اثربخشی آموزش فلسفه کودک و نوجوان بر هوش موفق، هوش هیجانی و خرد در دانش‌آموزان
محورهای موضوعی : روانشناسی
فاطمه حدادی
1
(دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. )
مهدی عرب زاده
2
(دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.)
شبنم فیضی
3
(دانشکده زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه: فلسفه کودک و نوجوان, هوش موفق, هوش هیجانی, خرد,
چکیده مقاله :
هوش یکی از توانایی های مهم در انسانی و در مسیر پیشرفت افراد، نقش به سزایی دارد. هر آنچه بتواند باعث افزایش هوش شود، بر موفقیت افراد تاثیر گذار است. بررسی هوش جوامع و عوامل تاثیرگذار بر آن از اهمیت وافری برخوردار می باشد. هدف از انجام این پژوهش این است آیا آموزش فلسفه کودک و نوجوان می تواند به عنوان یک مداخله موثر در افزایش هوش موفق، هوش هیجانی و خرد دانش آموزان قرار بگیرد. طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری پژوهش، شامل داﻧﺶ آﻣﻮزان مقطع چهارم ابتدایی دخترانه شهر تهران بود که یک مدرسه با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد و با در نظر گرفتن معیارهای ورود به مطالعه، 20 دانش آموز دختر با میانگین سنی 10 سال، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای گرفتند. اعضای گروه آزمایش به مدت 7 جلسه تحت آموزش فلسفه کودک و نوجوان قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه هوش موفق گوریگور و استرنبرگ، (2002)؛ پرسشنامه هوش هیجانی شرینگ (1995)؛ پرسشنامه خرد آردلت (2004)؛ بوده است. یافته های حاصل از پژوهش تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش فلسفه کودک و نوجوان بر هوش موفق و هوش هیجانی موثر بوده است اما آموزش فلسفه کودک و نوجوان بر خرد موثر نبوده و بنابراین آموزش فلسفه کودک و نوجوان می تواند به عنوان یک مداخله موثر در افزایش هوش موفق و هوش هیجانی دانش آموزان مورد استفاده قرار بگیرد.
Intelligence is one of the most important human abilities and plays a significant role in people's progress. Anything that can increase intelligence affects people's success. Examining the intelligence of societies and the factors affecting it is extremely important. The purpose of this research is whether teaching philosophy to children and teenagers can be an effective intervention in increasing successful intelligence, emotional intelligence and wisdom of students. The design of the current research was semi-experimental and pre-test-post-test with a control group. The statistical population of the research included fourth grade elementary school students in Tehran, a school was selected using available sampling method and considering the inclusion criteria, 20 female students with an average age of 10 years were selected and They were randomly placed in two experimental and control groups. The tools used in this research include Gorigor and Sternberg's successful intelligence questionnaire (2002); Schering Emotional Intelligence Questionnaire (1995); Ardlet's Wisdom Questionnaire (2004); have been. The findings from the analysis of covariance showed that philosophy education for children and adolescents was effective on successful intelligence and emotional intelligence, but philosophy education for children and adolescents was not effective on wisdom, and therefore philosophy education for children and adolescents can be an effective intervention in increasing Successful intelligence and emotional intelligence of students should be used.
اسمعیل‌نیا، سعید، صرامی، غلامرضا و بنی جمالی، شکوه السادات. (1398). پیش‌بینی یادگیری زبان انگلیسی در دختران و پسران بر اساس هوش موفق، خرد و موفقیت. فصلنامه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، سال پانزدهم، شماره پنجاه و چهارم، ص 234- 207.
اصل‌مرز، فریبرز. (1398). طراحی و آزمون برنامه آموزش فلسفه برای والدين و اثربخشی آن با برنامه آموزش فلسفه برای كودكان در جهت‌گيری هدفی دانش‌آموزان دختر پایه ششم ابتدايی. مجله علوم روان‌شناختی، دوره هجدهم، شماره 83، ص 2161-2149.
باقری، حدیث، رزم‌جویی، دامون و ساعی، الهام. (1397). رابطه هوش هیجانی و خودکار آمدی مبتنی بر عملکرد شغلی کارکنان. مجله روانشناسی 85، سال بیست و دوم، شماره 1.
حاتمی، حمیدرضا، کریمی، یوســف و نوری، زهرا. (1389). بررســی تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان (P4C) در افزایش هوش هیجانی دانش‌آموزان دختر مقطع اول راهنمایی مدرسه شهدای آزادی تهران در سال تحصیلی 89-88، ص 23-3.
رضایی، صادق و عبدالرحیمی، محمد. (1401). اثربخشی آموزش فلسفه بر هوش هیجانی نو‌آموزان پسر در مقطع پیش‌دبستانی. مقاله علمی پژوهشی، دوره 13، شماره 1، پیاپی 25.
رضایی، هما. (1392). تدوین و اجرای الگوی نگرش نسبت به مصرف مواد مبتنی بر مولفه‌های هوش هیجانی و فلسفه برای کودکان در نوجوانان دختر دبیرستانی شهر تهران. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی علامه طباطبایی.
رضایی، هما، شفیع آبادی، عبداله، قائدی، یحیی، دلاور، علی و اسمعیلی، معصومه. (1392). بررسی تأثیر فلسفه کودک و نوجوان بر هوش هیجانی دانش‌آموزان دختر سال 89-88. نشریه روانشناسی تربیتی شماره 300.
سپهریان آذر، فیروزه و ستاری، راحله. (1395). بررسی رابطه کانونی ابعاد خرد و سبک‌های هویت اندیشه‌های نوین تربیتی. دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه الزهرا (س)، دوره 12، شماره 2، ص 114-95.
سجادی‌نژاد، مرضیه السادات، اکبری و چرمینی، صغری. (1401). مقایسه روند تحولی هوش شناختی، هوش هیجانی و هوش معنوی از نوجوانی تا بزرگسالی. مجله روانشناسی 101، سال بیست و ششم، شماره 1.
سیف، علی اکبر. (1399). روانشناسی پرورشی نوین. تهران: انتشارات دوران.
صباحی، شراره، طالع پسند، سیاوش و محمدی فر، محمدعلی. (1395). ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامه هوش موفق در آموزشIQ-TSI در معلمان شهر تهران. دوره هفتم، شماره 26، ص 75-55.
عابدی، منیره، نوروزی، رضاعلی، حیدری، محمدحسین و مهرابی، رضاعلی. (1397). ارائه مدل مفهومی ارتباط فلسفه برای کودکان (با تأکید بر بُعد تفکر مراقبتی) و هوش هیجانی. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 65، سال هفدهم.
فتحی‌آذر، اسکندر،تقی‌پور، کیومرث و حاج‌آقایی خیابائی، آیسان. (1398). تأثیر برنامه آموزش فلسفه برای کودکان بر خودتنظیمی هیجانی کودکان کار. فصلنامه علمی پژوهشی، سال دهم، شماره دوم، ص 172-153.
قائدی، یحیی. (1395). مبانی نظری فلسفه برای کودکان (مدارس یادگیرنده). تهران: انتشارات مرآت.
گله‌دار کاخکی، زهره. (1395). تأثیر روش اجتماع پژوهشی در برنامه فلسفه برای کودکان بر هوش موفق دانش‌آموزان دختر متوسطه اول. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی فردوسی مشهد.
نگهبان سلامی، محمود، ولی اله، فرزاد و صرامی، غلامرضا. (1393). بررسی ساختار عاملی، روایی و پایایی پرسشنامه هوش موفق. فصلنامه اندازه گیری تربیتی، شماره 15، سال پنجم، بهار 93، ص 15-1.
نوری، زهرا، کریمی، یوسف و حاتمی، حمیدرضا. (1389). اجرای برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان در افزایش هوش هیجانی دانش‌آموزان دختر مقطع اول راهنمایی مدرسه شهدای آزادی شهر تهران در سال 89- 88. پژوهشگاه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، سال اول، شماره دو، ص 22-3.
یارمحمدی، زهره، عرب زاده، مهدی و چراغی خواه، زهرا.(1397). هوش موفق، خرد و خلاقیت در دانش‌آموزان تیز هوش و عادی. سال هفتم، شماره نهم.
Carr, A. (2004). Positive psychology: The science of happiness and human strengths. 27 Church Road, Hove, East Sussex
Catherine Prentice, Sergio Dominique Lopes & Xuequn Wang (2019): Emotional intelligence or artificial intelligence– an employee perspective, Journal of Hospitality Marketing & Management.
George, J. M. (2000). Emotions and leadership: The role of emotional intelligence. Human Relations, 53(8), 1027–1055. doi:10.1177/0018726700538001
Grigorenko, E.L., Jarvin, L., & Sternberg, R.J. (2002). School-based tests of the triarchic theory of intelligence: Three settings, three samples, three syllabi.Contemporary educational psychology, 27, 167-208.
Igor Grossmann, Anna Dorfman and Harrison Oakes, (2020). Wisdom is a social-ecological rather than person-centric phenomenon, 66–71.
Kunzmann, U., & Glück, J. (2019). Wisdom and emotion. In R. J. Sternberg & J. Glück (Eds.), The Cambridge handbook of wisdom (pp. 575–601).
Poon, J. M. (2004). Career commitment and career success: Moderating role of emotion perception.
Robert J. Sternberg, (2019). Teaching and assessing gifted students in STEM disciplines through the augmented theory of successful intelligence. High Ability Studies, 30:1-2, 103-126.
Schutte, N. S., Malouff, J. M., Bobik, C., Coston, T. D., Greeson, C., Jedlicka, C., & Wendorf, G. (2001). Emotional intelligence and interpersonal relations. The Journal of Social Psychology, 141 (4), 523–536. doi:10.1080/00224540109600569
Zulkifli, H. Hashim, R. (2020). Philosophy for Children (P4C) in Improving Critical Thinking in a Secondary Moral Education Class, International Journal of Learning, Teaching and Educational Research. 19, (2), pp. 29-45.