ساخت و بررسی ویژگی‌‌های روانسنجی پرسشنامه ی مشکلات روانشناختی- زناشویی ازدواج در زنان متقاضی طلاق با سابقه ازدواج زودهنگام: یک مطالعه ترکیبی
محورهای موضوعی : روانشناسی
سید جواد سیفی قوزلو
1
,
اسماعیل صدری دمیرچی
2
*
,
علی رضایی شریف
3
,
علی شیخ الاسلامی
4
1 - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3 - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
4 - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
کلید واژه: زنان, ازدواج زودهنگام, طلاق, روایی, اعتبار, روش ترکیبی,
چکیده مقاله :
یکی از نیازهای اساسی پژوهشگران برای انجام مطالعات و مداخلات لازم، در دست داشتن ابزاری معتبر و مناسب در آن زمینه است. پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی پرسشنامه مشکلات ازدواج در زنان متقاضی طلاق با سابقه ازدواج زودهنگام انجام شده است. روش تحقیق حاضر از نوع طرح اکتشافی- تأییدی بوده و از دو مرحله تشکیل شده است. مرحله اول روش کیفی بوده و از روش اکتشافی برای ساخت ابزار استفاده شده است. بدین منظور ضمن مصاحبه با 15 نفر از زنان متقاضی طلاق به شیوه مصاحبه با گروه‌‌های کانونی تا حد اشباع نظری داده ها، فرم اولیه پرسشنامه تنظیم شد. در مرحله دوم پژوهش، با استفاده از روش کمّی، روایی و اعتبار ابزار مورد نظر بررسی شد. به این منظور 160 نفر به صورت نمونه‌‌‌‌گیری در دسترس از بین زنان متقاضی طلاق با سابقه ازدواج زودهنگام در شهر اردبیل در سال 1399 انتخاب شدند و پرسشنامه مشکلات روانشناختی- زناشویی ازدواج (1399) و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) و شاخص رضایت زناشویی هادسون (1992) را تکمیل کردند. داده‌‌ها به کمک روش‌‌های آمار توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم‌‌افزاهای SPSS و AMOSتحلیل شد. یافته‌‌ها نشان داد که پرسشنامه مشکلات روانشناختی- زناشویی ازدواج حاوی 28 سوال و 7 بُعد تأیید شده شامل: اضطراب، افسردگی، سردرگمی، عدم امنیت و بدبینی، دلتنگی و فقدان، عدم درک متقابل و تعارض زناشویی هستند. محاسبه اعتبار و روایی پرسشنامه نشان داد که این پرسشنامه اعتبار و روایی بالایی دارد. از این رو می‌‌توان از آن در حیطه‌‌های تحقیق و ارزیابی استفاده کرد.
The aim of this study was to construct and validate a questionnaire on marriage problems in women who field for a divorce with a history of early marriage. The present research method is an exploratory-confirmatory design and consists of two stages. The first step is the qualitative method and the exploratory method is used to make the tool. For this purpose, while interviewing 15 women applicants for divorce in the form of interviews with focus groups to the theoretical extent of data saturation, the initial form of the questionnaire was prepared. In the second stage of the research, using a quantitative method, the validity and reliability of the Questionnaire were investigated. For this purpose, 160 people were selected by available sampling from among women who field for a divorce with a history of early marriage in Ardabil in 1399, and completed the psychological-marital problems questionnaire and the Depression, Anxiety and Stress Scale (DASS-21) and the Hudson Marital Satisfaction Questionnaire (1992). Data were analyzed using descriptive and inferential statistical methods using SPSS and AMOS software. The results showed that the psychological-marital problems questionnaire contained 28 questions and 7 approved dimensions, which are: Anxiety, depression, confusion, insecurity and pessimism, nostalgia and loss, lack of mutual understanding and marital conflict. Calculation of validity and reliability of the questionnaire showed that this Questionnaire has high validity and reliability. Therefore, it can be used in research and evaluation.
اصغری مقدم، محمد علی؛ ساعد، فواد؛ دیباج¬نیا، پروین و زنگنه، جعفر. (1389). بررسی مقدماتی اعتبار و پایایی مقیاس¬های افسردگی، اضطراب، (DASS). در جمعیت عمومی جامعه، دانشور رفتار، 1 (31)، 38-23.
اصغری، فرهاد؛ عیسی¬پور هفت خانی، خدیجه و قاسمی جوینه، رضا. (1397). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر فرسودگی زناشویی و طلاق عاطفی زنان متقاضی طلاق. فصلنامه مددکاری اجتماعی، 7 (1): 21-14.
ترکان، هاجر؛ مولوی، حسین. (1388). بررسی ویژگی¬های روانسنجی شاخص رضایت زناشویی. مجله روانشناسی، 13 (1)، 20-3.
سایت بهزیستی استان اردبیل (1398). http://behzistiardabil.ir
شاهمرادی، حسین؛ صادقی، مسعود؛ گودرزی، کوروش؛ روزبهانی، مهدی. (1398). اثربخشی رویکردهای تلفیقی هیجان-مدار-گاتمن و راهبردی-راه¬حل¬محور بر کاهش میل به طلاق. روانشناسی خانواده، 6 (2)، 86-71.
صدرالاشرافی، مسعود؛ خنکدارطارسی، معصومه؛ شمخانی، اژدر و یوسفی افراشته، مجید. (1391). آسیب¬شناسی طلاق (علل و عوامل) و راهکارهای پیشگیری از آن. فصلنامه¬ی مهندسی فرهنگی، 7(73 و 74)، 53-26.
صفوی، حنانه سادات؛ مینایی، ماه¬گل. (1394). تجربه¬ی زیسته¬ی دختران نوجوان در نقش همسر (مطالعه¬ی ازدواج زودهنگام دختران آران بیدگل). ویژه¬نامه¬ی پژوهش¬نامه¬ی زنان. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 6(1)، 106-87.
علائی، پروانه؛ کرمی، ابوالفضل. (1386). ساخت و هنجاریابی مقیاس قصه عشق و بررسی رابطه¬ی آن با رضایت زناشویی. روانشناسی معاصر، 2(2)، 49-37.
فرحبخش، کیومرث؛ خاکی، احمد؛ و معتمدی ، عبدالله. (1397). اثربخشی مداخله¬ی مبتنی بر مدل بوم شناسی در کاهش میل به طلاق و تعارض زناشویی. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش¬های مشاوره، 16(62)، 139-126.
فولادیان، مجید؛ شجاعی قلعه، مینا. (1399). مطالعه¬ی جامعه¬شناختی فرایندهای وقوع طلاق. فصلنامه خانواده پژوهی، 16 (62)، 231-257.
کریمی، یوسف؛ الماسی، سکینه؛ محمدی، رزگار و فاضلی، حسن. (1395). مطالعه بسترهای طلاق در افراد مطلقه: پژوهشی پدیدارشناسانه. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 7(25)، 210-191.
گزارش وضعیت فرهنگی-اجتماعی آمار ایران (1400). https://www.amar.org.ir/news/ID/16974
محسن¬زاده، فرشاد؛ نظری، علی¬محمد؛ و عارفی، مختار. (1390). مطالعه¬ی کیفی عوامل نارضایتی زناشویی و اقدام به طلاق: مطالعه¬ی موردی شهر کرمانشاه، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان. 14(53)، 7-42.
مرکز مطالعات امور زنان ریاست جمهوری (1400). http://women.gov.ir/fa/news/15018
مقدادی، محمد مهدی؛ و جوادپور، مریم. (1396). تاثیر ازدواج زودهنگام بر سلامت جنسی کودکان و سازوکارهای مقابله با آن. فصلنامه حقوق پزشکی، 11(40)، 60-31.
نریمانی، محمد؛ رحیمی، سعید؛ و صداقت، مهرناز. (1397). پیش بینی طلاق عاطفی زوجین بر اساس الگوهای ارتباطی خانواده و ساختار انگیزشی. روانشناسی خانواده،5(2)، 38-27.
Berg, B.L. (1989). Qualitative Research Methods for the Social Sciences, Allyn and Bacon, Boston. Bernardi, F., & Martínez-Pastor, J. I. (2011). Divorce risk factors and their variation over time in Spain. Demographic Research, 24, 771-800.
Brannock, R. G., Litten, M. J., & Smith, J. (2000). The impact of doctoral study on marital satisfaction. Journal of College Counseling, 3(2), 123-130.
Dudak, A. (2013). Fathers Claiming Custody of Their Children Clients of Psychological and Legal Counseling. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 1281-1285.
Henry, J. D., & Crawford, J. R. (2005). The short‐form version of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS‐21): Construct validity and normative data in a large non‐clinical sample. British Journal of Clinical Psychology, 44(2), 227-239.
Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
Krueger, R.A., & Casey, M.A. (2000). Focus groups: A practicalguide for applied researchers (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28(4), 563-575.
Lovibond, S. H., & Lovibond, P. F. (1995). Manual for the Depression Anxiety Stress Scales (DASS). New South Wales: Psychology Foundation Monograph.
Munro, B. H. (2005). Statistical methods for health care research (Vol. 1). lippincott williams & wilkins. Nguyen. M. C & Wodon. Q. (2015). Global and Regional Trends in Child Marriage, The Review of Faith & International Affairs, 13:3, 6-11, DOI: 10.1080/15570274.2015.1075756.
Sarfo, E. A., J. Salifu Yendork, and A. V. Naidoo. 2020. Examining the intersection between marriage, perceived maturity and child marriage: perspectives of community elders in the Northern region of Ghana. CULTURE, HEALTH & SEXUALITY. https://doi.org/10.1080/13691058.2020.1749934.
Stewart, D.W. & Shamdasani, P.N. (1990). Focus Groups: theory and practice, sage publication, Newbury park, California.
UNICEF. (2019). “Child Marriage.” https://data.unicef.org/topic/child-protection/child-marriage/ [Google Scholar]
Waltz, C. F., & Bausell, R. B. (1981). Nursing research: Design, statistics, and computer analysis. FA Davis company. Wilkinson,s. (2004). Focus group research. In D.Silverman (ed.), Qualitative research: Theory, method, and practice (pp. 177-199). Thousand oaks, CA: Sage.
Yip, P. S. F., Yousuf, S., Hon Chan, C., Yung, T., & Wu, K. C. C. (2015). The Roles of Culture and Gender in the Relationship between Divorce and Suicide risk: A Meta-Analysis. Social Science & Medicine, 128, 87-94.