اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر فرسودگی جسمی، روانی و هیجانی زناشویی زوجین متقاضی طلاق
محورهای موضوعی : روانشناسی
امیر یکانی زاد
1
(دانشکده علوم انسانی و تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. )
اکبر سلیمان نژاد
2
(گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
نوريه حاجی‌زاده
3
(دانشکده علوم انسانی و روانشناسی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران)
کلید واژه: زوج‌درمانی, فرسودگی زناشویی, ارتباطی ستیر, طلاق,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر فرسودگی جسمی، روانی و عاطفی زناشویی زوجین متقاضی طلاق در شهرستان تبریز صورت گرفته است. روش پژوهش، از نوع نیمه تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با دو گروه آزمایشی و گواه با دوره پیگیری (سه ماهه) بود. جامعه آماری شامل کلیه زوجین متقاضی طلاق شهرستان تبریز در سال 1400 بود. نمونه آماری، تعداد 40 نفر از جامعه مذکور بود که به روش نمونه‌گیری هدف‌مند به‌عنوان حجم نمونه انتخاب و در دو گروه آزمایشی و گواه (20 نفر در هر گروه) به‌صورت تصادفی جایگزین شدند. ابزار پژوهش فرسودگی زناشویی پاینز (CBM) بود. برنامه مداخله‌ای ستیر (8 جلسه 70 دقیقه‌ای) به گروه آزمایش آموزش داده شد. داده‌ها با استفاده از تحليل واریانس اندازه‌های مکرر تحليل شدند. نتایج تحليل این پژوهش نشان داد كه زوج‌درمانی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر کاهش فرسودگی جسمی، روانی و عاطفی زناشویی زوجین متقاضی طلاق تأثیر مثبت و معنا‌داری دارد (01/0>P). همچنین، اثربخشی در مرحله پیگیری سه ماهه تداوم داشت. در مجموع، نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، سودمندی و تأثیر زوج‌درمانی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر فرسودگی جسمی، روانی و عاطفی زناشویی زوجین متقاضی طلاق را تأیید می‌کند.
This study aimed to investigate the effectiveness of couple therapy based on Stair’s family therapy approach on physical burnout, psychological burnout and emotional burnout among divorce application couple tabriz City. The method of the present study was quasi-experimental with pre-test, post-test, and control groups with 3-month follow-up periods. The statistical population all of divorce application couple Tabriz City year 2021 who referred to the justice. Using the purposive sampling method, 40 people were selected and randomly divided into experimental (20 people) and control (20 people) groups. Intervention program Stair’s (8sessions of 70 minutes) trained in the sample group. The research tools were the Marital Burnout Questionnaire (CBM) Pines (1996). Data were analyzed using repeated measures variance. The results showed that couple therapy based on Stair’s family therapy approach effective on components marital burnout, physical burnout, psychological burnout and emotional burnout couples applying for divorce there is a significant difference in the two experimental and control groups in the post-test stage (P<0/001). also this effectiveness was stable at the follow-up 3-month stag. Overall, the results obtained from this study confirm the usefulness and effect of couple therapy based on Stair’s family therapy approach on physical burnout, psychological burnout and emotional burnout among divorce application couple.
آمره‌ئی برچلوئی، شهلا؛ خوش‌کنش، ابوالقاسم و فلاح زاده، هاجر. (1400). پیش‌بینی دلزدگی زناشویی زوجین بر اساس اهمال‌کاری و سبک زندگی. مطالعات زن و خانواده، 9(3), 155-129.
برنشتاين، فيليپ، اچ و برنشتاين، مارسي تي.(1382). زناشويي درماني، ترجمه سيدحسن پورعابدي نائيني و غلامرضا منشئي. تهران: انتشارات رشد.
بوستانی کاشانی، امیر عباس؛ خدابخشی کلایی، آناهیتا؛ داوودی، حسین و حیدری، حسن. (1400). اثربخشی الگوی روایت درمانی بر مهارت‌های ارتباطی، ابرازگری هیجانی و همدلی در دختران و پسران آماده ازدواج. سلامت اجتماعی، 8 (2)، 246-236.
حیدری، خدیجه و هنرپروران، نازنین. (1398). مقایسه اثربخشی ایماگوتراپی وزوج درمانی ستیر بر پایداری زندگی زوجین متعارض. فصلنامه روشها و مدلهای روان‌شناختی، 10(37)، 191-206.
خداوردیان، سارا؛ خدابخشی کولایی آناهیتا و ثناگو، اکرم. (1399). تبیین تجارب سازگاری روان‌شناختی و اجتماعی دختران جوان پیرامون تجربه شکست عاطفی، روان پرستاری، ۸ (۱) ، ۹-۱.
رجبی، غلامرضا؛ خشنود، قاسم؛ سودانی، منصور و خجسته مهر، رضا. (1399). اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر بازسازی عاطفی بر افزایش اعتماد و رضایت زناشویی در زوجین با ازدواج مجدد، مجله روانپزشكي و روان‌شناسي باليني ايران، 26(1)، 129-114.
سالک ابراهیمی، لیلا؛ پرواز، یونس؛ سعادت، سید حسن و موسوی، الناز. (1401)، بررسی پیش‌بینی‌های جمعیت‌شناختی طلاق عاطفی زوجین. مجله پژوهش سلامت، 7 (2)، 105-96.
ستیر، ویرجینیا. (1398). آدم سازی در روان شناسی خانواده، مترجم بهروز بیرشک. تهران: انتشارات رشد.
شوانی، اسماعیل؛ زهراکار، کیانوش و رسولی، محسن.(1395). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش مولفه‌های فرسودگی زناشویی زنان دارای همسر جانباز. فصلنامه علمی-پژوهشی طب جانباز، 8(2)، 125-112.
فیض‌آبادی، سکینه؛ زهراکار، کیانوش و محمدنظری، علی. (1395). اثربخشی مشاوره مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر فرسودگی زناشویی. مجله پزشکی ارومیه، 27(9)، 790-782.
قربانی، نسرین و باقری حسین‌آبادی، شهره.(1400). اثربخشی خانواده درمانی کوتاه مدت ستیر بر ناگویی هیجانی و بلوغ عاطفی در زوجین متقاضی طلاق. سنجش و پژوهش در مشاوره و روانشناسی کاربردی، ۳ (۳) :۴۴-۳۳.
قربانی، مریم و فیروزی، سمیه.(1396). اثربخشی آموزش سبک زندگی در رضایت مندی و فرسودگی زناشویی زنان متاهل شهر اصفهان. فصلنامه علمی-پژوهشی زن و جامعه، 8(29)، 37-23.
قنبری هاشم‌آبادی، بهرام علی، طالبیان شریف، سید جعفر و مشیریان، سیده ساجده. (1398). اثربخشی خانواده‌درمانی ارتباطی ستیر بر تاب‌آوری و حل مسئله زوجین. آسیب‌شناسی، مشاوره و غنی‌سازی خانواده، ۵ (۲) :۱۴۰-۱۱۹.
کریمی، پروانه؛ کرمی، جهانگیر و دهقان، فاطمه. (1393). رابطه سبک‌های دلبستگی و سبک‌های حل تعارض با فرسودگی زناشویی کارکنان متأهل. فصلنامه زن و جامعه, 5(20), 70-53.
کیانی چلمردی، احمدرضا؛ خاکدال، سعید، قمری کیوی، حسین و جمشیدیان نائینی، یاسمن. (۱۳۹۷). اثربخشی خانواده درمانی کوتاه مدت ستبر بر حس انسجام و تنظيم شناختی هیجان زوجین ناسازگار، پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره، 8 (1)، 20-5.
گلدنبرگ، ایرنه، گلدنبرگ، هربرت. (1401). خانواده درمانی. ترجمه حمید رضا حسین شاهی براوتی. تهران : انتشارات نشر روان.
محمدی، محمد؛ شیخ هادی سیروئی، رحمان؛ زهراکار، کیانوش؛ شاکرمی، محمد و داورنیا، رضا.(1395). اثر زوج درمانی شناختی رفتاری به شیوه گروهی بر فرسودگی زناشویی و میل به طلاق، ارمغان دانش. مجله علوم پزشکی یاسوج، 21(11)، 1086-1069.
نعمتی سوگلی تپه، فاطمه. (1397). اثربخشی آموزش گروهی والدین مبتنی بر رویکرد خانواده درمانی ستیر بر سازگاری و اعتیاد به اینترنت در نوجوانان دختر شهر تبریز. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 13(51)، 229-207.
نویدی، فاطمه.(1386). بررسي رابطه دلزدگي زناشويي با عوامل جو سازماني در پرستاران زن و مرد، مجله روان‌شناسي، 11(3)، 287-275.
هواسی، ناهید؛ زهراکار، کیانوش و محسن‌زاده، فرشاد. (1395). بررسی اثربخشی زوج درمانی گروهی به روش گاتمن بر کاهش فرسودگی زناشویی زوجین. نشریه روان پرستاری، 4(6)، 64-59.
Adedini, S.A., Somefun, O.D., Odimegwu, C.O., & Ntoimo, L.F.C. (2020). Union Dissolution - Divorce, Separation, and Widowhood in Sub-Saharan Africa: Trends, Patterns, and Determinants, Family Demography and Post-2015 Development Agenda in Africa. Springer, Cham.
Alavimoghadam, S. T., Mafakheri, A., & Jahangiri, A. (2021). Effectiveness of Emotion-Focused Couple Therapy in Marital Burnout, Marital Forgiveness, and Communication Styles of Couples Affected by Extramarital Relationships. Avicenna J Neuro Psycho Physiology, 8 (3) ,151-156.
Banmen, J. (2008). Satir's systemic brief therapy: an advanced residential training program. Dumas Bay, WA.
Boostani Kashani, A. A, Khodabakhshi-Koolaee, A., Davoodi, H., & Heidari H. (2020). Effects of Marriage Preparation Per Satir’s Communication Model and Narrative Therapy on Empathy and Emotional Expression in Single Young Adults., JCCNC, 6 (3) ,145-156.
Brubacher, L. (2016). Integrating emotion- Focused therapy with the Satir model on Couple Burnoute, Journal of Marital and Family Therapy, 32(2), 141-153.
Carr, A. (2014). The evidence -base for couple therapy, family therap y and systemic interventions for adult-focused problems. Journal of Family Therapy, 36 (2), 158-194.
Gorkin, M. H. (2009). The four stages of burnout. financial services journal. online.http://stressdoc.com/ 4 stage.htm.
Hagen, L., & Sabey, A. (2019). Satir Model of Transformational Systemic Therapy, Encyclopedia of Couple and Family Therapy. Springer, Cham.
Hansson, K., & Lund bland, A. (2016). Couple therapy/: Effectiveness of treatment and long term follow up. Journal of Family Therapy, 28,136-152.
Huston T. (2009). What is love got to do with it? Why some marriage succeeds and other fail. Journal of Personal Relationship, 16(3): 301-27.
Kettrey, H. H., & Emery, B. C. (2016). Communication styles and marital satisfaction in American Couples. Journal of Family Violence, 6, 400-401.
Khatibi, S., Gudarzi, M., & Yarahmadi, Y. (2021). Effectiveness of Satisfactory Marriage Training Intervention in Marital Conflicts and Marital Disillusionment. Avicenna J Neuro Psycho Physiology,8(1) ,13-18.
Kuhn, T. (2016). The structure of scientific revolutions. Chicago: University of Chicago Press.
Nejatian, M., Alami, A., Momeniyan, V., Delshad Noghabi, A., Jafari, A.R. (2021). Investigating the status of marital burnout and related factors in married women referred to health centers. BMC Women's Health, (21) 25, 1-9.
Okur, S. (2020). Satir Transformational Systemic Therapy and Spirituality.Spiritual Psychology and Counseling, 5 (1), 45- 64.
Pines, A. M. (1996). Couple burnout: Couses and Cures. London Routledge.
Schaufeli, W. B., & Bunk, B. P. (2013). The handbook of work and health psychology. 2nd ed. West Sussex, England: Wiley, 383-429.
Wallerstein, J. (2019). The good marriage: How and why love lasts. Plunkett Lake Press.
Wirth, J. H., Allen, A. B. & Zitek, E. M. (2020). Feeling like a burden: Self-compassion buffers the negative effects of a poor performance. Social Psychology,51(4), 219-238.