نقش واسطه‌ای شیوه‌های مقابله با تنیدگی در رابطه بین تفکر خلاق و بهزیستی روانشناختی
محورهای موضوعی : روانشناسی
اکرم قبادی
1
,
فریبرز نیکدل
2
*
,
ناصر نوشادی
3
1 - گروه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه یاسوج
2 - گروه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه یاسوج
3 - گروه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه یاسوج
کلید واژه: تفکر خلاق, شیوه های مقابله با تنیدگی, بهزیستی روان شناختی,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر، تعیین نقش واسطه ای سبک های مقابله با تنیدگی در رابطه بین تفکر خلاق و بهزیستی روانشناختی بود. جامعة آماری شامل کلیة دانشجویان دانشگاه تهران بوده که از بین آنها 410 دانشجو به روش نمونهگیری خوشه ای چندمرحلهای بهعنوان نمونه انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بوده و ابزارهای گردآوری عبارت بودند از: پرسشنامة بهزیستی روانشناختی ریف(1989)، پرسشنامة سبک های مقابله با تنیدگی اندلر و پارکر(1990) و پرسشنامة تفکر خلاق تورنس(1979). یافتهها نشان داد تفکر خلاق بر بهزیستی روانشناختی اثر مستقیم و مثبت دارد. همچنین تفکر خلاق از طریق واسطهگری سبکهای مقابلة مسئله مدار و هیجان مدار بر بهزیستی روانشناختی اثر غیرمستقیم دارد. سبک مقابلة مسئله مدار بهصورت مثبت و سبک مقابلة هیجان مدار بهصورت منفی بر بهزیستی روانشناختی اثر مستقیم دارند. سبک مقابلة اجتنابی هیچ ارتباط معناداری با متغیرهای تفکر خلاق و بهزیستی روانشناختی نداشت. بنابراین می توان نتیجه گرفت که شیوه های مقابله با تنیدگی در رابطه بین تفکر خلاق با بهزیستی روانشناختی نقش واسطه ای دارند.
The purpose of this study was to investigate mediating role of coping with stress styles in the relationship between creative thinking and psychological well-being. Population included 410 students Tehran university students who were selected as sample by using multi-stage cluster sampling method. Research method was descriptive and co-relational. The data collection tools were Ryff Psychological Well-Being Questionnaire (1989), Andler and Parker Coping with Stress Styles Questionnaire (1990) and Torrance Creative Thinking Questionnaire(1979). The results showed that creative thinking had a direct and positive impact on psychological well-being. Creative thinking with the help of mediating role of Problem-oriented and emotional-oriented methods had indirect effect on psychological well-being. Problem-oriented method had positive impact and emotional-oriented method had negative impact on psychological well-being. There were not any significant relationships between avoidance-oriented method with creative thinking and psychological well-being variables. Therefore as a conclusion coping with stress methods had a mediating role in regards to creative thinking and psychological well-being.
آقایوسفی، علیرضا؛ شریف، نسیم.(1388). «رابطة سبک های تفکر با بهزیستی شخصی در دانشآموزان دختر متوسطه و پیش دانشگاهی شمال شهر تهران در سال تحصیلی 1388-1387». مجلة مطالعات روانشناختی دانشگاه الزهرا، 6 (4).
باباپورخیرالدین، جلیل؛ رسولزادة طباطبایی، کاظم؛ اژه ای، جواد؛ فتحی آشتیانی، علی.(1389). «بررسی رابطة بین شیوه های حل مسئله و سلامت روانشناختی دانشجویان». مجلة روانشناسی، 25، 16-3.
بشارت، محمدعلی؛ صحرایی، مهدی؛ رستمی، رضا (1389). «مقایسة سبک های مقابله با استرس بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد افیونی و افراد عادی». مجلة روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، 40 (2)، 53-37.
بیوکی، زهره.(1376). هنجاریابی آزمون تفکر خلاق تورنس برای دانش آموزان مدارس راهنمایی شهر تهران. پایان نامه کارشناس ارشد. دانشگاه تربیت معلم، تهران.
پیرخائفی، علیرضا. (1391). «ارتباط مولفه های فراشناختی خلاقیت با سلامت روان در دانشجویان». فصلنامة علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی، 1 (2)، 25-30.
پیوسته گر، مهرانگیز؛ دستجردی، الهام؛ دهشیری، غلامرضا.(1389). «رابطة خلاقیت و بهزیستی ذهنی در دانشجویان». مجلة علوم رفتاری، 13، 214،207.
تاشک، مهرانگیز؛ بهرامی، هادی؛ کیامنش، علیرضا. (1393). «نقش صفات شخصیتی ، سبک های مقابله ای و حمایت اجتماعی ادراک شده در پیش بینی بهزیستی روانشناختی». مجلة پژوهش های روانشناسی- اجتماعی، 4، (14).
تقی لو، صادق،گراوند، فریبرز، پاییزی، مریم، مولایی، محمد، عبدالله پور، محمد، اکبری، هادی.(1387).”ویژگی های روانسنجی نسخة فارسی پرسشنامة مقابله با موقعیت های استرس زا. «تازه های علوم شناختی»،10، (3)،22-33.
تجرد، افروز؛ فاضل، امین الله؛ قاسمی، فرشید.(1393). «بررسی تاثیر آموزش مهارت های تفکر خلاق و نقاد در بهزیستی روانشناختی دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان». مجلة تفکر و کودک، 5، (9)، 38-21.
جراحی، حسن.(1393). «بررسی رابطه بین خلاقیت و شیوه های مقابله با استرس در دانش آموزان دورة متوسط اول». پایان نامة کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
حسینی، افضل السادات.(1378). «ماهیت خلاقیت و شیوه های پرورش آن. تهران انتشارات آستان قدس رضوی».50-29.
خسروی، زهره؛ آقاجانی، مریم.(1382). «بررسی رابطه بین سلامت روان، منبع کنترل و شیوة مقابلهای دانش آموزان دختر سال اول مقطع شهر تهران». مطالعات اجتماعی، روانشناختی زنان، 1، 54-19.
داوری، رحیم. (1386). «رابطة خلاقیت و هوش هیجانی با سبک های کنار آمدن با استرس» مجلة اندیشه و رفتار، 2، (6).
دائمی، حمیدرضا، مقیمی بارفروش، سیده فاطمه.(1383). «هنجاریابی آزمون خلاقیت». تازه های علوم شناختی.6، (3و4).
سروقد، سیروس؛ رضایی، آذرمیدخت؛ فدایی دولت، ایوب. (1393). «رابطة ویژگی های شخصیتی با راهبردهای مقابله ای و بهزیستی ذهنی معلمان». پایان نامه کارشناسی ارشد.
شکری، امید؛ کدیور، پروین؛ زین آبادی، حسن رضا؛ گراوند،فریبرز؛ غنایی، زیبا؛ نقش، زهرا؛ طرخان، رضاعلی.(1388). «روابط بین نوروزگرایی، سبک های مقابله، تنشگرهای تحصیلی، واکنش به تنشگرها و بهزیستی ذهنی». مجلة روانشناسی،1 (49)،53-36.
صادقی، سمیه.(1388). «بررسی ارتباط خوش بینی با بهزیستی روانشناختی و سبک های مقابله ای در دانشجویان» پایان نامة کارشناسی ارشد.
صدیقی ارفعی، فریبرز؛ تمنایی فر، محمدرضا؛ عابدین آبادی، عاطفه.(1391). «رابطة جهت گیری مذهبی، سبک های مقابله و شادکامی در دانشجویان». مجلة روانشناسی و دین،5، (3)، 163-135.
قریشی راد، فخرالسادات.(1389). «اعتباریابی مقیاس مقابله با موقعیتهای استرس-زای اندلر و پارکر» . مجلة علوم رفتاری، 11، 8-1.
کمالی ایگلی، سمیه؛ حسنی، فریبا.(1392). «رابطة راهبردهای مقابله با استرس و هوش هیجانی با سلامت روانی در دانش آموزان دختر شرکت کننده در کلاس های کنکور». پایان نامة کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز.
گودرزی، احمد؛ شکری، امید؛ شریفی، مسعود.(1393). «ارزیابی های شناختی، راهبردهای مقابله ای، خوشبینی و بهزیستی ذهنی». مجلة روانشناسی، 72، 364-346.
میرزایی، قدرت اله؛ قلتاش، عباس. (1393). «اثربخشی رویکرد تلفیقی آموزش هوش هیجانی و تفکر خلاق بر اضطراب امتحان و سبک های مقابله با استرس دانش آموزان پسر شهر شیراز”. پایان نامة کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
میکائیلی منیع، فرزانه.(1387). «مقایسة بهزیستی روانشناختی مادران با و بدون دانش آموزان ابتدایی کم توان ذهنی: اثر سبک های مقابله ای». مجلة کودکان استثنایی، 27، 68-53.
نریمانی، محمد؛ رفیق ایرانی، سودابه.(1387). «بررسی ارتباط بین روش های مقابله ای و سلامت روانی در بیماران تحت درمان با همودیالیز». مجلة اصول بهداشت روانی، 38، 122-117.
نیکنامی،مریم؛ دهقانی، فاطمه؛بوراکی، شهناز؛ کاظم نژاد، احسان؛سلیمانی، ربابه.(1392). «سبک های مقابله با استرس در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی». مجلة پرستاری و مامایی جامع نگر، 24، (74)، 68-62.
Ahmad Dahir, M.(2014). ”Reducing creativity with psychostimulants may debilitate mental health and well-being.”Journal of Creativity in Mental Health. 9, 1.
Carson,D.(1993).”Creative thinking and temperament predictors of school aged children coping abilities and responses of stress. Child Development. .60,25-28
Compton W.C.(2001). “To wards a tripartite factor structure of mental health subjective well-being. Personal growth and religiosity.“ The Journal of Psychology. 135, 486-500.
Dagmar A. S., Corry, A. P. Tracey, Ch. Alan L. (2015). ”Spirituality and creativity in coping, their association and transformative effect: A qualitative enquiry.”Religions 2015.,6, 499-526.
Endler, IvS., Parker, J.D. (1990). ”Multidimensional assessment of coping: A critical evaluation.” Journal of Personality and Social Psychology. 58, 488-854.
Jane L. Ireland, J., Bostead R. & A. Ireland. C. (2005).”Coping style and psychological health among adolescent prisoners: A study of young and invenile offenders.”Journal of Adolescence., 28, (3), 411-423.
Jennifer, J. N. & Bonita C. L.(2010). ”Creativity and perceived stress of female music therapists and hobbyists.”Creativity Research Journal, 9, (1).
Maleknia N., Kahrazei, F. (2015).”The relationship between stress coping styles and quality of life a mong patients with breast cancer.” Journal of Midwifery Deproductive Health.
Ryff, C. D. & Keys, C.L.D. (1995). The structure of” psychological well- being revisited. Journal of Personality and Social Psychology. 69, 719-727.
Ryan. R.M. & Deci, E.L., (2001).” On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being.” Annual Review of Psychology. 52, 141-166.
Ryff, C.D, Keys, C.L.M, & Hughes, D.L. (2004).”Psychological well- being.”
Ryff,C.D., Singer, B.H., & Love,G.D. (1998).”Positive health: Connecting well-being with biology.”Philosophical transactions of the royal society of London. 359, 1383-1394.
Ryff ,C.P. (1989). ”Happiness is everything or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being.” Journal of Personality and Social Psychology. 57. 1069-1081.
Samuel, Aryee, S. Vivienne Luk, V. Alica, Leung. A. & Lo.S. (1999).”Role stressors interrrole conflict and well-being: The moderating influence of spousal support and coping behavior among employed parents in Hong Kong.” Journal of Vocational Behavior, 54, 259-278.
Zarghuna N., Ruhi Kh. (2010). ”Positive thinking in coping with stress and health out comes literature review”. Journal of Research and Reflections in Education. 4, 42-61.