. B., Grimley, M. E., Knopf, L., Brotman, M. A., Rich, B. A., Pine, D.S., & Leibenluft, E.(2007). Cognitive flexibility in phenotypes of pediatric bipolar disorder. Child Adolescence, 46 (3), 341-355.
Ditommaso, E. Brannen-McNulty, C. Rass, L. & Burgess, M. (2003). Attachment styles, social skills and long liness in young adult. Personality and Individual Differences. 35 (2), 303-312.
Eid, M., & Larsen, R. (2008). The science of subjective well-being. The Guilford Press New York, London.
George, E. S. & Series, E. (2008). Advances in psychology. Motor Control Laboratory, Arizona State University, Tempe. USA.
Gunduz, B (2013). The contribution of attachment styles, irrational beliefs and psychological symptoms to the prediction of cognition flexibility. Educational Sciences: Theory and Practice. 4(13): 2079-2085.
Kafetsios, K., & Sideridis, G. D. (2006). Attachment, social support and well-being in young and older adults. Journal of Psychology, 11(6), 863 – 875.
Karreman, A. & Vingerhoets, Ad. J. J. M. (2012). Attachment and well-being: The mediating role of emotion regulation and resilience. Personality and Individual Differences, 53 (7) 821–826.
Mallinckrodt, B. (2000). Attachment, social competencies, social support, and interpersonal process in psychotherapy. Psychotherapy Research, 10, 239–266.
Masuda, A., & Tully, E.C. (2012).The role of mindfulness and psychological flexibility in somatization, depression, anxiety, and general psychological distress in a nonclinical college sample. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine. 17 (1): 66-71.
Meiran, N., Diamond, G. M., Toder, D., & Nemets, B. (2011). Cognitive rigidity in unipolar depression and obsessive compulsive disorder: Examination of task switching, Stroop, working memory updating and post-conflict adaptation. Psychiatry Research. 185 (1-2):149-56.
Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2010). Attachment in adulthood: Structure, dynamics,- nd change. Guilford Press, New York.
Preiss, M., Kucerova, H., Lukavsky, J., Stepankova, H., Sos, P., & Kawaciukova, R. (2009). Cognitive deficits in the euthymic phase of unipolar depression. Psychiatry Research. 169 (3):23-39.
Rezaei Dogaheh, E., Jafari, F., Sadeghpour ,A., Maddahi, ME., Mirzaei, S., & Hosseinkhanzadeh, A.A. (2013). The comparison of psychological well-Being and quality of sleep in addicts under methadone maintenance treatment. Iranian Journal of Clinical Psychology. 1 (2): 5-9.
Ryff, C.D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Society Psychology. 57: 1069–1081.
Ryff, C.D. (1995). Psychological well-being in adult life. Current Direct Psychology Science. 4: 99–104.
Ryff, C.D., & Singer B. (1998). The contours of positive human health. Psych. Inqu. 9: 1–28.
Ryff, C,D,, Singer, B.H., & Love, G.D., (2004). Positive health: Connecting well-being with biology. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 359: 1383-1394.
Zilcha, S. M. M., Mikulincer, P. & Shaver, R. (2011). An attachment perspective on human–pet relationships: Conceptualization and assessment of pet attachment orientations. Journal of Research in Personality, 45 (4), 345-357.
Zong, J.G., Cao, X.Y., Cao, Y, Shi, Y.F., Wang, Y.N., & Yan, C. ( .(2010Coping flexibility in college students with depressive symptoms. Health Quality Life Outcomes;8:66.