اثربخشی برنامه توانبخشی شناختی توجه و حافظه بر فراخنای حافظه کاری واجی و رشد زبان بیانی و دریافتی کودکان کاشت حلزون شده
محورهای موضوعی : روانشناسیحسین زارع 1 * , علی اکبر شریفی 2 , اشواق نعامی 3
1 - گروه روانشناسی و علوم تربیتی،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، تهران
2 - گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، تهران
3 - گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، تهران
کلید واژه: ناشنوا, کاشت حلزون, حافظه کاری واجی, توانبخشی شناختی,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامة توانبخشی شناختی توجه و حافظه (آرام) بر فراخنای حافظه کاری واجی و رشد زبان بیانی و دریافتی در کودکان ناشنوای کاشت حلزون شده، بود. این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون _پسآزمون با گروه کنترل و پیگیری 1 ماهه به شمار میرود. آزمودنیها را 16 نفر کودک کاشت حلزون شده 6 سال تا 8/9 سال مشغول به تحصیل در مدارس استثنایی ابتدایی شهر اهواز در سال تحصیلی 1397- 1396 تشکیل می دادند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. هر گروه شامل 8 نفر بود و هر دو گروه در شرایط یکسان با مقیاس حافظة عددی وکسلر (فراخنای ارقام) و آزمون رشد زبان (Told-p-3) ارزیابی شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه و هر جلسه به مدت 45 دقیقه در طول 1 ماه، تحت آموزش (آرام) قرار گرفت و گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکرد. در پایان دوره و یک ماه پس ازآن هر دو گروه مجدداً مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافتههای پژوهش با آزمون تحلیل واریانس مختلط (3×2) تحلیل شدند. نمرات فراخنای حافظه کاری واجی، رشد زبان بیانی و دریافتی کودکانی که تحت آموزش (آرام) قرار گرفتند نسبت به کودکانی که در دوره شرکت نکردند، به طور چشمگیری افزایش یافت.
The purpose of the current study was to investigate the effectiveness of attentive rehabilitation of attention and memory (ARAM) on phonological working memory span and expressive and receptive language development in cochlear implant deaf children. This study was a quasi -experimental design with a pretest- posttest design with a control group and one momnth follow-up. Participants were 16 cochlear implanted children aged 6 to 8/9 years in exceptional elementary schools of Ahwaz in 2018- 2019 school year that were been selected with an available sampling method and randomly replaced in the experimental and control groups. Each group was include 8 person and both groups were evaluated by Wechsler Memory Scale subtest and Told-p: 3 (Persian version) in the same condition. The experimental group received 8 sessions and each session lasts for 45 minutes per a month of ARAM and the control group did not received any training. Both groups were evaluated again at the end of intervention and 1 month after that. Data analyzed with mixed analysis of variance (2×3). Phonological working memory span and expressive and receptive language development scores of children who received the ARAM was improved significantly rather than they who did not received that.
آناستازی، آنا. (1361). روان آزمایی، ترجمه محمد نقی براهنی. انتشارات دانشگاه تهران.
امانی، امید؛ مظاهری، محمدعلی؛ نجاتی، وحید و شمسیان، بی بی شهین. (1396). اثربخشی توان بخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی (توجه و حافظه فعال) نوجوانان بقا یافته از لوسمی حاد لنفوبلاستیک دارای سابقه شیمی درمانی. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 27 (147): 138- 126.
برادران فر، محمدحسین؛ ملاصادقی رکن آبادی، ابوالفضل و جعفری، زهرا. (1387). بررسی شیوع اختلالات شنوایی در بین کودکان سنین 6- 3 سال مهدکودک های شهر یزد. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد. 16(4): 25- 20.
دهقان طرزجانی، مهناز؛ کدیور، پروین؛ عبداللهی، محمدحسین و حسن آبادی، حمیدرضا. (1397). رشد زبان در کودکان فارسی زبان 6 تا 7 سال. مجلة روان شناسی. 22(2): 156- 140.
جدی، زهرا؛ جعفری، زهرا و متصدی زرندی، مسعود. (1391). بررسی تأثیر برنامه توان بخشی شنوایی بر رشد مهارت های گفتاری و شناختی در کودکان استفاده کننده از کاشت حلزون. فصلنامه تازه های علوم شناختی. 14(2)، 44- 35.
حاجلو، نادر و انصاری، اسماعیل. (1390). بررسی میزان شیوع اختلال شنوایی و علل مرتبط با آن در استان اردبیل. شنوایی شناسی. 20 (1): 127- 116.
حارث آبادی، فاطمه و شیرازی، طاهره سیما. (1393). حافظه کاری واجی و ارتباط آن با زبان در کودکان کاشت حلزون شده. شنوایی شناسی. 23(5): 13- 1.
حسن زاده، سعید و مینایی، اصغر. (1389). انطباق و هنجاریابی آزمون رشد زبان TOLD-P:3 برای کودکان فارسی زبان تهرانی. تهران: پژوهشگاه مطالعات آموزش وپرورش.
زارع، حسین و لطفی، راضیه. (1394). اثر میزان بار و ظرفیت حافظه کاری بر فرایند مهار شناختی در تکلیف استروپ. مجلة روان شناسی. 19(2): 187- 175.
شریفی، علی اکبر؛ زارع، حسین و حاتمی، جواد. (1394). تأثیر توان بخشی شناختی رایانه ای بر عملکرد حافظه فعال بیماران مبتلابه آسیب مغزی. تروماتیک. 17(4): 78- 71.
شهیم، سیما. (1383). انطباق و هنجاریابی مقیاس هوش وکسلر برای کودکان. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 7 (1 و 2): 165- 123.
عباسیان نیک، زهرا؛ حسن زاده، سعید و غباری بناب، باقر. (1391). بررسی اثربخشی تمرین بر حافظه کوتاه مدت کودکان ناشنوای کاشت حلزون شده. فصلنامه علمی- پژوهشی کودکان استثنائی. 3(1): 34- 25.
کرک، ساموئل؛ گالاگر، جیمز و روت کولمن، مری. (1395). روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی. تهران: ارسباران.
نجاتی وحید (۱۳۹۶). توان بخشی هوشمند حافظه و توجه آرام. تهران: نشر رشد فرهنگ.
میر مهدی، سید رضا. (1395). روان شناسی کودکان استثنائی. تهران: پیام نور.
ویلسون، باربارا ا؛ گریسی، فرگوس؛ ایوانز، جاناتان ج و بیتمن، اندرو. (1395). مبانی نظری و راهنمای عملی توان بخشی عصب- روان شناختی، ترجمه حسین زارع، سید مرتضی نظری و مریم عابدین. تهران: ارجمند.
Beer, J. Pisoni, D. B. & Kronenberger, W. (2009). Executive function in children with cochlear implants: The role of organizational-integrative processes. Volta voices, 16 (3), 18.
Burkholder, R. A. & Pisoni, D. B. (2003). Speech timing and working memory in profoundly deaf children after cochlear implantation. Journal of Experimental Child Psychology, 85(1), 63-88.
Cicerone, K. D. Dahlberg, C. Malec, J. F. Langenbahn, D. M. Felicetti, T. Kneipp, S. ... & Laatsch, L. (2005). Evidence-based cognitive rehabilitation: Updated review of the literature from 1998 through 2002. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 86(8), 1681-1692.
Figueras, B. Edwards, L. & Langdon, D. (2008). Executive function and language in deaf children. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 13(3), 362-377.
Gallaudet Research Institute. (2008). Regional and national summary report of data from the 2007–2008 Annual Survey of Deaf and Hard of Hearing Children and Youth.
Holmes, J., Gathercole, S. E., Place, M., Dunning, D. L., Hilton, K. A., & Elliott, J. G. (2009). Working memory deficits can be overcome: Impacts of training and medication on working memory in children with ADHD. Applied Cognitive Psychology, 24(6), 827-836.
Ingvalson, E. M., & Wong, P. (2013). Training to improve language outcomes in cochlear implant recipients. Frontiers in Psychology, 4, 263.
Kesler, S. R., Lacayo, N. J., & Jo, B. (2011). A pilot study of an online cognitive rehabilitation program for executive function skills in children with cancer-related brain injury. Brain Injury, 25(1), 101-112.
Kronenberger, W. G. Pisoni, D. B. Henning, S. C. Colson, B. G. & Hazzard, L. M. (2011). Working memory training for children with cochlear implants: A pilot study. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 54(4), 1182-1196.
Mousavi, S., Zare, H., Etemadifar, M., & Neshat Doost, H. T. (2018). Evaluating the effective of cognitive rehabilitation on everyday memory in multiple sclerosis patients. International Journal of Therapy and Rehabilitation, 25: 107- 112.
Nunes, T. Barros, R. Evans, D. & Burman, D. (2014). Improving deaf children’s working memory through training. International Journal of Speech & Language Pathology and Audiology, 2(2), 51-66.
Pisoni, D. B. & Cleary, M. (2003). Measures of working memory span and verbal rehearsal speed in deaf children after cochlear implantation. Ear and Hearing, 24 (1 Suppl), 106S.
Pisoni, D. B., Conway, C. M., Kronenberger, W., Henning, S. & Anaya, E. (2012). Executive function, cognitive control, and sequence learning in deaf children with cochlear implants. In The Oxford handbook of deaf studies, language, and education. Oxford University Press.
Pisoni, D. B., Conway, C. M., Kronenberger, W. G., Horn, D. L., Karpicke, J., Henning, S. C., ... & Hauser, P. C. (2008). Efficacy and effectiveness of cochlear implants in deaf children. Deaf Cognition: Foundations and Outcomes, 52-101.
Powers, S. (2011). Learning from success: High achieving deaf students. Deafness & Education International, 13(3), 92-109.
Salvia, J., Ysseldyke, J., & Witmer, S. (2012). Assessment: In special and inclusive education. Cengage Learning.
Wolters, G. Stapert, S. Brands, I. & Van Heugten, C. (2010). Coping styles in relation to cognitive rehabilitation and quality of life after brain injury. Neuropsychological Rehabilitation, 20(4), 587-600.