روابط ساختاری خودکارآمدی و کمالگرایی با علایم وسواس فکری/ عملی در جمعیت غیربالینی: نقش میانجیگر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان
محورهای موضوعی : روانشناسیتکتم شفیعی کاهانی 1 , جعفر حسنی 2 * , محمد شاکری 3
1 - گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران.
2 - گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
3 - گروه روانشناسی سلامت، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بجنورد، بجنورد، ایران.
کلید واژه: تنظیم شناختی هیجان, خودکارآمدی, کمال گرایی, علایم وسواس فکری/ عملی ,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی آثار علّی مستقیم و غیرمستقیم خودکارآمدی و کمالگرایی بر علائم وسواس فکری/ عملی در جمعیت غیربالینی، با تاکید بر نقش میانجیگر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، انجام شد. از میان بزرگسالان 20 تا 40 سال شهر تهران 473 به صورت داوطلبانه انتخاب شدند توسط پرسشنامه وسواس فکری/ عملی، پرسشنامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، پرسشنامه کمالگرایی و پرسشنامه خودکارآمدی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تحلیل دادهها از روش تحلیل مسیر در نرم افزار AMOS-24 استفاده شد. نتایج نشان داد که خودکارآمدی و راهبردهای سازشیافته تنظیم شناختی هیجان اثر علّی منفی بر علایم وسواس فکری/ عملی داشتند، درحالیکه اثر علّی کمالگرایی و راهبردهای سازشنایافته تنظیم هیجان بر وسواس فکری/ عملی، مثبت بود. همچنین، راهبردهای سازشیافته تنظیم شناختی هیجان میانجیگر رابطه خودکارآمدی و کمالگرایی با علایم وسواس فکری/ عملی بود، اما راهبردهای سازشنایافته تنظیم شناختی هیجان تنها رابطه خودکارآمدی با وسواس فکری/ عملی را میانجیگری کرد. بنابراین، میتوان اذعان داشت که سازههای کمالگرایی، خودکارآمدی و تنظیم هیجان نقش بنیادین در تبیین علائم وسواس فکری/عملی و حتی طراحی مداخلات پیشگیرانه و درمانی دارند.
The purpose of this study was to investigate the direct and indirect effects of self-efficacy and perfectionism on obsessive - compulsive symptoms in nonclinical population by emphasizing the mediating role of cognitive emotion regulation strategies.From the adults of 20 to 40 years old of Tehran, 473 adults voluntary selected and assessed by obsessive compulsive questionnaire, cognitive emotion regulation strategies questionnaire, perfectionism questionnaire and self - efficacy questionnaire. In order to analyze the data, path analysis method in AMOS- 24 software was used.The results showed that self-efficacy and adaptive cognitive emotion regulation strategies had a negative effect on obsessive-compulsive symptoms while effect of perfectionism and maladaptive emotion regulation strategies on obsessive - compulsive disorder was positive. Also, adaptive cognitive emotion regulation strategies mediated the relationship of self - efficacy and perfectionism with obsessive compulsive symptoms. However, maladaptive cognitive emotion regulation strategies mediated only the relationship of self-efficacy with obsessive - compulsive disorder. Therefore, it can be argued that self-efficacy, perfectionism and emotion regulation constructs play a fundamental role in explaining obsessive - compulsive symptoms and even designing preventive and therapeutic interventions.
ابراهیمی، گل‌نوش و عابد، نازنین. (1402). پیش‌بینی تاب‌آوری از سبک‌های دلبستگی و تنظیم شناختی هیجان زنان دارای تجربه سوگ همسر. مجله روانشناسی، سال بیست و هفتم شماره 2 (پیاپی 106)، 215 -223.
جمشیدی، بهنام؛ حسین چاری، مسعود؛ حقیقت، شهربانو و رزمی، محمدرضا. (1388). اعتباريابي مقياس جديد كمال‌گرايي. مجله علوم رفتاری، 1 (3)، 35-43.
حسنی، جعفر. (1390). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه پرسشنامه نظم‌جویی شناختی هیجان. تحقیقات علوم رفتاری، 9 (4)، 229-240.
راجزی اصفهانی، سپیده؛ متقی پور، یاسمن؛ کامکاری، کامبیز؛ ظهیرالدین، علیرضا و جان بزرگی، مسعود. (1390). اعتبار و روایی نسخه فارسی مقیاس وسواسی- اجباری ییل براون. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 4، 297-303.
فرجی، ندا؛ غلامعلی لواسانی، مسعود و خلیلی، شیوا. (1396). رابطه خودشناسی و نیازهای اساسی روان‌شناختی با خودتنظیمی هیجانی و یادگیری. مجله روانشناسی، سال بیست و یکم شماره 3 (پیاپی 83)، 334-247.
کرامتی، هادی و شهرآرای، مهرناز. (1383). بررسی نقش خودکارآمدی ادراک شده در عملکرد ریاضی. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 10 (3)، 103-115.
نادری، سارا؛ غلامعلی لواسانی، مسعود و قاسم‌‌زاده، سوگند. (1402). بررسی مقایسه‌‌ای رابطه طرحواره‌‌های ناسازگار اولیه با بهزیستی روان‌شناختی و نقش میانجیگر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در دو گروه نوجوانان با و بدون سابقه طلاق والدین. مجله روانشناسی، سال بیست و هفتم شماره 4 (پیاپی 108)، 406 -415.
Aydin, A. Boysan, M. Tutarel-Kışlak, Ş. Kalafat, T. Selvi, Y. & Beşiroğlu, L. (2012). The Predictive Value of Interpersonal Schemas, Perfectionism, and Thought Action-Fusion in Obsessive-Compulsive Disorder. The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 25(2),108-118.
Bandura, A. (Ed). (1995). Self-Efficacy in Changing Societies. New York: Cambridge University Press.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman and Company.
Bandura, A. (2012). On the Functional Properties of Perceived Self-Efficacy Revisited. Journal of Management, 38(1), 9-44.
Berman, N.C., Shaw, A. M., & Wilhelm, S. (2018). Emotion regulation in patients with obsessive compulsive disorder: Unique effects for those with “taboo thoughts”. Cognitive Therapy and Research, 42 (5), 674-685.
Callaghan, T., Greene, D., Shafran, R., Lunn, J., & Egan, S. J. (2024). The relationships between perfectionism and symptoms of depression, anxiety and obsessive-compulsive disorder in adults: a systematic review and meta-analysis. Cognitive Behavior Therapy, 53(2), 121-132.
Chen, I.J., Hu, M., Zhang, H., & Guo, Z. (2018). The effect of parenting behavior on the obsessive-compulsive symptom of college students: The mediating role of perfectionism. Creative Education, 9, 758-778.
Cervin, M. (2023). Obsessive-compulsive disorder: diagnosis, clinical features, nosology, and epidemiology. Psychiatric Clinics, 46(1), 1-16.
Compas, B. E., Jaser, S. S., Bettis, A. H., Watson, K. H., Gruhn, M. A., Dunbar, J. P., ... & Thigpen, J. C. (2017). Coping, emotion regulation, and psychopathology in childhood and adolescence: A meta-analysis and narrative review. Psychological Bulletin, 143(9), 939.
Cougle, J. R., Timpano, K. R., & Goetz, A. R. (2012). Exploring the unique and interactive roles of distress tolerance and negative urgency in obsessions. Personality and Individual Differences, 52, 515-520.
Farrell, B., Richardson, L., Raman-Wilms, L., Launay, D., Alsabbagh, W., & Conklin, J. (2018). Self-efficacy for prescribing: A survey for health care professionals using evidence-based prescribing guidelines. Research in Social and Administrative Pharmacy, 14 (1), 18-25.
Fergus, T. A., & Bardeen, J. R. (2014). Emotion regulation and obsessive–compulsive symptoms: A further examination of associations. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 3(3), 243-248.
Frost, R.O., & Marten, P. A. (2018). Perfectionism and evaluative threat. Cognitive Therapy & Research, 14, 559-572.
Frost, R. O., & Steketee, G. (1997). Perfectionism in obsessive-compulsive disorder patients. Behavior Research and Therapy, 35(4), 291-296.
Frost, R.O., & Steketee, G. (2010). Perfectionism in obsessive compulsive disorder patients. Behavior Research and Therapy, 35, 291-296.
Garnefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual Differences, 30 (8), 1311-1327.
Garnefski, N., Kraaij, V., & van Etten, M. (2005). Specificity of relations between adolescents’ cognitive emotion regulation strategies and internalizing and externalizing psychopathology. Journal of Adolescence, 28(5), 619-631.
Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive emotion regulation questionnaire–development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and Individual Differences, 41(6), 1045-1053.
Garnefski, N., Legerstee, J., Kraaij, V., van Den Kommer, T., & Teerds, J. A. N. (2002). Cognitive coping strategies and symptoms of depression and anxiety: A comparison between adolescents and adults. Journal of Adolescence, 25(6), 603-611.
Garnefski, N., & Kraaij, V. (2007). The cognitive emotion regulation questionnaire. European journal of Psychological Assessment, 23(3), 141-149.
Garnefski, N., Teerds, J., Kraaij, V., Legerstee, J., & van Den Kommer, T. (2004). Cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: Differences between males and females. Personality and Individual Differences, 36(2), 267-276.
Goodman, W. K., Price, L. H., Rasmussen, S. A., Mazure, C., Fleischmann, R. L., Hill, C. L., ... & Charney, D. S. (1989). The Yale-Brown obsessive compulsive scale: I. Development, use, and reliability. Archives of General Psychiatry, 46(11), 1006-1011.
Gross, J. J. (Ed.) (2007). Handbook of emotion regulation. New York, NY: Guilford Press
Gross, J. J., & Thompson, R. A. (2007). Emotion regulation: conceptual foundations. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (pp. 3-24). New York, NY: Guilford Press.
Gross, J. J., & Jazaieri, H. (2014). Emotion, emotion regulation, and psychopathology: An affective science perspective. Clinical Psychological Science, 2(4), 387-401.
Hill, R. W., Huelsman, T. J., Furr, R. M., Kibler, J., Vicente, B. B., & Kennedy, C. (2004). A new measure of perfectionism: The Perfectionism Inventory. Journal of Personality Assessment, 82(1), 80-91.
Hu, L., & Bentler, P. M. (1996). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1–55.
Jalal, B., Chamberlain, S. R., & Sahakian, B. J. (2023). Obsessive‐compulsive disorder: Etiology, neuropathology, and cognitive dysfunction. Brain and Behavior, e3000.
Johnston, T. E., Gross, J. J., Chen, W., McEvoy, P., Becerra, R., & Preece, D. A. (2025). Emotion beliefs and emotion regulation strategy use. Personality and Individual Differences, 240, 113066.
Kim, H., Seo, J., Namkoong, K., Hwang, E.H., Sohn, S. Y., Kim, S. J., Kang, J. I. (2016). Alexithymia and perfectionism traits are associated with suicidal risk in patients with obsessive–compulsive disorder. Journal of Affective Disorders, 192, 50-5.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd. Ed.). New York: Guilford Press.
Limburg, K., Watson, H. J., Hagger, M. S., & Egan, S. J. (2017). The relationship between perfectionism and psychopathology: A meta‐analysis. Journal of Clinical Psychology, 73(10), 1301-1326.
Macedo, A., Marques, C., Quaresma, V., Soares, M. J., Amaral, A. P., Araújo, A. I., & Pereira, A. T. (2017). Are perfectionism cognitions and cognitive emotion regulation strategies mediators between perfectionism and psychological distress? Personality and Individual Differences, 119, 46-51.
McLean, C. P., Zang, Y., Gallagher, T., Suzuki, N., Yarvis, J. S., Litz, B. T., ... & STRONG STAR Consortium. (2019). Trauma-related cognitions and cognitive emotion regulation as mediators of PTSD change among treatment-seeking active-duty military personnel with PTSD. Behavior Therapy, 50(6), 1053-1062.
McCabe-Bennett, H., Roorda, B. A., Girard, T. A., Lachman, R., & Antony, M. M. (2025). Relationship among indecisiveness, perfectionism, and hoarding symptoms in individuals with and without hoarding disorder. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 44, 100929.
McRae, K. (2016). Cognitive emotion regulation: A review of theory and scientific findings. Current Opinion in Behavioral Sciences, 10, 119-124.
Meral, Y., Boysan, M., Sandıkçı, T., Çalışkan, Y., Haşimoğlu, A., Doğangün, B., & Kadak, M. T. (2023). Relationships between dissociation, obsessive beliefs, and self-esteem in juvenile obsessive-compulsive disorder: a case-controlled clinical study. Current Psychology, 42(8), 6043-6055.
Merling, L. F., Siev, J., Delucia, C., & Davidtz, J. (2022). I think I Can: The Role of Self-Efficacy in Exposure to Contamination. Journal of Social and Clinical Psychology, 41(5), 423-443.
Miegel, F., Moritz, S., Wagener, F., Cludius, B., & Jelinek, L. (2020). Self-esteem mediates the relationship between perfectionism and obsessive-compulsive symptoms. Personality and Individual Differences, 167, 110239.
Miklósi, M., Martos, T., Szabó, M., Kocsis-Bogár, K., & Forintos, D. (2014). Cognitive emotion regulation and stress: A multiple mediation approach. Translational Neuroscience, 5(1), 64-71.
Miu, A. C., Szentágotai-Tătar, A., Balazsi, R., Nechita, D., Bunea, I., & Pollak, S. D. (2022). Emotion regulation as mediator between childhood adversity and psychopathology: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 93, 102141.
Moretz, M. W., & McKay, D. (2009). The role of perfectionism in obsessive–compulsive symptoms: “Not just right” experiences and checking compulsions. Journal of Anxiety Disorders, 23(5), 640-644.
Nolen-Hoeksema, S. (2012). Emotion regulation and psychopathology: The role of gender. Annual Review of Clinical Psychology, 8, 161-187.
Otto, L. R., Sin, N. L., Almeida, D. M., & Sloan, R. P. (2018). Trait emotion regulation strategies and diurnal cortisol profiles in healthy adults. Health Psychology, 37 (3), 301-305.
Parmar, A., Ganesh, R., &Mishra, A. K. (2019). The top 100 cited articles on Obsessive Compulsive Disorder (OCD): A citation analysis. Asian Journal of Psychiatry, 42, 34–41.
Pinto, A., Dargani, N., Wheaton, M. G., Cervoni, C., Rees, C. S., &Egan, S. J. (2017). Perfectionism in obse/ssive-compulsive disorder and related disorders: What should treat clinicians know? Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 12, 102-108.
Perry, N. B., Swingler, M. M., Calkins, S. D. & Bell, M. A. (2016). Neurophysiological correlates of attention behavior in early infancy: Implications for emotion regulation during early childhood. Journal of Experimental Child Psychology, 142, 245-261.
Schwarzer, R., & Luszczynska, A. (2007). Health behaves or constructs: Theory, measurement, and research. National Cancer Institute Website.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods in Psychological Researches, 8, 23-74.
See, C. C., Tan, J. M., Tan, V. S., & Sündermann, O. (2022). A systematic review on the links between emotion regulation difficulties and obsessive-compulsive disorder. Journal of psychiatric research, 154, 341-353.
Sheppes, G., Suri, G., & Gross, J. J. (2015). Emotion regulation and psychopathology. Annual Review of Clinical Psychology, 11(1), 379-405.
Stern, M. R., Nota, J. A., Heimberg, R. G., Holaway, R. M., & Coles, M. E. (2014). An initial examination of emotion regulation and obsessive-compulsive symptoms. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 3(2), 109-114.
Trafford, A.A., Wroe, A.L., Brown, G., Luzon, O. (2018). What You See is What You Do: Imagery and the Moral Judgements of Individuals with OCD. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 16, 50-55.
Voderholzer, U., Hilbert, S., Fischer, A., Neumüller, J., Schwartz, C., & Hessler-Kaufmann, J. B. (2020). Frequency and level of self-efficacy predict the effectiveness of therapist-and self-guided exposure in obsessive compulsive disorder. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 48(6), 751-755.
Wilhelm, S., Berman, N. C., Keshaviah, A., Schwartz, R. A., &Steketee, G. (2015). Mechanisms of Change in Cognitive Therapy for Obsessive Compulsive Disorder: Role of Maladaptive Beliefs and Schemas. Behavior Research and Therapy, 65, 5-10.
Yap, K., Mogan, C., Moriarty, A., Dowling, N., Blair‐West, S., Gelgec, C., & Moulding, R. (2018). Emotion regulation difficulties in obsessive‐compulsive disorder. Journal of Clinical Csychology, 74(4), 695-709.