بررسی شاخص های روانسنجی پرسشنامه تاب آوری تحصیلی دانشجویان با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی
محورهای موضوعی : روانشناسی
نرگس پورطالب
1
*
,
شهرام واحدی
2
1 - گروه روانشناسی، دانشگاه رشدیه، تبریز ، ایران
2 - گروه روانشناسی، دانشگاه رشدیه، تبریز ، ایران
کلید واژه: پرسشنامه تاب آوری تحصیلی دانشگاهیروانسنجی تحلیل عاملی تأییدی.,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تعیین ویژگی های روانسنجی پرسشنامه تاب آوری تحصیلی دانشگاهی در نمونه ای از دانشجویان ایرانی اجرا شد. در این پژوهش 283 نفر دانشجوی مقطع کارشناسی رشته های علوم انسانی به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و پرسشنامه تاب آوری تحصیلی را تکمیل کردند. جهت تعیین ساختار پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل اصلاح شده نسبت به مدل اولیه از برازش مطلوبی برخوردار است. به این صورت که شاخص های برازش در محدوه مناسب قرار دارند. به علاوه برای ارزیابی پایایی ابزار با استفاده از روش همسانی درونی از آلفای کرونباخ و روایی همگرایی استفاده شد. بر این اساس همسانی درونی در کل نمونه برای زیر مقیاس پشتکار (81/0=α)، زیر مقیاس کمک طلبی سازگارانه و انعکاسی(84/0=α) و برای خرده مقیاس عاطفه منفی و پاسخ های هیجانی (78/0=α) بود که نشان دهنده پایایی مطلوب ابزار است. با علاوه روایی همگرایی ابزار با پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی میز تایید شد. در کل یافته های پژوهش نشان داد که ساختار عاملی پرسشنامه تاب آوری تحصیلی دانشگاهی از برازش مطلوبی برخوردار است و می توان از آن به عنوان ابزاری روا در سنجش ابعاد تاب آوری تحصیلی دانشجویان استفاده کرد.
The aim of this study was to determine the psychometric indicators of the university academic resilience questionnaire in a sample of Iranian students. In this study, 283 undergraduate students were selected by cluster random sampling and completed the academic resilience and academic self-efficacy questionnaires. Confirmatory factor analysis was used to determine the structure of the questionnaire. The results of confirmatory factor analysis revealed that the modified model has a favorable fit compared to the original model. In such a way that the fit indices are in the appropriate range. In addition, Cronbach's alpha were used to evaluate the reliability of the instrument using the internal consistency method. Accordingly, internal consistency in the whole sample for each of subscales indicates the optimal reliability of the tool. In addition, the convergence validity was confirmed by the academic self-efficacy questionnaire. Finally, the research findings revealed that the factor structure of the university academic resilience questionnaire has a good fit and can be used as a valid tool in measuring the dimensions of students' academic resilience. Keywords: Academic Resilience Questionnaire, Psychometric, Confirmatory Factor Analysis.
ابوالمعالی، خدیجه؛ هاشمیان، کیانوش؛ اعرابیان، اقدس (1398). تبیین فرسودگی تحصیلی بر اساس الگوی ارتباط والد-فرزند با میانجیگری تاب آوری و توانایی حل مسئله. مجله روانشناسی، 23 (1): 65 - 50 .
اسکندری، الهام؛ جلالی، ایوب؛ موسوی، مرضیه؛ اکرمی، ناهید (1398). پیش بینی تاب آوری روانشناختی براساس حمایت اجتماعی و سبک دلبستگی با میانجیگری خودکارآمدی و معنا در زندگی. پژوهشنامه روانشناسی مثبت، 5 (2)، 17 - 30.
اعرابیان، اقدس؛ ابوالمعالی، خدیجه (1397). تبیین روابط ساختاری بین حل مسئله، تاب¬آوری و فرسودگی تحصیلی در دانش¬آموزان دختر مقطع متوسطه. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 7(18): 141-163.
باباپور خیرالدین، جلیل؛ پورشریفی، حمید؛ غباری بناب، باقر؛ خانجانی، زینب؛ بهرامی، محسن (1396) . رابطه دلبستگی بزرگسالی و دلبستگی به خدا با سلامت روانشناختی با میانجیگری تاب آوری. مجله روانشناسی، 21(4): 383-369.
بهرامی، فاطمه؛ امیری، محمد؛ عبدالهی، زهرا (1396) . ادراک از محیط یادگیری و فرسودگی تحصیلی: نقش واسطه تاب آوری تحصیلی. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 24 (4)، 217 - 223 .
پورطالب، نرگس (1399). طراحی برنامه آموزش پذیرش و تعهد و ارزیابی اثربخشی آن بر میزان تاب آوری، استرس و فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه. رساله دکترای تخصصی روانشناسی تربیتی، دانشگاه تبریز.
پورطالب، نرگس؛ بدری، رحیم؛ نعمتی، شهروز؛ هاشمی، تورج (1399). اثربخشی برنامه آموزش پذیرش و تعهد بر میزان تاب آوری تحصیلی در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه. فصلنامه پژوهش های کاربردی روانشناختی، 11 (4):131 - 147 .
جوکار، بهرام (1386). نقش واسطه ای تاب آوری در رابطه بین هوش هیجانی و هوش عمومی با رضایت از زندگی. روانشناسی معاصر، 2(2): 3- 12.
راه پیما، سمیرا؛ جوکار، بهرام؛ حسین پاری، مسعود؛ خرمائی، فرهاد (1398). تاب آوري اخلاقی تحصيلی: از مفهوم سازي تا سنجش. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 2(77 ): 88 - 114.
رشیدزاده، عبدالله، بدری، رحیم، فتحیآذر، اسکندر؛ هاشمی، تورج (1398). اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودگردان فراشناختی بر تاب آوری و اهمال کاری تحصیلی . فصلنامه نوآوری های آموزشی، 18(69): 159-139.
سپاه منصور، مژگان؛ براتی، زهرا؛ بهزادی، ساره (1395). مدل تاب¬آوری تحصیلی براساس شایستگی تحصیلی و رابطه معلم-شاگرد. روش¬ها و مدل¬های روان¬شناختی، 7(25)، 25-45.
سلطانی نژاد، مهرانه؛ آسیابی، مینا؛ ادهمی، بیانه؛ توانایی یوسفیان، سمیرا (1392). بررسی شاخص¬های روانسنجی پرسشنامه تاب¬آوری تحصیلی. فصلنامه اندازه گیری تربیتی، 5(15): 18-34.
سیف، علی اکبر (1399). روانشناسی پرورشی نوین (روانشناسی یادگیری و آموزش). تهران: نشر دوران.
ظفرقلی زاده، نسیم؛ خادمی، علی؛ تسبیح سازان مشهدی، رضا (1400). بررسی ساختار عاملی و ویژگی های روانسنجی مقیاس استعداد روابط فرازناشویی در زنان. مجله روانشناسی، 25(1): 97 - 65.
فرقدانی، زهرا؛ فجری، حدیث؛ براتی، اکرم؛ حیاتی، مژگان؛ عادلی، سیدحسن؛ محبی، سیامک (1398). ارزیابی خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم در سال 1396. نشریه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 12(3): 45-53.
میرزایی، شراره؛ کیامنش، علیرضا؛ حجازی، الهه؛ بنی¬جمال، شکوه السادات (1395). تأثیر ادراک شایستگی بر تاب¬آوری تحصیلی با میانجی¬گری انگیزش خودمختار. روش¬ها و مدل¬های روان¬شناختی، 25، 67-82.
نعمتی، شهروز؛ مهدی¬پور، فرناز؛ غباری بناب، باقر (1395). دلبستگی به خدا و تاب¬آوری در مادران دانش¬آموزان کم¬توان ذهنی و عادی. فصلنامه روان¬شناسی افراد استثنایی، 6(23): 199-216.
نعیمی، ابراهیم؛ شفیع آبادی، عبدالله؛ داوودآبادی، فاطمه (1395). اثربخشی آموزش مهارت های مثبت اندیشی با تأکید بر آموزه های دینی بر تا بآوری و رغبت های شغلی دانش آموزان. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(28) ، 1- 26.
واحدی، شهرام (1396). آمار چندمتغیره کاربردی برای علوم رفتار . ی تهران. انتشارات دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
همتی، رضا؛ غفاری، مسعود (1395). تحلیل چندسطحی عوامل مؤثر بر تاب آوری تحصیلی. رویکردهای نوین آموزشی، 11(2)، 87 - 106 .
Atadokht, A., Noroozi, H., & Ghaffari, A. (2013). Effectiveness of solving problem training in promoting psychological well-
being and resilience of children with learning disorders. Learning disabilities, 3(2), 92-108. Cassidy, S. (2016). The academic resilience scale (ASR:30): A new multidimensional construct measure. Journal of Frontiers in Psychology, 7(1787), 1-12.
Conner, M. K., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new resilience scale: The Conner-Davidson Resilience Scale
(CD-RISK). Depression and Anxiety, 18, 76-82. Coskun, Y. D., Garipagaoglu, C., & Tosun, U. (2014). Analysis of the relationship between the resiliency level and problem solving skills of university students. Social and Behavioral Science, 114, 673-680.
Guttman, L. M., & Schoon, I. (2013). The impact of non-cognitive skills on outcomes for young people. Education endowment foundation. Available at: http:// education endowment foundation. org. non-cognitive-skills-literature- review. Pdf.
Kline, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (2nd ed.). 366, New York: Guilford. Mallick, M. K., & Kaurt, S. (2016). Academic resilience among senior secondary school students: Influence of learning environment. Journal on Inter Disciplinary Studies in Humanities, 2, 20-27.
Martin, A. J., Marsh, H. W. (2009). Academic resilience and academic buoyancy: multidimensional and hierarchical
conceptual framing of causes correlates and cognate constructs. Oxford Review of Education, 35(3), 353-370. Martin, A. J., Marsh, H. W. (2014). Academic resilience and its psychological and educational correlation: a construct validity approach. Psychology in the Schools, 43, 267-281.
McTigue, E. M., Washburn, E. K., & Liew, J. (2009). Academic Resilience and Reading: Building Successful Reader. The Reading Teacher, 62(5), 422–432.
Morales, E. E. (2008). Exceptional female students of color: Academic resilience and gender in higher education. Innovation in Higher Education, 33, 197-213.
Scales, P. C., Roehlkepartain, E.C., Neal, M., Kielsmeier, J.C., & Benson, P.L. (2006). The role of developmental assets in predicting academic achievement: A longitudinal study. Journal of Adolescence, 29(5), 692-708.
Tabachnick, B & Fidell, L. (2007). Using multivariate statistics. New York: Pearson Education Inc.
Waller, M. A. (2001). Resilience in eco systemic context: evolution of the concept. American Journal of Orthopsychiatry, 71(3), 290.
Walsh, F. (2015). Strengthening Family Resilience, Guilford Publications. Waxman, H. C., Gray, J. P., & Padron, Y. N. (2003). Review of research on educational resilience. Research Report. 2003; 11. Santa Cruz, CA: Center for Research on Education, Diversity, & Excellence.
Wong, A. V., & Olusanya, O. (2017). Burnout and Resilience in Anesthesia and Intensive Care Medicine. Journal of Education, 17(10), 334-340.