مدل یابی روابط ساختاری قضاوت اخلاقی و رفتار اخلاقی و بررسی نقش میانجی بنیادهای اخلاقی و همدلی
محورهای موضوعی : روانشناسی
فاطمه ملائی
1
,
سوسن علیزاده فرد
2
*
,
منصوره نیکوگفتار
3
1 - گروه روانشناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران
2 - گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - روه روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
کلید واژه: #قضاوت اخلاقی, #رفتار اخلاقی, #بنیادهای اخلاقی, #همدلی, #مدل یابی,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف مدل‌یابی روابط ساختاری قضاوت اخلاقی و رفتار اخلاقی و بررسی نقش میانجی بنیادهای اخلاقی و همدلی انجام شد. مطالعه حاضر از نوع توصیفی_همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری در سال تحصیلی ۱۴۰۲_۱۴۰۳ بود. حجم نمونه بر اساس نظر صاحب نظران با روش نمونه گیری در دسترس ۲۰۰ نفر انتخاب شد. ابزار گردآوری داده های پژوهش شامل فرم کوتاه داستان های اخلاقی رست (۱۹۷۳)، فهرست ۱۵ سوالی رفتار اخلاقی سوانسون و هیل (۱۹۹۳)، مقیاس همدلی مهرابیان و اپستین (۱۹۷۲) و پرسشنامه بنیان های اخلاقی هایت و گراهام (۲۰۰۷) بود. تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس 27 و تحلیل معادلات ساختاری در برنامه اسمارت پی ال اس انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که قضاوت اخلاقی روی رفتار اخلاقی اثر مستقیم دارد. همچنین نقش میانجی‌گری بنیادهای اخلاقی در رابطه میان قضاوت اخلاقی و رفتار اخلاقی رد می‌شود اما همدلی یک میانجیگر میان قضاوت اخلاقی و رفتار اخلاقی است.
This study was conducted with the aim of modeling the structural relationships of moral judgment and moral behavior and investigating the mediating role of moral foundations and empathy. The statistical population of the research included all the students of Islamic Azad University of Shahrari branch in the academic year of 1402-1403. From this community, 200 students were selected by available sampling method. Data collection tools included Rust's (1973) short form of moral stories, Swanson and Hill's (1993) 15-item moral behavior inventory, Haight and Graham (2007) 32-item questionnaire and Mehrabian and Epstein's (1972) empathy scale. Data analysis was done using Spearman's correlation in spss_27 program and structural equation analysis in smart_pls program. Data analysis showed that moral judgment has a direct effect on moral behavior Also, the mediating role of moral foundations in the relationship between moral judgment and moral behavior is rejected But empathy is a mediator between moral judgment and moral behavior.
_ حاتمی،جواد؛ ناصر، آقابابایی؛ (1391)، نقش فرد و موقعیت در قضاوت اخلاقی، معرفت اخلاقی، دوره3، شماره2، ص73 تا 88.
_ طاهری نیا مسعود، روحی سرا مریم، درمیشی مرضیه. رابطه رویکردهای اخلاقی با رفتار اخلاقی در حرفه حسابداری: مدل توسعه یافته تروینو. اخلاق در علوم و فناوری ۱۳۹۹; ۱۵ ) :۶۳-۵۷)
_ دوران، بهناز و فتحی آشیانی، علی. (1397). مقایسة نظامنامة اخلاق حرفه ای روانشناسان در کشورهای ایران، آمریکا، کانادا، بریتانیا و استرلیا. مجلة روانشناسی.22(4)، 412-396
_ رهبری زاده, گلنوش, دهقانی آرانی, فاطمه, فراهانی, حجت اله. رابطۀ اختلال شخصیت و قضاوت اخلاقی با نقش تعدیل‌کنندۀ همدلی: کاربرد فناوری ردیابی چشم. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی, 1400; 12(3)
_ شریفی فرد امل، حربی آزاده، بهارلو مصطفی، منتخب یگانه محمد. طراحی و آزمودن الگویی از پیشایندهای رفتار اخلاقی. اخلاق در علوم و فناوری ۱۳۹۸; ۱۴ (۴) :۱۱۱-۱۰۴
_ شعبانی، زهرا (1391 ) فرا تحلیل تحول اخالقی در تحقیقات انجام شده در طی سال های 1365-1388 .پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 27 ،42-81.
_ ضیایی، مریم؛ پور اعتماد، حمیدرضا؛ حسن زاده توکلی، محمدرضا؛ (1389)؛ آیا قضاوت اخلاقی وابسته به فرهنگ است؟؛ مجله علوم رفتاری، دوره 4، شماره 3، صفحه 225-231
_ کریمی، رامین (1385) .« رشد اخلاقی کودکان»، روزنامۀ همشهري، 31 فروردین.
- لاری دشت بیاض، محمود و خادم، حمید و لاری دشت بیاض، عباس (1392). رفتار اخلاقی حسابداران – تفاوتهای بین عقاید و عمل، یازدهمین همایش ملی حسابداری ایران
_ محمودآبادی، ریحانه؛ نیکوگفتار، منصوره؛ (۱۳۹۴)، رشد اخلاقی و همدلی عاطفی در پرستاران، روانشناسی معاصر، ۱۰، (ویژه نامه) ۱۴۱۸_۱۴۱۹
_ نجات، پگاه؛ حاتمی، جواد؛ (1397)، ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه بنیادهای اخلاقی در سه نمونه ایرانی، شناخت اجتماعی، سال هشتم، شماره اول، صفحه 107_124
_ یعقوبی، ابوالقاسم و عبداللهی مقدم، مریم (1395)، بررسی رابطة استدالل اخالقی و رفتار اخالقی با میانجی گری نظریه شناخت اجتماعی در نوجونان. مجلة روان شناسی مدرسه، 5(2 .)182-167
-Aloneness, L. & DeGeneres, J. (2012). staff group unanimity in care of juveniles in institutional treatment: Routines, rituals,
and relationships. Manuscript in preparation. - Ahonen, L. & Degner, J. (2012). staff group unanimity in care of juveniles in institutional treatment: Routines, rituals,
and relationships. Manuscript in preparation. -Blair, R. J. R. (2005). Responding to the emotions of others: Dissociating forms of empathy through the study of typical and
psychiatric populations. Consciousness and Cognition. 14(4), 698-718. -Berthoz, S., Grezes, J., Armony, J.L., Passingham, R.E., & Dolan, R.J. (2006). Affective Response to One’s Own Moral Violations,
NeuroImage, 31(2), 945-950. -Bear Hoff, H.W. (2002). Social behavior desirable from the perspective of social psychology, translated by Sadghinejat. R, (2006), first edition, Tehran, publishing Gol Azin. (Persian).
- Crossan, M.; D. Mazutis & G. Seijts (2013). “In Search of Virtue: The Role of Virtues, Values and Character Strengths in Ethical Decision Making”. Journal of Business Ethics, 112: 567-581.
-Decety, J., & Cowell, J. M. (2014). Friends or foes: Is empathy necessary for moral behavior? Perspectives on Psychological Science. 9(5), 525–537.
-Decety, J., (2002). Naturaliser l’empathie, L’Encéphale, 28, 9-20.
- Decety, J., Jackson, P., (2006). A Social-neuroscience Perspective on Empathy, Current Directions in Psychological Science 15, 54-58.
- Decety, J., Jackson, P., Brunet, E. (2007). The Cognitive Neuropsychology of Empathy. In: Farrow, T., Woodruff, P. (Eds.), Empathy in Mental Illness and Health, Cambridge University Press, New York
-D’Ambrosio, F., Olivier, M., Didon, D. Besche, C. (2009). The Basic Empathy Scale: A French Validation of a Measure of Empathy in Youth, Personality and Individual Differences, 46, 160-165.
-Decety, J., Lamm, C. (2009). Empathy versus Personal Distress: Recent Evidence from Social Neuroscience, In J. Decety, & W. Ickes (Eds.), The Social Neuroscience of Empathy (pp. 199-214). Cambridge, MA: MIT Press.
- Ferguson, J.L. (2014). “Excessive Risk Exposure: A Question of Ethical Decision-Making”. Journal of Business Research, 67: 2684-2685.
-Fernandez, Y.M., & Marshall, W.L. (2003). Victim Empathy, Social SelfEsteem, and Psychopathy in Rapists, Sexual Abuse: A journal of Research and Treatment, 15(1), 11–26.
-Findlay, L.C., Girardi, A., & Coplan, R.J. (2006). Links between Empathy, sSocial Behaviour, and Social Understanding in Early Childhood, Early Childhood Reserch Quarterly, 21(3), 347–359
- Graham, J., Haidt, J., Koleva, S., Motyl, M., Iyer, R., Wojcik, S., & Ditto, P. H. (2013). Moral foundations theory: The pragmatic validity of moral pluralism. Advances in Experimental Social Psychology, 47, 55–130.
- Graham, J., Nosek, B. A., Haidt, J., Iyer, R., Koleva, S., & Ditto, P. H. (2011). Mapping the moral domain. Journal of Personality and Social Psychology, 101, 366-385.
Hadrics, M., & Kenede, A. (2018). Moral foundations of positive and negative intergroup behavior: Moral exclusion fills the gap. International Journal of Intercultural Relations. 64, 67–76.
- Haidt, J. (2001). The emotional dog and its rational tail: a social intuitionist approach to moral judgment. Psychol Rev, 108(4), 814-834.
- Haidt, J., & Graham, J. (2007). When Morality Opposes Justice: Conservatives Have Moral Intuitions that Liberals may not Recognize. Social Justice Research, 20(1), 98-116
- Haidt, J., & Joseph, C. (2004). Intuitive ethics: How innately prepared intuitions generate culturally variable virtues. Daedalus, 133, 55-66.
-Janoff-Bulman, R.; Sheikh, S. and Hepp, S. (2009). “Proscriptive versus prescriptive morality: Two faces of moral regulation”. Journal of Personality and Social Psychology, 96(3), 521-537.
-Janoff-Bulman, R. & Carnes, N.C. (2013a). “Surveying the moral landscape: Moral motives and groupbased moralities”. Personality and Social Psychology Review, 17, 242-247.
-Janoff-Bulman, R. & Carnes, N.C. (2013b). “Moral context matters: A reply to Graham”. Personality and Social Psychology Review, 17, 219-236.
-Jolliffe, D., & Farrington, D.P. (2004). Empathy and Offending: A Systematic Review and Meta-analysis, Aggression and Violent Behavior, 9, 441-476.
-Korb, S., Wood, A., Rychlowska, M., & Niedenthal, P. (2016). The perils of boxes and arrows: Reply to Gallese & Caruana. Trends in Cognitive Sciences. 7, 79-90.
-Kohlberg, L. (1958). The development of models of thinking and choices in years 10 to 16. PhD dissertation. University of Chicago.
- Lawrence, E. J., Shaw, P., Baker, D., Baron-Cohen, S., David, A.S. (2004). Measuring Empathy: Reliability and Validity of the Empathy Quotient, Psychological Medicine, 34, 911-924
-Macmillan, N. (2005). International Dictionary of Psychoanalysis, Volume 1: empathy, Gale, Michigan.
-Miller, R. M., Hannikainen, I. A., & Cushman, F. A. (2014). Bad actions or bad outcomes? Differentiating affective contributions to the moral condemnation of harm. Emotion, 14, 587–573
- Moshman, D. (2011). Adolescent psychological development. Rationality. morality and identity. (second Edition). Mahwah, New Jersey. London.
- Musbah, A.Y.S. (2010). The Role of Individual Variables, Organizational Variables, and Moral Intensity Dimensions in Accountants’ Ethical Decision Making: A Study of Management Accounting in Libya. Thesis Degree of Doctor of Philosophy. University of Huddersfield Business School.
- Narvaez, Darcia et al (2008). Tri une ethics the meurological root of our multiele moralities. New Idea in Psychologhy, 26, 95- 119.
-Neufeld, J., Ioannou, C., Korb, S., Schilbach, L., & Chakrabarti, B. (2015). Spontaneous facial mimicry is modulated by joint attention and autistic traits. Autism Research. 9(7), 781–789
_ Ouzouni, C. & Nakasi, K. (2012). an exploratory study of student nurses' empayhy. Health science Journal.
-Piff, P. K., Stancato, D. M., Cote, S., Mendoza-Denton, R. & Keltner, D. (2012). Higher social class predicts increased unethical behavior. National Academic Sciences, 109, 4086–4091.
-Rest, J., Deemer, D., Barnett, R., Spickelmier, J., & Volker, J. (1986). Life experiences and developmental pathways. In J. Rest (Ed.), Moral development: Advances in research and theory (pp. 28–58). New York: Praeger.
- Santrock, J.W. (2014). Adolescence, fifteenth edition. Published by McGraw-Hill Education, 2 - Spinrad, T. (2007). Introduction to the special issues on moral development. The Journal of Genetic Psychology, 68(3), 229-230.
- zhang, z. (2011). on moral hazard of construction project visual organization. procedia engie, 12, 156-162.