تأثیر شایستگی اجتماعی هیجانی بر تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان با میانجیگری خودکارآمدی تحصیلی و امیدواری
محورهای موضوعی : روانشناسی
نرگس پورطالب
1
*
,
رحیم بدری گرگری
2
1 - گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه رشدیه تبریز، تبریز ، ایران.
2 - گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه تبریز، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
کلید واژه: امیدواری, تاب‌آوری تحصیلی , خودکارآمدی تحصیلی, شایستگی اجتماعی- هیجانی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی بود که با هدف تعیین رابطه شایستگی اجتماعی-هیجانی با تاب‌آوری تحصیلی، با توجه به نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی و امیدواری تحصیلی در نمونه‌ای از دانش‌آموزان ایرانی اجرا شد. در این پژوهش 283 نفر دانش‌آموز رشته علوم انسانی به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. متغیرها با استفاده از پرسشنامه‌های شایستگی اجتماعی-هیجانی (زو و ای، 2012)، تاب‌آوری تحصیلی کاسیدی (2016) خودکارآمدی تحصیلی (جمالی و همکاران، 2013) و امیدواری اشنایدر(2000) اندازه گیری شدند. تحلیل آماری داده‌ها به کمک نرم‌افزار AMOS و با روش تحلیل مسیر انجام شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد مدل نظری با داده‌ها برازش مطلوب دارد. به علاوه بین شایستگی اجتماعی-هیجانی با تاب‌آوری (36/0=r)، خودکارآمدی تحصیلی (53/0=r) و امیدواری (47/0=r) با تاب‌آوری تحصیلی رابطه مثبت معنادار وجود دارد. همچنین نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی و امیدواری نیز در رابطه بین این دو متغیر تأیید شد. چشم-انداز این پژوهش ایجاد زمینه برای انجام تحقیقات آزمایشی در راستای متغیرهای پژوهش است تا اثربخشی مداخلات مبتنی بر شایستگی اجتماعی-هیجانی بر تاب‌آوری تحصیلی با در نظر گرفتن متغیرهای تعدیل کننده مورد بررسی قرار گیرد.
The current research was correlational research and the aim of this study was to determine the relationship between social-emotional competence and academic resilience, considering the mediating role of academic self-efficacy and hope in a sample of Iranian students. In this study, 283 humanities science students were selected by cluster random sampling. The variables were measured using the questionnaires of social-emotional competence (Zoe and E, 2012), Cassidy academic resilience (2016), academic self-efficacy (Jamali et al., 2013) and Schneider hope (2000). Statistical analysis of data was performed using AMOS software and path analysis method. The results of path analysis showed that the theoretical model has a good fit with the data. In addition, there is a significant positive relationship between social-emotional competence with resilience (r = 0.36), academic self-efficacy (r = 0.53) and hope (r = 0.47) with academic resilience. The mediating role of academic self-efficacy and hope in the relationship between these two variables was also confirmed. The perspective of this study is to create a basis for experimental research in line with research variables to examine the effectiveness of interventions based on social-emotional competence on academic resilience by considering the moderating variables.
اسکندری، ا؛ جلالی، ا؛ موسوی، م؛ اکرمی، ن (1398). پیشبینی تاب¬آوری روان¬شناختی براساس حمایت اجتماعی و سبک دلبستگی با میانجیگری خودکارآمدی و معنا در زندگی. پژوهش¬نامه روانشناسی مثبت، 5(2)، 17-30
امامقلیوند، ف؛ کدیور، پ؛ پاشاشریفی، ح (13957). شاخص¬های روان¬سنجی پرسشنامه شایستگی اجتماعی-هیجانی دانش¬آموزان (SECQ). فصلنامه اندازه¬گیری تربیتی، 9(33)، 79-101.
بدری، ر؛ ادیب، ی؛ هاشمی، ت؛ عرفانی، ا (1398). مقايسة اثربخشى برنامة يادگيرى اجتماعى-هيجانى كودكان قوى بر شايستگى اجتماعى-هيجانى، تاب آورى تحصيلى و احساس تعلّق به مدرسة دانش آموزان مقطع ابتدايى مناطق برخوردار و محروم شهر همدان. نشريه راهبردهاى آموزش در علوم پزشكى، 12(4)، 62-78.
پورطالب، ن (1399). طراحی برنامه آموزش پذیرش و تعهد و ارزیابی اثربخشی آن بر میزان تاب¬آوری، استرس و فرسودگی تحصیلی در دانش¬آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه. رساله دکترای تخصصی روان¬شناسی تربیتی. دانشگاه تبریز
پورطالب، ن؛ واحدی، ش (1400). بررسی شاخص¬های روانسنجی پرسشنامه تاب¬آوری تحصیلی دانشجویان با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی. مجله روانشناسی، 25(3)، 373_388.
سیف، ع (1399). روانشناسی پرورشی نوین (روانشناسی یادگیری و آموزش). تهران: نشر دوران.
فرقدانی، ا؛ فجری، ح؛ براتی، ا؛ حیاتی، م؛ عادلی، س.ح؛ محبی، س (1398). ارزیابی خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم در سال 1396. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 12(3)، 45-52.
کرمانی، ز؛ خداپناهی، م؛ حیدری، م (1390). ویژگی¬های روانسنجی مقیاس اشنایدر. روانشناسی کاربردی، 5(13)، 7-33.
میرزایی، ش؛ کیامنش، ع؛ حجازی، ا؛ بنی¬جمالی، ش (1395). تأثیر ادراك شایستگی بر تاب آوري تحصیلی با میانجی گري انگیزش خودمختار. روش¬ها و مدل¬های روان¬شناختی، 7(25)، 67-83.
نعمتی، ش؛ بدری، ر؛ شریف چینی، ه (1398). رابطه امیدواری، خودکارآمدی و تاب‌آوری تحصیلی با انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان دارای نارسایی‌های جسمی–حرکتی. فصلنامه کودکان استثنائی، 19(3)، 61-70.
همتی، ر؛ غفاری، م (1395). تحلیل چندسطحی عوامل مؤثر بر تاب¬آوری تحصیلی. رویکردهای نوین آموزشی، 11(2)، 87-106. هومن، حیدرعلی (1380). تحلیل داده¬های چند متغیری در پژوهش رفتاری. تهران: پارسا.
Cassidy, S. (2016). The academic resilience scale (ASR:30): A new multidimensional construct measure. Journal of Frontiers in Psychology, 7(1787), 1-12.
Cohen-Chen, S.¸ Crisp, R.¸ & Halperin¸ E. (2015). Perceptions of a Changing World Induce Hope and Promote Peace in Intractable Conflicts. Personality and Social Psychology Bulletin¸ 41(4) ¸498– 512.
Dunn, S. L. (2016). Identifying and Promoting Hope in Patients. Western Journal of Nursing Research¸ 38(3)¸ 267– 269.
Ekas, N. V., Pruitt, M. M., & McKay. E. (2016). Hope, social relations, and depressive symptoms in mothers of children with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 29–30, 8–18.
Feldman, D. B., & Kubota, M. (2015). Hope, self-efficacy, optimism, and academic achievement: Distinguishing constructs and levels of specificity in predicting college grade-point average. Learning and Individual Differences, 37, 210–216.
Garnefski, N., Hossain, S., & Kraaij, V. (2017). Relationships between maladaptive cognitive emotion regulation strategies and psychopathology in adolescents from Bangladesh. Archives of Depression and Anxiety, 2(3), 23-29.
Guttman, L. M., & Schoon, I. (2013). The impact of non-cognitive skills on outcomes for young people. Education endowment foundation. Available at: http:// education endowment foundation. org. non-cognitive-skills-literature- review. Pdf.
Guest, R., Carige, A., Tran, Y., & Middleton, J. (2015). Factors predicting resilience in people with spinal cord injury during transition from inpatient rehabilitation to the community. Spinal Cord, 53, 682–686.
Jung, K. R. (2013). The mediational effect of academic self-discipline (ASD) between academic self-efficacy (ASE) and college gpa. Retrieved from http://purl.umn.edu/157688.
Karatas, Z., & Tagay, O. (2021). The relationships between resilience of the adults affected by the covid pandemic in Turkey and Covid-19 fear, meaning in life, life satisfaction, intolerance of uncertainty and hope. Personality and Individual Differences, 172, https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110592
Mallick, M. K., & Kaurt, S. (2016). Academic resilience among senior secondary school students: Influence of learning environment. Journal on Inter Disciplinary Studies in Humanities, 2, 20-27.
Martin, A. J. (2002). Motivation and academic resilience: Developing a model for student enhancement. Australian Journal of Education, 46(1), 34-49.
Martin, A. J., Marsh, H. W. (2009). Academic resilience and academic buoyancy: multidimensional and hierarchical conceptual framing of causes correlates and cognate constructs. Oxford Review of Education, 35(3), 353-370.
Martinez-Marty, M. L., & Ruch, W. (2016). Character strengths predict resilience over and above positive affect, self-efficacy, optimism, social support, self-esteem, and life satisfaction. Journal of Positive Psychology, 12(2), 110-119. doi.org/10.1080/17439760.2016.1163403
Morales, E. E. (2008). Exceptional female students of color: Academic resilience and gender in higher education. Innovation in Higher Education, 33, 197-213.
Petersen, A., & Wilkinson, I. (2015). Editorial introduction: The sociology of hope in contexts of health, medicine, and healthcare. Health, 19(2), 113–118.
Rieffe, C., Broekhof, E., Eichengreen, A., Kouwenberg, M., Veiga, G., da Silva BMS, van der Laan, A., & Frijns, JHM. (2018). Friendship and emotion control in pre-adolescents with or without hearing loss. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 23(3), 209–218.
Rieffe, C., Netten, A. P., Broekhof, E., & Veiga, G. (2015). The role of environment in children’s emotion socialization: The case of deaf or hard-of-hearing (DHH) children. In M. Marschark & H. E. T. Knoors (Eds), Educating deaf learners: Creating global evidence base (pp. 369-388). London, England: Oxford University Press.
Satici, S. A. (2016). Psychological vulnerability, resilience, and subjective well-being: The mediating role of hope. Personality and Individual Differences, 102, 68-73. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.06.057.
Waller, M. A. (2001). Resilience in eco systemic context: evolution of the concept. American Journal of Orthopsychiatry, 71(3), 290-301.
Watanabe, N., Denham, S. A., Jones, N. M., Kobayashi, T., Bassett, H. H., & Ferrier, D. E. (2019). Working toward cross cultural adaptation: preliminary psychometric evaluation of the affect knowledge test in Japanese preschoolers. SAGE Open, 9(2), 1-15.
Wong, A. V., & Olusanya, O. (2017). Burnout and Resilience in Anesthesia and Intensive Care Medicine. Journal of Education, 17(10), 334-340.
Zhou, M., & Ee, J. (2012). Development and Validation of the Social Emotional Competence Questionnaire (SECQ). International Journal of Emotion Education, 4(2), 27-42.
Zimmerman, B. J. (2008). Investigating self-regulation and motivation: Historical background, methodological developments, and future prospects. American Educational Research Journal, 45(1), 166-183.