رابطه ویژگیهای انگیزشی شغل با فرسودگی با کاربردهای غیرخطی مدل معادلات ساختاری
محورهای موضوعی : روانشناسیحمیدرضا عریضی 1 , پریناز کاکولکی 2 *
1 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان
2 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان
کلید واژه: فرسودگی شغلی, انگیزش کاری, مدل معادلات ساختاری غیر خطی, افزودن افولی, اثر ثابت,
چکیده مقاله :
در مقاله حاضر دو مطالعة مستقل گزارش شده است. هدف از مطالعه اول تعیین رابطة بین ویژگی های انگیزشی کار و فرسودگی شغلی از طریق مدل معادلات ساختاری بوده است. بدین منظور 377 نفر از کارکنان شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی اصفهان که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، متناسب با حجم انتخاب شده به سیاهه وار و اینسئگلو (2012) و فرسودگی شغلی مسلش و جکسون (1981) پاسخ دادند. نتایج حاصل از پژوهش ضمن معرفی رابطه غیر خطی متفاوت یعنی AD و CE نشان داد مدل غیر خطی نسبت به مدل خطی برتری دارد. هدف از مطالعه دوم تعیین ترتیب ویژگی های انگیزشی شغل با توجه به متغیر های مکنون زیر بنایی بود. بدین منظور تعداد 984 نفر از کارکنان شرکت ملی پالایش و پخش فراوردههای نفتی اصفهان که به روش تصادفی طبقهای متناسب با حجم انتخاب شده بودند به سیاهه وار و اینسئگلو (2012) پاسخ دادند. نتایج پژوهش اهمیت ماهیت غیر خطی متغیر های انگیزش شغلی را با توجه به متغیر های مکنون در مدل ترستون نشان داد. بر مبنای دو طبقه مختلف انگیزش ها (AD و CE) توصیه در جهت ساخت مداخله ها برای کاهش فرسودگی و نیز تکرار پژوهش با متغیر استرس شغلی شده است.
In the current paper, two independent studies have been reported. The purpose of first study was to investigate the relationship between job motivation and job burnout characteristics via structural equation modeling. To this purpose, 377 Personnels of the National Iranian Oil Refining and Distribution Company in Isfahan selected via stratified random sampling method. Measures of the study were: Warr and Inseoglu Job Motivation Characteristics Inventory (2012) and Maslach and Jackson (1981) Maslach Job Burnout Inventory. The results of the research, while introducing a different non-linear relationship, AD and CE, showed that the nonlinear model was superior to the linear model. The aim of the second study was to investigate the order of the motivational characteristics of the job according to the underlying variables. To this end, 984 employees of the National Iranian Oil Refining and Distribution Company in Isfahan who were selected via stratified random sampling method, responded to the Warr and Inseoglu (2012) questionnaire. The results of the study showed the importance of the nonlinear nature of the job motivation variables in terms of the latent variables in the Threston model. Based on two different categories of motivations (AD and CE), it is advisable to make interventions to reduce burnout and also to repeat the research with the job stress variable.
باقری، حدیث.، رزمجویی، دامون. و ساعی، الهام.(1396) رابطه هوش هیجانی و خودکارآمدی مبتنی بر عملکرد شغلی کارکنان. مجلة روانشناسی 21(1).66-50.
براتی، هاجر.، عریضی، حمیدرضا.(1396). تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی پرسشنامه تقاضا و کنترل شغلی در طراحی کار مجلة روانشناسی 21،(2)، 150-133.
تقوایی نیا، علی.، هاشمی، سحر.، نیکدل، فریبرز. و شهریاری، مرضیه.(1396). متغیرهای انگیزشی و شخصیتی به عنوان پیشبینهای فرسودگی تحصیلی. مجلة روانشناسی 21،(1)، 66-51.
شناور، فضل اله.(1395) بررسی نقش میانجی تناسب شخص ـ شغل و مالکیت روانشناختی در رابطه بین دگرگون سازی شغلی و خشنودی شغلی. مجلة روانشناسی 20،(4)، 392-376.
شهیر، ابراهیم.(1394). تدوين الگوي رابطة سلامت با كار به دو روش رگرسيون سلسله مراتبي و شبكه عصبي در ميان كاركنان يك گروه صنعتي (پایاننامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه اصفهان.
عریضی ،حمیدرضا. و شاهپوری، سمیرا (1393). تأثیر عدم توازن پاداش نسبت به تلاش کارکنان بر فرسودگی شغلی بهواسطه اهداف شغلی آنان. مجلة روانشناسی 18، (4).437-423.
عریضی، حمیدرضا.(1383). رویکردهای عدالت اجتماعی در بین معلمان شهر اصفهان. مجله رفاه اجتماعی، 13، 163-145.
فرنچ، وندل؛ و بل، سسیل (1385). مدیریت تحول در سازمان. ترجمه سید مهدی الوانی و حسن دانایی فرد. تهران: صفار
مشبکی،اصغر. (1376).نگاهی تازه به مفهوم وجدان ایمانی(کار) در ارتقا سطح بهرهوری سازمان. مجله اقتصاد و مدیریت.143-32:131.
ملتفت، قوام.و خير، محمد(1391). رابطه ادراک دانش آموزان از سبک انگیزشی و رفتاری والدین با بهزیستی روانشناختی در آنها. مجلة روانشناسی 16، (3)،298-282.
هاشمی،اسماعیل.، بهارلو،مصطفی.و منتخب یگانه،محمد. (1394). نقش میانجی عواطف شغلی در رابطة عدالت سازمانی با پیامدهای سازمانی، مجلة روانشناسی 19، (4)،409-394.
Aiken, L. S., West, S. G., & Reno, R. R. (1991). Multiple regression: Testing and interpreting interactions. Sage.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
Arminger, G., & Muthén, B. O. (1998). A Bayesian approach to nonlinear latent variable models using the Gibbs sampler and the Metropolis-Hastings algorithm. Psychometrika, 63(3), 271-300.
Brown, A., & Maydeu-Olivares, A. (in press). Item response modeling of forced-choice questionnaires. Educational and Psychological Measurement.
Chen, S. C., & Chen, C. F. (2018). Antecedents and consequences of nurses’ burnout: Leadership effectiveness and emotional intelligence as moderators. Management Decision.
Cheung, M. W. L., & Chan, W. (2002). Reducing uniform response bias with ipsative measurement in multiple-group confirmatory factor analysis. Structural Equation Modeling, 9(1), 55-77.
Du Toit, M. (Ed.). (2003). IRT from SSI: Bilog-MG, multilog, parscale, testfact. Scientific Software International.
Ellis, B. B. & Mead, A. D., (2002). Item analysis: Theory and practice using classical and modern test theory. In S. G. Rogelberg (Ed.), Handbook of research methods in industrial and organizational psychology. Blackwell: Malden, MA.
Freudenberger, H.J. (1974), “Staff burnout”, Journal of Social Issues, 30, 159-65.
Gelman, A., Meng, X. L. & Stern, H. (1996). Posterior predictive assessment of model ®tness via realized discrepancies. Statistica Sinica, 6, 733-807.
Geman, S. & Geman, D. (1984). Stochastic relaxation,Gibbs distribution,and the Bayesian restoration of images. IEEE Transactions on Pattern Analysis and Machine Intelligence, 6, 721-741.
Grayson, J. L., & Alvarez, H. K. (2008). School climate factors relating to teacher burnout: A mediator model. Teaching and Teacher Education, 24(5), 1349-1363.
Hackman, J. R. (1980). Work redesign and motivation. Professional Psychology, 11(3), 445.
Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1976). Motivation through the design of work: Test of a theory. Organizational behavior and human performance, 16(2), 250-279.
Harris, K. J., & Kacmar, K. M. (2006). Too much of a good thing: The curvilinear effect of leader-member exchange on stress. The Journal of Social Psychology, 146(1), 65-84.
Harris, K. J., Kacmar, K. M., & Witt, L. A. (2005). An examination of the curvilinear relationship between leader-member exchange and intent to turnover. Journal of Organizational Behavior, 26, 363–378.
Herzberg, F. (1959). The motivation to work. New York: Holy Wiley & Sons.
Karasek, R., & Theorell, T. (1990). Healthy Work: Stress, productivity and the reconstruction of working life. Basic Books.
Lee, S. Y., & Zhu, H. T. (2000). Statistical analysis of nonlinear structural equation models with continuous and polytomous data. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 53(2), 209-232.
Lord, F. M., & Novick, M. R. (1968). Statistical Theories of Mental Test Scores Addison-Wesley Reading. MA Google Scholar.
McCallum, R., & Mar, C. (1995). Distinguishing between moderator and quadratic effects in multiple regression. Psychological Bulletin, 118, 405–421.
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397-422.
Maydeu-Olivares, A., & Böckenholt, U. (2005). Structural equation modeling of paired-comparison and ranking data. Psychological Methods, 10(3), 285.
Maydeu-Olivares, A., & Brown, A. (2010). Item response modeling of paired comparison and ranking data. Multivariate Behavioral Research, 45(6), 935-974.
Murphy, K. R., & Myors, B. (1999). Testing the hypothesis that treatments have negligible effects: Minimum-effect tests in the general linear model. Journal of Applied Psychology, 84(2), 234.
Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2006). Best news yet on the six-factor model of well-being. Social Science Research, 35(4), 1103-1119.
Schaufeli, W. B. (2003). Past performance and future perspectives of burnout research. SA Journal of Industrial Psychology, 29(4), 1-15.
Shanafelt, T. D., & Noseworthy, J. H. (2017). Executive leadership and physician well-being: Nine organizational strategies to promote engagement and reduce burnout. Mayo Clinic Proceedings. 92(1), 129-146. Elsevier.
Thurstone, L. L. (1927). A law of comparative judgment. Psychological Review, 79, 281–299.
Thurstone, L. L. (1931). Rank order as a psycho-physical method. Journal of Experimental Psychology, 14(3), 187.
Warr, P. (1987). Work, unemployment, and mental health, Clarendon Press, Oxford.
Warr, P., & Inceoglu, I. (2012). Job engagement, job satisfaction, and contrasting associations with person–job fit. Journal of Occupational Health Psychology, 17(2), 129.
Zhu, H.-T., & Lee, S.-Y. (1999). Statistical analysis of nonlinear factor analysismodels. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 52, 225-242.