اثربخشی تلفیقی درمان متمرکز بر شفقت و پذیرش و تعهد بر تبعیت درمانی و تنیدگی والدینی در مادران کودکان اوتیسم
محورهای موضوعی : روانشناسی بالینی و آسیب شناسی روانی
1 - گروه روانشناسی، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی‌شهر، اصفهان، ایران.
2 - گروه روانشناسی، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی‌شهر، اصفهان، ایران.
کلید واژه: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد, درمان متمرکز بر شفقت, تنیدگی والدینی, تبعیت درمانی, اوتیسم.,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی تلفیقی درمان متمرکز بر شفقت و پذیرش و تعهد بر تبعیت درمانی و تنیدگی والدینی در مادران کودکان اوتیسم شهرستان خمینی‌شهر در سال 1402 انجام شده است. پژوهش ازنوع نیمه آزمایشی به‌صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. دراین پژوهش ازروش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد و ازبین جامعه آماری که کلیه مادران دارای فرزند اوتیسم شهرستان خمینی‌شهر که فرزندشان در مرکز سرای پاکان تحت آموزش قرار داشتند بود، براساس معیارهای ورود، 30 نفر انتخاب وبه طور تصادفی در دوگروه آزمایش وکنترل جایگزین شدند. ابزارها عبارت بودند از پرسشنامه تنیدگی والدینی(PSI) (آبیدین، 1388 ) و پرسشنامه تبعیت از درمان( مدانلو، 1392). پس از اجرای پیش آزمون، گروه آزمایش طی 10جلسه 90 دقیقه ای به صورت گروهی آموزش دیدند. سپس، ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﻣﺠﺪدًا ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار گرفتند؛ نتایج با نرم افزار spss و روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد درمان اجرا شده بر تبعیت درمانی و تنیدگی والدینی در مرحله پس آزمون تاثیر گذار بوده و تغییرات گروه آزمایش درمقایسه باگروه کنترل ازنظر آماري معنادارهستند (P<0/05). همچنین درمان برمؤلفه‌های تبعیت از درمان غیر از تلفیق با زندگی، تعهد به درمان و تدبیر در اجرای درمان مؤثر بوده است و همچنین بر مؤلفه‌های تنیدگی والدینی غیر از، روابط با همسر، صلاحیت، افسردگی، انزوای اجتماعی و تقویت‌گری معنادار بوده است.
The present study was conducted with the aim of investigating the effectiveness of combined compassion-focused therapy and acceptance and commitment therapy on Adherence to treatment and Parenting Stress in mothers of autistic children in Khomeinishahr city in 2023. The research was semi-experimental in the form of pre-test-post-test with a control group. In this research, the purposeful sampling method was used, and from the statistical population, which consisted of all mothers with autistic children in Khomeinishahr, whose children were being educated at the Sarai Pakan center, 30 people were selected based on the inclusion criteria and randomly replaced in two experimental and control groups. The tools were Parental Stress Questionnaire (PSI) (Abidin, 2018) and Adherence to treatment Questionnaire (Madanlu, 2012). After the pre-test, the experimental group was trained in 10 sessions of 90 minutes. Then, both groups were re-evaluated; The results were analyzed with spss software and covariance method. The results showed that the implemented treatment had an effect on the Adherence to treatment and parental tension in the post-test stage and the changes in the experimental group were statistically significant compared to the control group. (P<0.05) Also, the treatment was effective on the components of adherence to the treatment, integration with life, commitment to treatment and resourcefulness in the implementation of the treatment, and also on the components of parental stress, except relations with spouse, competence, depression, social isolation and reinforcement have been significant.
قنبری نسرین،(1399)، اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد غنی شده با شفقت بر کیفیت زندگی و امید به زندگی در زنان افسرده
آذربایجانی سحر، صادقی افجه زهره خانهدار، فصلنامه سنجش و پژوهش در مشاوره و روانشناسی، دوره2، شماره1(3)، 70-52.
ابویی، آزاده، عاصی حداد، فاطمه، و عزیزی، مهدیه. (1402). پیش بینی خود مراقبتی بر اساس رابطه والد-فرزند و جو عاطفی خانواده در زنان در دوران کودکی. پایش، 22(2 )، 223-232. https://sid.ir/paper/1037854/fa
اسد اله سلمان پور، فاطمه و پاشا، غلامرضا،(1402)، تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر شادکامی، سلامت روان و کیفیت زندگی مادران دارای کودک.فصلنامه روانشناسی زن شماره1، دوره4. https://civilica.com/doc/1664968
برجعلی, محمود, رحمانی, ذاکرزاده, & زینالی. (1400). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت به خود بر اضطراب و کیفیت زندگی والدین کودکان مبتلا به سرطان. روانشناسی بالینی و شخصیت, 19(2), 25-32. 10.22070/cpap.2021.15184.1150
بذر افشان بهناز، دولت ابادی علی رضا، محمدی محمود (1397)، کیفیت زندگی مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم، مجله دانشگاه علوم پزشکی گرگان، دوره20، شماره4، 82-77.
تبریزی، فاطمه، قمری، محمد، فرحبخش، کیومرث، و بزازیان، سعیده. (1398). اثربخشی درمان تلفیقی پذیرش و تعهد با شفقت بر نگرانی و نشخوار فکری زنان مطلقه. مطالعات روان شناختی، 15(2 )، 41-59. https://sid.ir/paper/67766/fa
جوانشیر، اسمخانی اکبری نژاد ؛ روشنی گلنبر. (2023). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با معنادرمانی بر فاجعه‌پنداری درد و کیفیت زندگی زنان با تجربه جراحی پستان. بیهوشی و درد, 13(4), 57-71. http://jap.iums.ac.ir/article-1-15663-fa.html
حاجی نقی طهرانی، فاطمه و صابری، هایده و باقری، نسرین،(1401)،اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی و انعطاف پذیری شناختی مادران کودکان مبتلا به اوتیسم، نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری، دوره: 9، شماره: 1.
حسین نژاد، امین و جواهری ویشکاسوقی، علی و اصغری، مجتبی، (1401)،اثربخشی آموزش شفقت به خود بر کارآمدی و سلامت معنوی در مادران دارای کودکمبتلا به اختلال طیف اتیسم،هشتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی، روانشناسی و مشاوره ایران،تهران. https://civilica.com/doc/1494335
رضایی، ابوالقاسمی، شهنام، خلعتبری، زربخش بحری. (2023). اثربخشی بسته‌ی آموزشی مبتنی بر مصاحبه انگیزشی، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر شفقت بر تحمل ناکامی و اضطراب سلامت در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. مطالعات روانشناختی نوجوان و جوان, 4(2), 113-125.http://jayps.iranmehr.ac.ir/article-1-241-fa.html
سیدفاطمی نعیمه، رفیعی فروغ، حاجی زاده ابراهیم، مدانلو مهناز. (1397). طراحی و روان‌سنجی پرسشنامه تبعیت از درمان در بیماران مبتلا به بیماری مزمن: یک مطالعه ترکیبی. كومش. ۲۰ (۲) :۱۷۹-۱۹۱.
فاطمه خواجه, رقیه نوری زاده, محمود فرورشی, & سویل حکیمی. (1402). تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سلامت روان و خودکارآمدی شیردهی مادران دارای نوزاد نارس: یک کارآزمایی کنترل شده تصادفی. Medical Journal of Tabriz University of Medical Sciences, 45(1). 10.34172/mj.2023.013
قوامی، کاظمیان مقدم، غلامزاده جفره، شهبازی، مسعود. (1402). مقایسه اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت و آموزش تنظیم هیجان بر انعطاف پذیری شناختی و احساس تنهایی در افراد وابسته به مواد خود معرف به سازمان بهزیستی. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی, 17(67), 153-180.
محمدی، اعظم، رضائی، علی، ایزدی، فاطمه.(1401) .اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی برذهن‌آگاهی برمدیریت استرس و مهارت‌های حل مسئله مادران دارای کودکان کم‌توان ذهنی.مجله روانشناسی ,4(26),396-405. http://iranapsy.ir/fa/Article/36628
میکاییلی, قاسمی, سالاری, & ساکنی. (1399). ابعاد نظری و کاربردی تبعیت از درمان در بیماران: یک مطالعه مروری. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد, 62(2), 1403-1419.
مهدیه ابراهیمی, آناهیتا تاشک, صدیف درویش مقدم, & علی سعیدپور پاری. (1401). اثربخشی معنادرمانی بر متغیرهای روانشناختی و جسمانی: درد ذهنی، تبعیت از درمان و درد شکمی در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر. Iranian Journal of Gastroenterology & Hepatology (GOVARESH), 27(2).
-میکائیلی، ن؛ گنجی، م؛ طالبی جوبیاری، م(1391). مقایسه تاب آوری، رضایت زناشویی وسلامت روان درکودکان دارای ناتوانی یادگیری وعادی،مجله ناتوانی های یادگیری،شماره 120
موسوی, مهدبه سادات، بخشی پور، ابوافضل، مهدیان. (2023). مقایسه اثربخشی" درمان پذیرش و تعهد" و" درمان متمرکز بر شفقت" و" درمان پذیرش و تعهد غنی شده با شفقت" بر الگوهای ارتباطی زنان متاهل دچار افسردگی و تعارضات زناشویی. مدیریت ارتقای سلامت, 12(1), 95-112.
.Abidin, R. R. (1997). Parenting Stress Index: A measure of the parent–child system. In C. P. Zalaquett & R. J. Wood (Eds.), Evaluating stress: A book of resources (pp. 277–291). Scarecrow Education.
.American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 5th. ed. Arlington, VA: American Psychiatric Association
. Commitment Therapy (ACT) for Reducing Stress and Improving Wellbeing in Cancer Patients in Kolkata. Journal of Cancer Education 2016; 31 (4): 721–9.
.Carvalho, S. A., Skvarc, D., Barbosa, R., Tavares, T., Santos, D., & Trindade, I. A. (2022). A pilot randomized controlled trial of online acceptance and commitment therapy versus compassion-focused therapy for chronic illness. Clinical psychology & psychotherapy, 29(2), 524–541.
Garcia, Y., Keller-Collins, A., Andrews, M., Kurumiya, Y., Imlay, K., Umphrey, B., & Foster, E. (2022). Systematic review of acceptance and commitment therapy in individuals with neurodevelopmental disorders, caregivers, and staff. Behavior Modification, 46(5), 1236-1274.
Hayes. S. C. (2005). Get of your mind and into your life: The new acceptance and commitment therapy. New Harbinger Publications.
Hayes, S.C., Stromal, & Wilson, K.G. (2011). Acceptance and commitment therapy: an experiential approach to behavior change. New York: Guilford.
Hamill, T. S., Pickett, S. M., Amsbaugh, H. M., & Aho, K. M. (2015). Mindfulness and acceptance in relation to Behavioral Inhibition System sensitivity and psychological distress. Personality and Individual Differences, 72, 24-29.
Ismail Nezhad, M., & Abdollahzadeh, H. (2023). The effectiveness of compassion-focused therapy in helping attitudes and work-related flow of autism child mentors. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 10(2), 16-20. http://shenakht.muk.ac.ir/article-1-1590-en.html
King, N. B. (2023). An Acceptance and Commitment Therapy Based Intervention for Parents of Children on the Autism Spectrum (Doctoral dissertation, Hofstra University).
Kawalkowski. (2012). The Impact of a Group–based Acceptance and Commitment Therapy Intervention on Parents of Children Diagnosed with an Autism Spectrum Disorder. Doctoral Dissertation, Eastern Michigan University.
Lobato, D., Montesinos, F., Polín, E., & Cáliz, S. (2023). Third-Generation Behavioural Therapies in the Context of Neurodevelopmental Problems and Intellectual Disabilities: A Randomised Clinical Trial with Parents. International journal of environmental research and public health, 20(5), 4406. https://doi.org/10.3390/ijerph20054406
Linde, J., Luoma, J. B., Rück, C., Ramnerö, J., & Lundgren, T. (2023). Acceptance and Compassion-Based Therapy Targeting Shame in Parent with M.R children: A Multiple Baseline Study. Behavior modification, 47(3), 693–718. https://doi.org/10.1177/01454455221129989
Maughan, A. L., Lunsky, Y., Lake, J., Mills, J. S., Fung, K., Steel, L., & Weiss, J. A. (2023). Parent, child, and family outcomes following Acceptance And Commitment Therapy for parents of autistic children: A randomized controlled trial. Autism, 13623613231172241. https://doi.org/10.1177/13623613231172241
Mazdeh, R. Z., Grafar, A., Davarniya, R., & Gharmkhani, M. B. (2019). The effectiveness of compassion-focused therapy (CFT) in improving quality of life and parental self-efficacy in mothers of autistic children. Depiction of Health, 9(4), 233-243.
Mari, U. Colleen, M. Yors, G. Yukie, K. (2023). The effect of brief acceptance and commitment training on values-based behaviors of Japanese parents of children with autism, Journal of Contextual Behavioral Science, Volume 29, Pages 1-12, https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2023.05.005.
. Mazdeh, R. Z., Grafar, A., Davarniya, R., & Gharmkhani, M. B. (2019). The effectiveness of compassion-focused therapy (CFT) in improving quality of life and parental self-efficacy in mothers of autistic children. Depiction of Health, 9(4), 233-243.
-Plant, K.M. &Sanders ,M.R (2007).Predictors caregiver stress in families of preschool –aged children with developmental disabilities .Journal of Intellectual Disabilities Research ,51(2).109-124
Riebel, M., Rohmer, O., Charles, E., Lefebvre, F., Weibel, S., & Weiner, L. (2023). Compassion-focused therapy (CFT) for the reduction of the self-stigma of mental disorders: the COMpassion for Psychiatric disorders, Autism and Self-Stigma (COMPASS) study protocol for a randomized controlled study. Trials, 24(1), 1-20.
Runcan. P. L. (2012). The time factor: does it influence the parent-child relationship? Procedia-social and behavioral sciences, 33, 11-14.
World Health Organization. (2003). Adherence to long-term therapies : evidence foraction. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/42682