بررسی تطبیقی اثربخشی آموزش‌های قبل از ازدواج به روش برنامه آگاهی بر باورهای ناکارامد زوجی در افراد متقاضی ازدواج
محورهای موضوعی : روانشناسی
محمدمهدی کریمی نیا
1
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران.)
سعید بلوچ‌زاده خورشانه
2
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خمین، خمین، ایران.)
کلید واژه: برنامه آگاهی و انتخاب بین فردی, رویکرد چندبعدی بومی‌نگر, باورهای ناکارامد زوجی, ازدواج.,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر باهدف مقایسه اثربخشی آموزش‌های قبل از ازدواج به روش برنامه آگاهی و انتخاب بین فردی و رویکرد چندبعدی بومی‌نگر بر باورهای ناکارامد زوجی در افراد متقاضی ازدواج انجام شد. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_ پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه افراد متقاضی ازدواج شهر اراک در سال 1399 بود که از تاریخ 20/01/1399 تا 20/03/ 1399 جهت دریافت مشاوره قبل از ازدواج به کانون زندگی پایدار مراجعه کردند واز بین آنان تعداد 60 نفر به صورت دردسترس انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایشی برنامه آگاهی و انتخاب بین فردی (20 نفر)، گروه آموزشی بومی‌نگر (20 نفر) و گروه گواه (20 نفر) قرار گرفتند. در این مطالعه، بیماران OCD, بیماران دچار اختلالات اضطرابی و خلقی، افراد دچار اعتیاد، اختلال شخصیت مرزی و دمانس وارد مطالعه نشدند و صرفاً افرادی وارد مطالعه شدند که فاقد اختلالات روانپزشکی هستند. در این مطالعه، محتوای جلسه های آموزش قبل از ازدواج با تکیه بر اصول و فنون برنامه آگاهی و انتخاب بین فردی (PICK) به صورت هفتگی دو جلسه 90 دقیقه‌ای و آموزش چندبعدی بومی‌نگر به صورت 10 جلسه 40 دقیقه‌ای انجام شد. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه باورهاي ارتباطی ایدلسن و اپستین (1982) بود و برای تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کواریانس با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. براساس نتایج، بین اثربخشی آموزش‌های قبل از ازدواج به روش برنامه آگاهی و انتخاب بین فردی و رویکرد چندبعدی بومی‌نگر بر باورهای ارتباطی در دو باور مربوط به باور توقع ذهن خوانی و باور به عدم تغییر همسر معنادار بود.
The current research was conducted with the aim of comparing the effectiveness of pre-marriage trainings using the method of interpersonal awareness and choice program and the multi-dimensional local-oriented approach on couples' dysfunctional beliefs in people applying for marriage. The method of the present research is a semi-experimental type with a pre-test-post-test design with a control group. The statistical population of the present study included all the people who applied for marriage in Arak city, and among them, 60 people were randomly selected in three experimental groups of the awareness and selection program. Interpersonal, indigenous education group and control group were included. In this study, the content of the pre-marriage training sessions based on the principles and techniques of the interpersonal awareness and choice program (PICK) in two 90-minute sessions per week and multi-dimensional indigenous education in ten 40-minute sessions Done. The data collection tool was communication beliefs inventory and analysis of covariance was used to analyze the data. Based on the results, there was a significant difference between the effectiveness of pre-marriage education by the method of interpersonal awareness and selection program and the multidimensional local-oriented approach on communication beliefs in two beliefs related to the belief of expectation of mind reading and the belief that the spouse will not change. Another result is that in the program of pre-marriage education by the method of awareness and interpersonal choices program, people learned that communication and compatibility with the future spouse is much more complicated than matching or having no dissimilarity with him and it is necessary to behave with including self-sacrifice in improving relationships and increasing satisfaction, play their role.
اخوان غلامی، مریم. حیاتی، مژگان (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر باورهای ارتباطی ناکارآمد و سازگاری زناشویی زنان ناسازگار. نشریه دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 20(3). صص 31 – 43.
باب الحکمی، مجتبی. عباسی، احمد (1396). بررسی اثربخشی آموزش طرح تایم (غنی سازی ازدواج) بر افزایش رضایت زناشویی زنان. نشریه مجله دانشکده علوم پزشکی نیشابور، 5(1). صص 47 – 56.
حیدری، حامد. کیمیایی، علی. خویی نژاد، غلامرضا. مشهدی، علی (1399). بررسی اثربخشی الگوی مشاوره ای پیشگیری از طلاق بر رضایت زناشویی در ازدواج‌های زود هنگام. نشریه دانشکده پزشکی. 63(1): 2249- 2258.
حیدری، شیما و دانش، عصمت (1399)، مقایسه تعهد زناشویی و باورهای ارتباطی زوجین در دو نسل اخیر، فصلنامه خانواده و بهداشت، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 22، صص 35 – 48.
صداقتی فرد، مجتبی و ابراهیمی مریم (1395)، بررسی رابطه بین باورهای ارتباطی و ناگویی خلقی با دلزدگی زناشویی زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشت شهرستان ورامین، فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی، دوره 7، شماره 27، صص 9-20.
رجبی، غلامرضا. عباسی، قدرت الله. سودانی، منصور. اصلانی، خالد (1395). اثربخشی آموزش پیش از ازدواج به شیوۀ برنامه‌آگاهی و انتخاب میان فردی بر باورهای ارتباطی دانشجویان مجرد. نشریه مشاوره و روان درمانی خانواده. 6(1)؛ صص 79 – 97.
رستمی، مهدی. قزلسفو، مهدی (1397). اثربخشی آموزش پیش از ازدواج به شیوه سیمبیس بر باورهای ارتباطی زوجین نامزد. نشریه روانشناسی خانواده. 5(1). صص 45 – 56.
رضوی، حسین. جزایری، رضوان. احمدی، احمد. اعتمادی، عذرا (1396). تأثیر برنامه آماده سازی پیش از ازدواج بر اساس مدل اولسون بر رضایت زناشویی زوج‌‌ها در دوران عقد. نشریه پژوهش‌های مشاوره. 17(67). صص 181 – 195.
رستمی، مهدی. نوابی نژاد، شکوه. فرزاد، ولی الله (1399). اثر بخشی آموزش مهارت‌های پیش از ازدواج مدل تحکیم ازدواج پیش از شروع (SYMBIS) بر الگوها و آسیب‌های زوج‌های نامزد. نشریه خانواده درمانی کاربردی. 1(1): 1-9.
شهبازی، مسعود. کرایی، امین. کیانی جم، ناهید (1396). استانداردهای زناشویی و اسنادهای ارتباطی به عنوان پیش‌‌بین‌‌های سازگاری و ناسازگاری زناشویی زنان. مجله روانشناسی خانواده، (4) 29- 42.
صاحبدل، حسین. جمشیدی، علیرضا؛ شذکوری، زینب (1396). رابطه باورهاي ارتباطی در بی‌‌ثباتی ازدواج مردان و زنان متاهل. مجلة زن و مطالعات خانواده. 9(35). صص 65 – 78.
صداقت‌خواه، عاطفه. بهزادی‌پور، ساره (1396). پیش‌بینی کیفیت روابط زناشویی بر اساس باورهای ارتباطی، ذهن‌آگاهی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی. فصلنامة علمی پژوهشی زن و جامعه. 8 (2):76-57.
عباسی، قدرت الله (1398). بررسی اثربخشی برنامه‌آگاهی و انتخابهاي بین فردي PICK بر تصمیمگیري در انتخاب همسر در دانشجویان مجرد. دو فصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز، 9(1). صص 49 – 68.
کریمی، پرویز. اسمعیلی، معصومه (1395). اثربخشي الگوي راهنمائي و مشاوره قبل از ازدواج مبتني بر رويکرد چند بعدي بومي نگر بر کيفيت زندگي زناشويي. نشریه روانشناسی بالینی و مشاوره. 5(1). صص 4 – 19.
Bradford, K., Stewart, J. W., Pfister, R., & Higginbotham, B. J. (2016). Avoid falling for a jerk (ette): Effectiveness of the premarital interpersonal choices and knowledge program among emerging adults. Journal of Marital and Family Therapy, 42(4): 630-644.
Borowski, S. C., Tambling, R. B. (2015). Applying the health belief model to young individuals’ beliefs and preferences about premarital counseling. Journal of The Family Journal, 23(4): 221-236.
Boehme, R. R. (2017). Assessment of the Impact of the Premarital Interpersonal Choices and Knowledge (PICK) Program on Adolescents. Master of Science in Family, Consumer, and Human Development. Utah State University.
Bradford, K., Stewart, J. W., Pfister, R., & Higginbotham, B. J. (2016). Avoid falling for a jerk (ette): Effectiveness of the premarital interpersonal choices and knowledge program among emerging adults. Journal of Marital and Family Therapy, 42(4): 630-644.
Clore, G. L. (2016). "Belief and Feeling: Evidence for an Accebility Model of Emotional Self Report". Journal of Psychological bulletin. 128(4): 934-960.
Ellis, A. (2001). Overcoming destructive beliefs, feelings, and behaviors. Amherst, NY: Prometheus Books.
Ellis, A (2004), Humanistic psychotherapy. The rational– emotive approach, New York: Crown and MC Graw- Hill.
Epstein, W., & Eidelson, R. J. (1981). Unrealistic beliefs of clinical couples: Their relationships to expectations, goals and satisfaction. American Journal of Family Therapy, 9(3): 13-22.
French, J., Emma E. , Meltzer, L (2019). The Implications of Sociosexuality for Marital Satisfaction and Dissolution. Psychological Science, (10).p 1460-1472
Gottman, J. M. (2011). The science of trust: Emotional attunement for couples. New York: Norton.
Gottman, J. M. (2013). Why marriages succeed or fail, and how you can make yours last, New York: Simon & Suhuster
Gottman, J., Silver, N (2015). The seven principles for making marriage work: A practical guide from the country's foremost relationship expert. Journal of Harmony; 29(86): 2014- 2031.
Gottman, J. M., & Gottman, J. S. (2015). 10 Principles for doing Effective Couples Therapy (Norton Series on Interpersonal Neurobiology). New York: Norton.
Gottman, J. M., & Gottman, J. S. (2012). Bridging the couple chasm: Gottman couple’s therapy: A research-based approach. Seattle, WA: The Gottman Institute.
Harris, J. (2017). Adolescent relationship concerns and perceived gains from a relationship education course. Master of Science in Family, Consumer, and Human Development. Utah State University.
Helms, S. W., Sullivan, T. M., Corona, R., & Taylor, K. A. (2013). Adolescent's recognition of potential positive and negative outcomes in risky dating situations. Journal of Interpersonal Violence, 28, 3084-3106.
Hardy, NR., Fisher, A.R (2018). Attachment Versus Differentiation: The Contemporary Couple Therapy Debate. Journal of Family Process. 57(2): 557-571.
Kepler, A. (2015). Marital satisfaction: The impact of premarital and couples counseling. Master of Social Work Clinical Research Papers. St Catharine's College, Cambridge
Moss, E., Brian, J (2018).Associations between beliefs about marriage and life satisfaction: the moderating role of relationship status and gender. Journal of Family Studies . 24(3): 116- 127.
Olson, D. H., & Olson-Sigg, A. K. (1999). PREPARE/ENRICH Program: Version 2000. Retrieved April 24, 2009, from http://www.prepare – enrich.com.
Olson, D. (2011). FACES IV and the Circumplex Model: Validation study. Journal of Marital & Family Therapy, 3(4): 64–80.
Olson, D. H., Fournier, D. G., Druckman, J. M., McCubbin, H. I., & Barnes, H. L. (1989). Families. California: Sage Publication Inc.
Odero, M. E. A. (2019). Pre-marital counseling and its influence on marital quality among seventh day adventist members in Kibra Division of Nairobi County, Kenya (Doctoral dissertation), Pan Africa Christian (PAC) University, Kenya.
Piotr, S., Randall, S., Groyecka , A., Frackowiak , T (2019). Marital Satisfaction, Sex, Age, Marriage Duration, Religion, Number of Children, Economic Status, Education, and Collectivistic Values: Data from 33 Countries. Frontiers in Psychology, 8(1199):1-7.
Rajabi, G., Abbasi, G (2020). The Effectiveness of Premarital Counseling Based on a Relationship Education Program on the Idealistic Expectations of Single Young Adults. IJPCP. 25 (4): 384-395.
Stanley, S. M., Amato, P. R., Johnson, C. A., & Markman, H. J. (2006). Premarital education, marital quality, and marital stability: Findings from a large, random household survey. Journal of Family Psychology, 20(2): 117- 126.
Sunro, H. (2007). Honoring your family when they are miles away: Family of origin factors affecting couple relationship satisfaction in Asian, Anglo and Asian-Anglo couples. Dissertation, Texas Tech University.
Sagesse, R. (2018). Effect of PICK educational premarital Counseling and marital satisfaction. Doctoral dissertation, Grand Canyon University, Phoenix, Arizona.
Van Epp, J (2007). How to avoid falling in love with a jerk: The foolproof way to follow your heart without losing your mind. New York. McGraw-Hill.
Van Epp, M. C. (2006). An exploration of the dating attitudes, beliefs and behavior of singles army soldiers and their perceive readiness to Mary. The Degree of Master of Science. The Ohio State University.
Van Epp, M. C., Futris, T, G., Van Epp, J. C., & Campbell, K. (2008). The impact of the PICK a partner relationship education program on single army soldiers. Family and Consumer Sciences Research Journal, 36(2): 328-349.