اثربخشي آموزش تفکر علمي بر مهارت حل مسئله در کودکان پيش دبستاني: طراحي و کاربست ابزار جديد حل مسئله
محورهای موضوعی : روانشناسی
لیدا ملک زاده
1
*
,
الهه حجازی
2
,
محمود تلخابی
3
,
زهرا نقش
4
1 - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران
2 - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران
3 - دانشگاه فرهنگیان، تهران
4 - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران
کلید واژه: تفکر علمي, مهارت حل مسئله, پيش دبستاني,
چکیده مقاله :
هدف اساسي پژوهش حاضر طراحي و کاربرد ابزار حل مسئله در بررسي اثربخشي آموزش تفکر علمي کودکان پيش دبستاني بود. پژوهش حاضر از نوع شبه آزمايشي و جامعة آماري اين پژوهش، کودکان مراکز پيش دبستاني در سال تحصيلي 1397-1396 واقع در شهر تهران را شامل مي شد. 8 کودک پيش دبستاني (4 دختر و 4 پسر) به عنوان نمونه و با استفاده از روش نمونه گيري هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آزمون تحليل واريانس با اندازه گيري هاي مکرر تحليل شد. نتايج نشان داد ابزار طراحي شده براي مهارت حل مسئله از روايي محتوايي مناسبي (بين 0/8 تا 1) برخوردار است و اعتبار ابزار نيز با استفاده از روش باز آزمايي (0/724) به دست آمد. همچنين، از تحليل واريانس با اندازه گيري مکرر نتايج نشان داد برنامه آموزش تفکر علمي بر ارتقاء مهارت حل مسئله کودکان پيش دبستاني تأثير معني دار دارد (p<0/05) .آموزش تفکر علمي، اين امکان را براي کودکان پيش دبستاني فراهم مي کند تا تلاش کنند با استفاده از منطق، روابط بين حوادث را جستجو کنند و به تفکر خلاقانه و علمي مبادرت ورزند.
The main purpose of the present study was designing and applying a problem-solving tool in examining the effectiveness of teaching the scientific thinking in preschool children .The present study was a quasi-experimental research. The population of the study was comprised of children in preschool centers in the academic year of 2017-18 in Tehran. 8 preschool children (4 girls and 4 boys) were selected through purposive sampling method. Data were analyzed by repeated measures of variance analysis. The results showed that the tool designed for problem solving skill had an appropriate content validity (between 0.8 and 1), and the reliability of the tool was obtained by using the test-retest method (0.724). Also, the results of repeated measures of the variance analysis showed the scientific thinking training program had a significant effect on enhancing the problem solving skills of preschool children (p<0.05). Teaching scientific thinking provides the opportunity for preschool children to try using logic to discover the relationships between events and to engage in creative and scientific thinking.
ابوالمعالي، خديجه؛ هاشميان، کيانوش واعرابيان، اقدس. (1389). تبيين فرسودگي تحصيلي بر اساس الگوي ارتباط والد-فرزند با ميانجيگري تاب آوري وتوانايي حل مسئله. مجله روانشناسي. 89(23)، 1.
اسکندري، حسين؛ فردانش، هاشم و سجادي، سيد مهدي. (1390). نظريه ارتباط گرايي و تبيين و نقد مباني معرفت شناختي. مجله علوم تربيتي دانشگاه اهواز. 91(22). 50-29.
برک، لورا. (1397). روانشناسي رشد: از لقاح تا کودکي. ترجمه يحيي سيد محمدي. تهران: نشر ارسبارن.
پهلوان صادق، اعظم و فرزاد، ولي اله. (1388). نفوذ جو مدرسه، فرايند آموزش و پيشينه خانوادگي برنگرش نسبت به علوم دانش آموزان ايراني. مجله روانشناسي. 52(13)، 4.
تلخابي، محمود. (1390). تعريف و مفهوم يادگيري. مجله رشد تکنولوژي. 27.
ساکن آذري، رعنا؛ هاشميان، کيانوش؛ پاشا شريفي، حسن؛ (1393). اثر آموزش مهارت حل مسئله ابداعي بر تفکر خلاق، تفکر انتقادي، تفکر علمي و خودکارآمدي دانشجويان علوم انساني دانشگاه آزاد اسلامي تبريز، تحت شرايط بيوريتم فکري متفاوت. مجله آموزش و ارزشيابي، 27، 22-7.
سيف، علي اکبر. (1397). روانشناسي پرورشي نوين. تهران: دوران.
صبوري، خيرقدم.، عباسي، عفت.، گراميپور، مسعود. (1394). تاثير نمايش خلاق بر رشد مهارتهاي حل مسئله در دختران پيشدبستان استان تهران. فصلنامه مطالعات دبستان و پيش دبستان،1، 1.
کتابي، آذر. (1396). آموزش مفاهيم رياضي و علوم با بازي. تهران: نشر مشرق.
کتابي، آذر. (1397). ببين، حدس بزن، بگو چرا؟ آموزش مفاهيم علوم تجربي. تهران: نشر مشرق.
کوتي، الهام.، رحماني، حيدري، مهين.، سعيد.، رحيمي طاقانکي، عصمت. (1392). اثربخشي بازي هاي مبتني بر حل مسئله بر بهبود عملکرد رياضي کودکان مبتلا به حساب نارسي. روانشناسي کودکان و نوجوانان. ششمين کنگره بين المللي تبريز.
محزون زاده بوشهري، فاطمه (1396). رابطه بين مهارت حل مسئله و خلاقيت دانشجويان با نقش واسطه گري خودکارآمدي تحصيلي: مدل يابي معادلات ساختاري. مجله ابتکار و خلاقيت در علوم انساني. 6 (4)، 49-27.
Abdullah, M., & Osman, K. (2010). Scientific inventive thinking skills among primary students in Brunei. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 7, 294-301.
Amin, T. G., Smith, C., &Wiser, M. (2014). Student conceptions and conceptual change: Three overlapping phases of research. New York: Taylor & Francis.
Blondiaul, L.; Vitry, S.; & Vercouter, M. (2014). Mathématiques «La résolution de problèmes». Enseignement fundamental .1-15.
Botički, I., Kovačević, P., Pivalica, D., & Seow, P. (2018). Identifying patterns in computational thinking problem solving in early primary education. In 26th International Conference on Computers in Education.
Dostál, J. (2015). Theory of problem solving. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 174 (1), 2798-2805.
Fusaro, M; & Smith, M. (2018). Preschoolers’ inquisitiveness and science-relevant problem solving. Early Childhood Research Quarterly, 42, 119-127.
Hmlin, M., &Wisneski, D. (2012). Supprting the scientific thinking and inquiry of toddlers and preschoolers through play. Journal of Young Children, 82-88.
Kuhn, D. (2010). What is scientific thinking and how does it develop? In U. Goswami. (Ed.), Handbook of childhood cognitive development. New York.
Lerner, R.; Liben, L, S; & Muller, U. (2015). Handbook of child psychology and developmental science. vol. 2. John Wiley & Sons.
Molnár, G., & Csapó, B. (2018). The efficacy and development of students’ problem-solving strategies during compulsory schooling: Logfile analyses. Frontiers in Psychology. 9, 302.
Olcer, S. (2017). Science content knowledge of 5-6 year old preschool children. International Journal of Environmental and Science Education. 12(2), 143-175.
Parlakyildiz, B. (2015). In science and maths education the portfolio Implementations of prospective preschool teachers. American Journal of Educational Research, 3(10), 1243-1252.
Pakarinen, E., & Kikas, E. (2019). Child-centered and teacher-directed practices in relation to calculation and word problem solving skills. Learning and Individual Differences. 70, 76-85.
Ramani, G. B., & Brownell, C. A. (2014). Preschoolers’ cooperative problem solving: Integrating play and problem solving. Journal of Early Childhood Research. 12(1), 92-108.
Robson, S. (2012). Developing thinking and understanding in young children. New York, NY: Taylor & Francis.
Rubenstein, L. D., Callan, G. L., Ridgley, L. M., & Henderson, A. (2019). Students’ strategic planning and strategy use during creative problem solving: The importance of perspective-taking. Thinking Skills and Creativity.
Schunk, H. (2005). Commentary on self-regulation in school contexts learning and instruction. Educational Psychologist, 15, 173-177.
Scherer, R; & Tiemann, R. (2014). Measuring students’ progressions in scientific problem solving:A psychometric approach. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 112, 87-96.
Vygotsky, L. S. (1987). Thinking and speech. In R.W. Rieber & A.S. Carton (Eds.), The Collected works of L.S.Vygotsky, 1. New York: Plenum Press.
Yampinige, S., & Chaijaroen, S. (2010). The development of knowledge construction model based on constructivist approach to support ill-structured problems solving process for industrial education and technology students. Doctor of Philosophy Thesis in Educational Technology, Graduate School, Khon Kaen University.
Yuan, S. (2016). The teacher’s role in problem-solving: A study of elementary mathematics programs from teachers’ perspectives, University of Toronto. http://hdl.handle.net/1807/72306.