تبیین فرسودگی تحصیلی بر اساس الگوی ارتباط والد-فرزند با میانجیگری تاب آوری و توانایی حل مسئله
محورهای موضوعی : روانشناسیخدیجه ابوالمعالی 1 , کیانوش هاشمیان 2 , اقدس اعرابیان 3 *
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، ,واحد رودهن
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، ,واحد رودهن
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، ,واحد رودهن
کلید واژه: فرسودگی تحصیلی الگوی ارتباط والد- فرزند تاب آوری توانایی حل مسئله,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر تبیین فرسودگی تحصیلی بر اساس الگوی ارتباط والد- فرزند با میانجیگری تاب آوری و توانایی حل مسئله در دختران دانش آموز دبیرستانی بود. دختران دانش آموز پایه اول دوره متوسطه دوم که در دبیرستانهای شهر تهران در سال تحصیلی 95-94 مشغول به تحصیل بودند جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می دادند. این پژوهش به روش ترکیبی- تبیینی در دو گام صورت گرفت. در گام اول از روش همبستگی و در گام دوم از روش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. روش نمونه گیری در گام اول تصادفی خوشه ای و تعداد نمونه بر اساس تعداد پارامترها، 461 نفر بود و در گام دوم نمونه به صورت هدفمند انتخاب شد. براي جمع آوری داده ها از پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران، پرسشنامه الگوی ارتباط والد- فرزند، مقیاس تاب آوری کانر و دیویدسون و توانایی درک حل مسئله هپنر و پترسون و مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. برای تحلیل داده ها در گام اول از روش مدلیابی معادلات ساختاری و در گام دوم از روش کلایزی استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که شاخصهای به دست آمده از تکنیک معادلات ساختاری، نشاندهنده برازش قابلِ قبول مدل پژوهش با داده ها است. نتایج به دست آمده از روش کلایزی در تحلیل داده های کیفی، تأییدکننده نتایج کمی بود.
The purpose of the present research was explaining academic burnout on child- parent relationship pattern( parental styles) with mediating resiliency and problem solving ability among female students in junior high school in Tehran city. Statistical population were female students in high schools in Tehran city in academic year 2015-2016. Method of research was mixed method-explaining (quantitative- qualitative)in two stages. First stage used correlation method and second stage was qualitative method with descriptive phenomology. In first stage sampling method was multi stages cluster and included 461 female students in high school. In second stage sampling method was burn out purposive method and 10 students were selected. The instruments were: Breso and others Academic Burnout Questionnaire(2007), Bagheris Child-Parent Relationship Questionnaire(1392), Conner and Davidson Resiliency Scale (2003) and Heppner and Peterson,s Problem Solving Ability Inventory(1982) and semi-structural interview were used. In first stage data were analysised by structural equation model and in second stage we used Colaizzi method. The results indicated that the model had a good fitness with the data. Results in qualitative research was congruent with results quantitative research.
ابوالقاسمی، عباس.، کیامرثی، آذر. (1387). «بررسی ارتباط حل مسئله اجتماعی و مؤلفههای آن با الگوهای شخصیتی خودشیفته و ضداجتماعی در دانشآموزان دبیرستانی شهر تهران». مطالعات روانشناختی. 4 (3). 26-9
ابوالمعالی، خدیجه. (1391). پژوهش کیفی، از نظریه تا عمل. تهران: نشر علم.
امینی، ن.، کریمی ملکآباد، ع.، بهروزی، م. (1393). «بررسی نقش کارکرد خانواده در فرسودگی تحصیلی دانشآموزان شهر بوشهر در سال 93-93». دومین کنفرانس توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی. تهران
باباپورخیرالدین، جلیل.، پورشریفی، حمید.، غباری بناب، باقر.، خانجانی، زینب.، بهرامی، محسن.( 1396). رابطه دلبستگی بزرگسالی و دلبستگی به خدا با سلامت روانشناختی با میانجیگری تابآوری. مجله روانشناسی(84). سال21، شماره4، 383-369.
باقری، فریبرز. (1392). «الگوی ارتباط والد- فرزند، مدل نظری فرزند پروری». دو فصلنامه علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، شماره 1، 40-5.
تقوایی نیا، علی.، هاشمی، سحر،. نیکدل، فریبرز.، شهریاری، مرضیه. (1396). متغیرهای انگیزشی و شخصیتی بهعنوان پیشبینی کنندههای فرسودگی تحصیلی. مجله روانشناسی(81). سال21، شماره1. 66-51.
حسین خانزاده، عباسعلی.، میرزایی، فرشته.(1396). نقش انسجام خانواده و تعامل والد- فرزند در تبیین حرمت خود دانشآموزان . اندیشههای نوین تربیتی، دوره13، شماره1. 115-136.
حیاتی،علی.، حیدری، ررقیه.، اسلامیان، ثروت.، محمدی، مریم. (1393). «بررسی میزان آگاهی اولیا از علائق تحصیلی فرزندان و رابطه آن با فرسودگی تحصیلی در مدارس سمپاد (مطالعه موردی: دبیرستان دخترانه فرزانگان ناحیه 1 زنجان)». دومین کنفرانس توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی. تهران.
خوشنوای فومنی، فاطمه.، سیدفاطمی، نعیمه.، بهبهانی، نسرین.، حسینی، فاطمه. ( 1392). «ارتباط مهارت حل مسئله با مصرف قرص اکستاسی در نوجوانان». فصلنامه روان پرستاری، 1 (1)، 27-19.
ساسانی، لیدا.، ناجی، ساسان. ع.، عابدی، حیدرعلی. (1392). «تجربه زیسته بیماران مبتلا به ایدز از انگ اجتماعی (مطالعه پدیدارشناسی)». مجله علوم پزشکی سبزوار، 20 (4)، 495-487.
غفاری جعفرزادگان، فیروزه.، باقری، فریبرز. (1392). «بررسی ویژگیهای روانسنجی (روایی و پایایی) و مدل نظری پرسشنامه الگوی ارتباط والد- فرزند، در افراد 30-15ساله شهر تهران». فصلنامه اندازهگیری تربیتی، 12، 70-41.
قاسمی، وحید. (1390). «برآورد حجم نمونه در مدلهای معادله ساختاری و ارزیابی کفایت آن برای پژوهشگران اجتماعی». جامعهشناسی ایران. 12 (4)، 161-138.
کاف، تکنوری.، مرکولایدز، جرج ای. (1393). مبانی مدل یابی معادلات ساختاری. ترجمه. ایزانلو.بلال،. دهقانی،محسن،. حبیبی عسگرآبادی،مجتبی . تهران؛ رشد.
کرسول، جان دبلیو.، کلارک، ویکی پلانو. (1394). روشهای پژوهش ترکیبی. ترجمه علیرضا. کیامنش و جاوید. سرایی. تهران: آییژ.
کرمی، مرتضی.، یاری، علی محمد. (1393). «بررسی روابط چندگانه شیوههای فرزند پروری، روابط بینفردی و رضایت از زندگی ادراکشده دانشجویان یک دانشگاه نظامی بر فرسودگی تحصیلی». روانشناسی نظامی، 18، 50-33.
میکائیلی، نیلوفر.، افروز، غلامعلی.، قلیزاده، لیلا. (1391). «ارتباط خودپنداره و فرسودگی تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانشآموزان دختر». مجله روانشناسی مدرسه، 1 (4)، 103-90.
نعامی، عبدالزهرا. (1388). «رابطه بین کیفیت تجارب یادگیری با فرسودگی تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز». مجله مطالعات روانشناسی، 5 (3)، 134-117.
هاشمی، سهیلا.، اکبری، عباس.(1396). مدل علی برای ابعاد طرح ارتباطی خانواده، تابآوری، مهارت مهارخشم با گرایش به خشونت. مجله روانشناسی(83). 21 (3)، 299-284.
Abiodullah, M., Nomaan, S..& Inam, A. (2016). Parents parenting styles and academic achievement of underachievers and high achievers at middle school level. Bulletin of Education and Research, 38, (1): 57-74.
American Psychology Association(2016). What is resilience. www. psych central.com/lib/ what is resilience
Bala, P..& Shaafiu, K.Q. (2016). Academic achievement of secondary school students in relation to their problem solwing ability and examination anxiety. The International Journal of Indian Psychology, No. 66, Issue.4, 138-154. DOI: 1800.0170/201605304-2073
Breso, E., Salanova, M.. & Schaufeli, W.B. (2007). In search of the third dimention of burnout: Efficasy or inefficasy. Applied Psychology: An International Review, 56(3),460-478. DOI:10.1111/j.1464-0597.2007.0029.x.
Compos, J.A.D.B, Jordani, P.C, Zucoloto, M.L, Bonafe, F.S.S, & Maroco,J. (2011). Reability and validity of self- reported burnout in college students: A cross randomized comparision of paper- and pencilvs online. Administration Computers in Human Behavior, 27: 1875-1883
Conner, K.M.. & Davidson, J.R.T (2003). Development of a new Resilience Scale. The conner- Davidson Resilience Scale(CD-RISC). Depression and Anxiety, 18: 76-82.
Fernandez, A.S..& Bialowolski, P. (2016). Factors and conditions promoting academic resilience: A TIMSS- Based analysis of five Asian education systems. Asia Pacific Edu. Rev. 17: 511-520. DOI: 10.1006/s12564.016.9447.4
Gupta, M.. Kavita, Pasrija, P. (2016). Problem solving ability and locality as the influential factors of academic achievement among high school students. Issues and Ideas in Education. 4 (1), 37-50. DOI :10.15415/iie/2016.41004.
Heppner, P.P.. & Hillerbrand, E. T. (1991). Problem solving training: Implications for remedial and pernentive training. Handbook of social and clinical psychology. 681-698.
Heppner P.P..& Peterson, Ch. (1982). The development and implications of a personal problem solving inventory. Journal of Counceling Psychology. 29(1): 66-75.
Mwangi, C.N., Okatcha, F.M., Kinai, T.K., & Irari, A.M. (2015). Relationship between academic resilience and academic achievement among secondary school students in Kiambu country, Kenya. International Journal of School and Cognitive Psychology. DOI: 10.41/2/2469-9837/0s2-003.
Smiley, R.K.(2011). Model development for measurement of resilience in adolescents.(Doctoral dissertation in counseling psychology).