رابطه معلم شاگرد و کمک طلبی: نقش واسطه ای اهداف پیشرفت و انگیزه پیشرفت
محورهای موضوعی : روانشناسیسمانه سادات موسوی شریف 1 , زهرا نقش 2 * , سوگند قاسم زاده 3
1 - گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 - گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3 - گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
کلید واژه: کمک‌طلبی, رابطه معلم شاگرد, اهداف پیشرفت, انگیزه پیشرفت,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش تعیین رابطه معلم شاگرد و کمک طلبی با نقش واسطه‌ای اهداف پیشرفت و انگیزه پیشرفت بود. جامعه این پژوهش دانش‌آموزان پایههای هفتم تا نهم شهر تهران است که در سال تحصیلی 99-1398 تحصیل می‌کردند. نمونه این پژوهش را 317 دانش‌آموز دختر و پسر تشکیل داد که به روش نمونه گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های کمک‌طلبی تحصیلی ریان و پنتریچ، رابطه معلم شاگرد مورای و زوریچ، انگیزه پیشرفت هرمنس و اهداف پیشرفت الیوت و مک گریکور پاسخ دادند. داده‌ها به روش همبستگی و تحلیل مسیر بررسی شدند. یافته‌ها نشان داد که اثر مستقیم رابطه معلم شاگرد بر انگیزه پیشرفت و اثر مستقیم تسلط گرایش بر کمک‌طلبی مثبت و معنادار است. اثر مستقیم عملکرد اجتناب بر کمک‌طلبی منفی و معنادار بود. اثر غیرمستقیم رابطه معلم شاگرد بر کمک‌طلبی به واسطه هدف تسلط گرایش و همچنین عملکرد اجتناب مثبت و معنادار بود و همچنین اثر غیرمستقیم رابطه معلم شاگرد بر کمک‌طلبی به واسطه انگیزه پیشرفت مثبت و معنادار بود. نتایج این پژوهش برای آموزش و پرورش و مراکز آموزش عالی بویژه برای معلمان به منظور افزایش کمک‌طلبی و رابطه معلم شاگرد و همچنین افزایش انگیزه در میان دانش‌آموزان مفید خواهد بود.
The purpose of this study was to investigate the relationship between help seeking and teacher student relationship with the mediating role of achievement goals and achievement motivation. The statistical population of this study were students of Tehran province who studied in the seventh and ninth grades in the academic year of 1398-99. The sample of this study were 317 boys and girls students that was chosen by multi-stage cluster sampling and all of them completed the Ryan and Pintrich questionnaire, Murray and Zurich’s teacher student relationship questionnaire, Herman’s achievement motivation questionnaire and Eliot and McGregor achievement goals. Data were analyzed by Pearson correlation and path analysis. The findings showed that the direct effect of teacher student relationship on achievement motivation and the direct effect of mastery approach on achievement motivation positive and significant. The direct effect of performance avoiding on the help seeking was negative and significant. The in directed effect of teacher student relationship on the help seeking by mediating of mastery approach and performance avoiding was positive and significant, and also the in directed effect of teacher student relationship on the help seeking by mediating of achievement motivation was positive and significant. The results of this study will be useful for education and higher education centers, especially for teachers, to increase the help seeking and teacher student relationship and also motivation among students.
اخلاقی نیا، کبرا؛ طالع پسند، سیاوش و بیگدلی، ایمان الله. (1392). رابطه جهت گیری هدف پیشرفت و کمرویی با اجتناب از کمک طلبی. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 31، 19-1.
اکبری، بهمن. (1386). روایی و اعتبار انگیزش پیشرفت هرمنس بر روی دانش‌آموزان دوره متوسطه استان گیلان. دانش و پژوهش در علوم تربیتی، 16، 96-73
بارانی، حمید؛ خرمائی، فرهاد؛ شیخ الاسلامی، راضیه و فولاد چنگ، مجبوبه. (1398). رابطه هیجان تحصیلی امید و بی صداقتی تحصیلی: بررسی نقش واسطه ای کمک طلبی تحصیلی. مجله روانشناسی، 4، 406-388.
باغی، زهرا؛ شکری، امید؛ فتح آبادی، جلیل و حیدری، محمود. (1396). مدل یابی پیشایندها و پسایندهای جهت گیری های هدف پیشرفت در دانشجویان: یک تحلیلل میانجیگر. پژوهش در نظام های آموزشی، 37، 92-59.
بهروزی، ناصر؛ شهنی ییلاق، منیژه و منصوری نژاد، راضیه. (1394). ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه ارتباط معلم دانش‌آموز، سومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم رفتاری، تهران، 106-85.
حجازی، الهه و پاکدامن، حمزه. (1380). تاثیر اهداف پیشرفت و سطح توانایی بر رفتار و نگرش کمک طلبی تحصیلی. مجله روانشناسی، 2، 117-99.
رادمنش، عصمت و سعدی‌پور، اسماعیل. (1394). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر بهبود روابط والد- فرزند، معلم- شاگرد و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان شهر تهران (پایان‌نامه).
سلیمی، جمال؛ بارخدا، سیدجمال و محمدیان شریف، کویستان. (1393). بررسی رابطه ی بین انگیزش تحصیلی و اهداف پیشرفت اجتماعی با تعلل‌ورزی تحصیلی در دانش‌آموزان. پژوهشهای مشاوره، 50، 100-79.
قربان جهرمی، رضا و همکاران. (۱۳۹۴). نقش میانجی اهداف پیشرفت در رابطه بین نیاز به شناخت و درگیری شناختی: اثر بافت تعلل ورزی. مجله روانشناسی، ۱۹، ۲۱_۳.
قربانی، لیلا و شمس الدین فرد، مرتضی. (1398). بررسی رابطه بین اهداف پیشرفت و انگیزه پیشرفت در بین دانش‌آموزان مدارس شهرستان فاریاب استان کرمان (پایان‌نامه).
کارشکی، حسین. (1387). نقش اهداف پیشرفت در مولفه های یادگیری خودتنظیمی. تازه های علوم شناختی، 10، 21-13.
گلستانه، موسی و عسکری، فهیمه. (1392). بررسی پیشایندهای کمک طلبی و اجتناب از کمک طلبی بین دانش‌آموزان عادی و تیزهوش(پایان‌نامه).
لاری، نرجس؛ حجازی، الهه؛ جوکار، بهرام و اژه ای، جواد. (1399). تحلیل پدیدارشناسی ادراک دانش‌آموزان از ویژگی ها و کنش های مؤثر معلم در رابطة معلم-دانش‌آموز. مجله روانشناسی. 24، 22-3.
محمدرضایی، علی و جهان، فائزه. (1395). عملکرد تحصیلی: نقش اهداف پیشرفت و انگیزه پیشرفت. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 42، 169-153.
محمودیان، حسن؛ صفری، هادی؛ آقایی، حدیث؛ رضوانی فر، شیرین و میرمحمدتبار، سیدعبدالله. (1391). مقایسه رفتارهای کمک‌طلبی تحصیلی در دانش‌آموزان عادی و دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری ریاضی، ناتوانی‌های یادگیری، 1، 119 – 107.
مشتاقی، سعید؛ میرهاشمی، مالک و شریفی، حسن پاشا. (1391). بررسی شاخص های روان سنجی پرسشنامه اصلاح شده هدف پیشرفت در جامعه دانشآموزی. اندازه گیری تربیتی، 7، 83-65.
موسوی ندوشن، فاطمه السادات و معتمدی، مرضیه. (1396). کمک طلبی تحصیلی، ضرورتی انکارناپذیر در آموزش. کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، 8، 9-1.
یعقوبی، ابوالقاسم؛ جهان، فائزه؛ کردنوقابی، رسول و رشید، خسرو. (1394). اثر آموزش هدف‌گذاری بر اهداف پیشرفت و انگیزه پیشرفت. راهبردهای شناختی در یادگیری، 5، 105-91.
Bakadorova, O., & Raufelder, D. (2018). The essential role of the teacher-student relationship in students’ need satisfacation during adolescence. Journal of Applied Development Psychology, 58, 57-65.
Bergeron, J., Chouinard, R., & Janosz, M. (2011). The Impact of Teacher-Student Relationships and Achievement Motivation on Students’ Intentions to Dropout According to Socio-economic Status. US-China Education Review, 2, 273-279.
Butler, R., & Shibaz, L. (2014). Striving to connect and striving to learn: Influences of relational and mastery goals for teaching on teacher behaviors and student interest and help seeking. International Journal of Educational Research, 65, 41-53.
Debora L. Roorda., Terrence D. J., & Helma M.Y. K. (2019). Different teachers, different relationships? Student-teacher relationships and engagement in secondary education. Learning and Individual Differences, 75, 1-12.
Einar M. S., & Sidsel, S. (2013). School goal structure: Associations with students’ perceptions of their teachers as emotionally supportive, academic self-concept, intrinsic motivation, effort, and help seeking behavior. International Journal of Educational Research, 61, 5-14.
Eleftheria, N. G., Stuart, A. K., Kara, A. M., & Glykeria, A. H. (2014). Preceived parent goals and student goal oreintations as predictors of seeking or not seeking help: Does age matter? Learning and Instruction, 33, 120-130.
Frederic Guay., Stupinsky, R., Boivin, Mi., Japel, C., & Dionne, G. (2019). Teacher’s relatedness with students as a predictor of student’s intrinsic motivation, self-concept, and reading achievement. Early Childhood Research Quarterly, 48, 215-225.
Hughes, J. N., & Chen, Q. (2010). Reciprocal effects of student–teacher and student– peer relatedness: Effects on academic self -efficacy. Journal of Applied Developmental Psychology, (In Press).
Jessica A. H., & Sheryl A.H. (2018). Examination of associations between informal help-seeking behavior, social support, and adolescent psychosocial outcomes: A meta-analysis. Developmental Review, 47, 44-62.
Jianxia, D., Jianzhong, X., & Xitao, F. (2016). Investigating factors that influence students' help seeking in math homework: A multilevel analysis. Learning and Individual Differences, (In Press).
Košir, K., & Tement, S. (2014). Teacher–student relationship and academic achievement: A cross-lagged longitudinal study on three different age groups. European journal of psychology of education, 29(3), 409-428.
Krabenick S. A., & Dembo, M. H. (2011). Understanding and facilitating self-regulated help seeking. New directions for teaching and learning, 126, 33-43.
Melor, M.Y., Wan, S., Wan, O., & Noriah Mohd, I. (2011). Teacher-student relationship factor affecting motivation and academic achievement in ESL classroom. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 2637-2641.
Mensah, B. & Koomson, E., (2020(. Linking Teacher-Student Relationship to Academic Achievement of Senior High School Students. Social Education Research, pp.102-108.
Richard, S. N. (1990). Children's Help-Seeking in the Classroom: The Role of Motivational Factors and Attitudes. Journal of Educational Psychology, 1, 71-80.
Rini, P.S. & Wijanarko, N.A. (2020). The relationship of academic help-seeking with student achievement on nursing students in STIKes Muhammadiyah Palembang. Enfermería Clínica, 30, pp.106-109.
Roussel, P., Eliot, A. J., & Feltman, R. (2011). The influence of achievement goals and social goals on help seeking from peers in an academic context. Learning and Instruction, 21, 394-402.
Ryan, A.M., & shin, H. (2011). Help seeking tendencies during early adolescence: An examination of motivational correlates and consequences for achievement. Learning and Instruction, 21, 247-256.
Sara, J. F., Carol, L. B., Jeanne Horst, S., & Johnston, M. M. (2018). Exploring profiles of academic help seeking: A mixture modeling approach. Learning and Individual Differences, 61, 158-171.
Sarah, M. Kiefer., & Sungok, S. S. (2016). Academic help seeking from peers during adolescence: The role of social goals. Journal of Applied Developmental Psychology, 42, 80-88.
Schenke, K., Arena C. L., AnneMarie M. C., & Stuart A. K. (2015). Adolescents’ help seeking in mathematics classrooms: Relations between achievement and perceived classroom environmental influences over one school year. Contemporary Educational Psychology, 41, 133–146.
Shim, S.S., Rubenstein, L.D., & Drapeau, C.W. (2016). When perfectionism is coupled with low achievement: The effects on academic engagement and help seeking in middle school. Learning and Individual Differences, 45, 237- 244.
Thijs, J., & Fleischmann, F. (2015). Student–teacher relationships and achievement goal orientations: Examining student perceptions in an ethnically diverse sample. Learning and Individual Differences, 42, 53-63.
Valiente, C., Parker, J. H., Swanson, J., Bradley, R. H., & Groh, B. M. (2019). Early elementary student-teacher relationship trajectories predict girls’ math and boys’ reading achievement. Early Childhood Research Quarterly, 49, 109-121.
Xiaoyu, L., & Ughetta, M. (2019). Direct and interactive effects of perceived teacher-student relationship and grit on student wellbeing among stay-behind early adolescents in urban China. Learning and Individual Differences, 69, 129-137.
Yves, K., Fraancesca, S., Carmen, H., & Katharina, M. M. (2019). The role of implicit theories in student’s grit, achievement goals, instrinsic and extrinsic mitivation, and achievement in the context a long-term challenging term. Learning and Individual Differences, 74, 1-12.
Zee, M., & Debora, L. R. (2018). Student-teacher relationships in elementary school: The unique role of shyness, anxiety, and emotional problems. Learning and Individual Differences, 67, 156-166.
Zusho, A., & Barnett, P. A. (2011). Personal and contextual determinants of ethnically diverse female high school students’ patterns of academic help seeking and help avoidance in English and mathematics. Contemporary Educational Psychology, 36(2), 152-164.