رابطه شیوههای والدگری ادراک شده و انعطافپذیری شناختی در دانشجویان؛ نقش میانجی سبکهای هویت
محورهای موضوعی : روانشناسی
منصور بیرامی
1
*
,
امیر معروف صوفیان
2
,
سهیل ابوسعیدی
3
,
عباس بخشی پور
4
1 - گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، ایران.
2 - گروه روانشناسی عمومی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، ایران.
3 - گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، ایران.
4 - گروه روانشناسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
کلید واژه: : انعطاف¬پذیری شناختی, سبک¬های هویت, والدگری ادراک¬شده,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی سبکهای هویت در رابطه شیوههای والدگری و انعطافپذیری شناختی بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی از نوع تحلیل مسیر بود. جامعه پژوهش دانشجویان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 1402 بودند که از بین آنها 206 نفر به‌روش نمونه‌‌گیری دردسترس با استفاده از فرمول کلاین به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه اقتدار والدینی بوری (1991)، سیاهه انعطافپذیری شناختی دنیس و واندروال (2010) و سیاهه سبکهای هویت برزونسکی (1992) بود. داده‌‌ها به روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزارهای AMOS24 و SPSS26 تجزیه و تحلیل شد. یافته‌‌ها نشان داد که بین شیوههای والدگری ادراک‌شده و انعطافپذیری شناختی هم به صورت مستقیم (01/0>p) و هم به صورت غیرمستقیم به واسطۀ سبکهای هویت رابطه وجود دارد. همچنین مدل پژوهش از برازش قابل قبولی برخوردار بود. والدگری ادراک‌شده به‌واسطه میانجی‌‌گری سبک هویت اطلاعاتی با سطوح انعطافپذیری شناختی رابطه داشت (01/0 >p). همچنین والدگری ادراک‌شده به واسطه میانجی‌‌گری سبک هویت سردرگم- اجتنابی با سطوح انعطافپذیری شناختی رابطه داشت (05/0>p)؛ اما رابطه‌‌ای به شکل میانجی برای سبک هویت هنجاری دیده نشد (05/0 <p). بر این اساس می‌‌توان نتیجه گرفت که سبک والدگری در انعطافپذیری شناختی دانشجویان نقش مهمی دارد.
The aim of this research was to investigate the relationship of perceived parenting styles and cognitive flexibility, identity styles with mediating role of identity styles. Path analysis was used to analyze the data. The study community included all students of Tabriz University in academic year 1402, that among them 206 students were selected as a sample using the available sampling method using Klein's formula. Research questionnaires included Parental authority questionnaire by buri (1991), Cognitive flexibility inventory dennis and vander wal (2010), and identity styles inventory by Berzonsky (1992). data were analyzed by path analysis using AMOS24 and SPSS26. Findings showed that perceived parenting styles has directly (p < 0.01) and indirectly related to cognitive flexibility with mediating the role of identity styles. also, the research model had an acceptable fit. Perceived parenting styles had a relationship with cognitive flexibility through the mediating role of informational identity style (p < 0.01). Additionally, perceived parenting styles had a relationship with levels of cognitive flexibility through the mediating role of confused-avoidant identity style (p < 0.05); however, no mediating relationship was observed for normative identity style It can be concluded that the perceived parenting styles play a critical role in student cognitive flexibility (p < 0.05).
اژه‌‌ای، جواد، غلامعلی لواسانی، مسعود، مال احمدی، احسان، و خضری آذر، هیمن. (1390). الگوی علی روابط بین سبکهای فرزند پروری ادراک‌شده، اهداف پیشرفت، خودکارآمدی و موفقیت تحصیلی. مجله روانشناسی، 15(3 (59))، 284-301. https://sid.ir/paper/54408/fa
بیرامی، منصور. (1389). مقایسه سبکهای هویت، انواع هویت در دانشجویان دختر و پسر. فصلنامه پژوهش‌‌های نوین روانشناختی، 5 (20)، 21-39. https://ensani.ir/file/download/article/20120504163432-9006-62.pdf
تلک آبادی آرانی، زهرا. نیک خو، فاطمه .دستجردی کاظمی، مهدی. (1401). اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت به شیوه‌ی برخط بر کارکردهای اجرایی سرد (حافظه‌ی فعال، توجه پایدار، کنترل مهاری و انعطافپذیری شناختی) کودکان با اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعال. روانشناسی افراد استثنایی.12(48). 61-89. https://doi.org/10.22054/jpe.2023.71858.2534
کهندانی، مهدیه و ابوالمعالی الحسینی، خدیجه. (1396). ساختار عاملي و ویژگي‌‌های روانسنجي نسخه فارسي پرسشنامه انعطافپذیری شناختي دنیس، وندروال و جیلون، روش ها و مدل‌های روانشناختی، 8(3):70-53 https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285516.1396.8.29.3.2
اکرمی، لیلا، ملک پور، مختار، عابدی، احمد (1400). نقش واسطه ای سبکهای فرزندپروری والدین با مشکلات دوره بلوغ، مجله روانشناسی، 24 (4)، 395-416. magiran.com/p2252111
قدیمی باویل علیائی، نگار، بیرامی، منصور. (1402). روابط ساختاری سبکهای دلبستگی و نشانه‌های افسردگی اساسی نوجوانان با واسطه‌گری تحمل پریشانی و انعطافپذیری شناختی. مجله روانشناسی ،2 (27)، 134-143. https://dorl.net/dor/20.1001.1.18808436.1402.27.2.8.4
سلگی، محمد (1401). مدل یابی روابط ساختاری بین ابعاد هویت فردی، اجتماعی و ملی در میان دانشجویان دانشگاه‌های تهران. مجله روانشناسی ، 1 (26)، 56-65. https://dorl.net/dor/20.1001.1.18808436.1401.26.1.3.0
Abbaspour, Z., Farrokhi, N. A., & Ali, A. B. (2015). Explaining the Relationship between Parenting Styles, Identity Styles and Spiritual Health in Adolescents. European Online Journal of Natural and Social Sciences, 4(3), 450. https://core.ac.uk/download/pdf/230044641.pdf
Beckwith, L., Cohen, S. E., & Hamilton, C. E. (1999). Maternal sensitivity during infancy and subsequent life events relate to attachment representation at early adulthood. Developmental Psychology, 35(3), 693--700. https://doi.org/10.1037/0012-1649.35.3.693
Berzonsky, M. D., & Ferrari, J. R. (1996). Identity orientation and decisional strategies. Personality and individual Differences, 20(5), 597-606 https://doi.org/10.1016/0191-8869(96)00001-3
Berzonsky, M. D., & Ferrari, J. R. (2009). A diffuse-avoidant identity processing style: Strategic avoidance or self-confusion?. Identity: An International Journal of Theory and Research, 9(2), 145-158. https://doi.org/10.1080/15283480802683607
Berzonsky, M. D., & Kuk, L. (2022). Identity styles and college adaptation: the mediational roles of commitment, self-agency and self-regulation. Identity, 22(4), 310-325. https://doi.org/10.1080/15283488.2021.1979552
Berzonsky, M. D., & Papini, D. R. (2015). Cognitive reasoning, identity components, and identity processing styles. Identity, 15(1), 74-88
Buri, J. R. (1991). Parental authority questionnaire. Journal of personality assessment, 57(1), 110-119. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa5701_13
Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive therapy and research, 34, 241-253. https://doi.org/10.1007/s10608-009-9276-4
Elballah, K. (2022). Relationships between Identity Styles, Suggestibility, among High and Low the Components of Wisdom Development among University Students. Journal of Scientific Research in Education, 23(12), 124-155. https://doi.org/10.21608/jsre.2023.202207.1548
Erikson, E. H. (1968). Identity youth and crisis (No. 7). WW Norton & company.
Fang, Y., Luo, J., Boele, M., Windhorst, D., van Grieken, A., & Raat, H. (2022). Parent, child, and situational factors associated with parenting stress: A systematic review. European Child & Adolescent Psychiatry, 1-19 https://doi.org/10.1007/s00787-022-02027-1
Howlett, C. A., Wewege, M. A., Berryman, C., Oldach, A., Jennings, E., Moore, E., ... & Moseley, G. L. (2021). Same room-different windows? A systematic review and meta-analysis of the relationship between self-report and neuropsychological tests of cognitive flexibility in healthy adults. Clinical Psychology Review, 88, 102061 https://doi.org/10.1016/j.cpr.2021.102061
Jimoh, G. O., Eni-Olorunda, J. T., Adubi, K. O., & Afolabi, W. A. O. (2020). ASSESSMENT OF PARENTING STYLES ON IDENTITY STYLE DEVELOPMENT AMONG STUDENTS IN PUBLIC SENIOR SECONDARY SCHOOLS IN OGUN STATE. International Journal of Family and Consumer Sciences, 9, 65-73 https://www.ijfacs.org/index.php/ijfacs/article/download/28/25
Kealy, D., Ben-David, S., & Cox, D. W. (2020). Early parental support and meaning in life among young adults: the mediating roles of optimism and identity. Current Psychology, 1-8. https://doi.org/10.1007/s12144-020-00907-w
Khan, K., & Pelletier, G. (2021). Identity processing styles and quality of life in head and neck cancer. Canadian Journal of Behavioral Science / Revue canadienne des sciences du comportement, 53(3), 243–253. https://doi.org/10.1037/cbs0000241
KILINÇ, S. Y., & Zehni, K. O. Ç. Investigation of the Relationship Between Cognitive Flexibility Levels and Social Interest Levels of University Students. Kastamonu Eğitim Dergisi, 31(2), 292-304. https://doi.org/10.24106/kefdergi.1273384
Kim, S. H., Baek, M., & Park, S. (2021). Association of parent–child experiences with insecure attachment in adulthood: a systematic review and meta‐analysis. Journal of Family Theory & Review, 13(1), 58-76. https://doi.org/10.1111/jftr.12402
Lan, X. (2023). Perceived parenting styles, cognitive flexibility, and prosocial behavior in Chinese Youth with an immigrant background: A three-group comparison. Current Psychology, 42(24), 20718-20736. https://doi.org/10.1007/s12144-022-03140-9
Lian, C. M., Wu, C. W., & Cheng, C. L. (2021). Associations between Parental Psychological Control and Social Anxiety in Emerging Adulthood: The Mediating Role of Differentiation of Self. Bulletin of Educational Psychology, 53(2), 359-382 https://doi.org/10.6251/BEP.202112_53(2).0005
Liem, J. H., Cavell, E. C., & Lustig, K. (2010). The influence of authoritative parenting during adolescence on depressive symptoms in young adulthood: Examining the mediating roles of self-development and peer support. The Journal of Genetic Psychology, 171(1), 73-92. https://doi.org/10.1080/00221320903300379
Matejevic, M., Jovanovic, D., & Ilic, M. (2015). Patterns of family functioning and parenting style of adolescents with depressive reactions. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 185, 234-239. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.03.460
Moakamela, P. L., & Khumalo, I. P. (2023). Identity processing styles and personal growth initiative in college students: The mediating role of cultural tightness–looseness. Journal of Psychology in Africa, 33(2), 122-131. https://doi.org/10.1080/14330237.2023.2190224
Outcalt, J., Dimaggio, G., Popolo, R., Buck, K., Chaudoin-Patzoldt, K. A., Kukla, M & Lysaker, P. H. (2016). Metacognition moderates the relationship of disturbances in attachment with severity of borderline personality disorder among persons in treatment of substance use disorders. Comprehensive psychiatry, 64, 22-28 https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2015.10.002
Papalia, D. E., Feldman, R. D., & Martorell, G. (2023). Experience human development 15th edition.
Smits, I., Soenens, B., Luyckx, K., Duriez, B., Berzonsky, M., & Goossens, L. (2008). Perceived parenting dimensions and identity styles: Exploring the socialization of adolescents’ processing of identity-relevant information. Journal of adolescence, 31(2), 151-164. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2007.08.007
Sohrabzadeh Fard, A., Gharraee, B., Asgharnejad Farid, A. A., & Aghebati, A. (2017). Relationship between perceived parenting styles and identity styles with intensity of depression in adolescents. Iranian Journal of Psychiatry & Clinical Psy-chology, 22(4), 292-299. https://doi.org/10.18869/nirp.ijpcp.22.4.292
Sosic-Vasic, Z., Kröner, J., Schneider, S., Vasic, N., Spitzer, M., & Streb, J. (2017). The association between parenting behavior and executive functioning in children and young adolescents. Frontiers in psychology, 8, 472. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00472
Sumargi, A. M., Prasetyo, E., & Ardelia, B. W. (2020). Parenting styles and their impacts on child problem behaviors. Jurnal Psikologi, 19(3), 269-284 http://dx.doi.org/10.14710/jp.19.3.269-285
Tanhan, F., Özok, H. İ., Kaya, A., & Yıldırım, M. (2023). Mediating and moderating effects of cognitive flexibility in the relationship between social media addiction and phubbing. Current Psychology, 1-12 https://doi.org/10.1007/s12144-023-04242-8
Taufani, A. S., Syakarofath, N. A., Latipun, L., & Widyasari, D. C. (2022). The role of cognitive flexibility on stress in hospital medical personnel in Malang. Cognicia, 10(2), 80-85 https://doi.org/10.22219/cognicia.v10i2.22469
Wang, Y. (2023). Literature Review: The Influence of the Family Environment on Moral and Cognitive Development. Interdisciplinary Humanities and Communication Studies, 1(1). https://doi.org/10.61173/b2ghgy07