نقش واسطه‌ا ی لذت تحصیلی در رابطه میان ارضای نیازها ی روانشناختی و درگیری عاملی دانشجویان
محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی و تحولیمهدی صدری 1 , هادی صمدیه 2 * , سمانه دیلمی 3
1 - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
2 - گروه روان شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
3 - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.
کلید واژه: لذت تحصیلی, نیازهای روانشناختی, ارتباط با استاد, درگیری عاملی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطهای لذت تحصیلی در ارتباط میان ارضای نیازهای روانشناختی در ارتباط با اساتید و درگیری عاملی دانشجویان بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء پژوهش های بنیادی و از لحاظ روش از نوع مطالعات توصیفی – همبستگی است. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه بیرجند در سال تحصیلی 1401-1400 بود. از میان افراد جامعه 400 نفر به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و به پرسشنامه های هیجان‌های تحصیلی AEQ)، پکران و همکاران، 2005)، مقیاس ارضای نیازهای بنیادین در روابط BNS-RS)، لاگواردیا و همکاران، 2000) و مقیاس درگیری عاملی (AES، ماملی و پسینی، 2019) پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار AMOS-22 و SPSS-24 استفاده شد. نتایج نشان داد که بین متغیرهای لذت تحصیلی، ارضای نیازهای روان شناختی و درگیری عاملی روابط مثبت و معناداری وجود دارد (01/0P<). به گونه ای که ارضای نیازهای روان شناختی (خودمختاری و شایستگی) اثری مستقیم و معنادار بر لذت تحصیلی دانشجویان و درگیری عاملی دارند (001/0P<) و لذت تحصیلی نیز اثری مثبت و معنادار بر درگیری عاملی دانشجویان دارد (001/0P<). همچنین ارضای نیازهای روانشناختی (شایستگی) در ارتباط با اساتید از طریق لذت تحصیلی اثری غیر مستقیم و معنادار بر درگیری عاملی دارد (01/0P<). بنابراین مدل از برازش مطلوبی برخوردار است و می-توان نتیجه گرفت لذت تحصیلی در رابطه میان ارضای نیازهای روان شناختی در ارتباط با اساتید و درگیری عاملی دانشجویان نقش واسطه ای دارد.
The aim of this study was to investigate the mediating role of academic enjoyment in the relationship between satisfaction of psychological needs in relation to professors and students' agentic engagement. The present study is a basic research in terms of purpose with descriptive-correlational method. The study population included all students of Birjand University during the academic year 2021-2022. In total, 400 students were selected based on convenience sampling method to complete the Academic Emotions Questionnaire (AEQ) (Pekrun et al., 2005), the Basic Needs Satisfaction Scale in BNS-RS (LaGuardia et al., 2000) and the Agentic Engagement Scale (SAGE, Mameli and Passini, 2019). AMOS-22 and SPSS-24 softwares were used to analyze the data. The results showed significant positive relationships between the variables of academic enjoyment, satisfaction of psychological needs and agentic engagement (P<0.01). Satisfaction of psychological needs (Need for autonomy and Need for relatedness) has a direct and significant effect on student's academic enjoyment and agentic engagement (P<0.001) and academic enjoyment also has a positive and significant effect on students' agentic engagement (P<0.001). Satisfaction of psychological needs (relatedness) in relation to professors through academic enjoyment has an indirect and significant effect on agentic engagement (P<0.01). Therefore, the model has a good fit and it can be concluded that academic enjoyment has a mediating role in the relationship between the satisfaction of psychological needs in relation to professors and students' agentic engagement.
افروز، حمیدرضا؛ اژه‌‌ای، جواد؛ حجازی، الهه و مقدم‌‌زاده، علی (1398). درگیری تحصیلی در دانشآموزان دبیرستانی ایرانی: یک مطالعه کیفی، مجله روانشناسی، 23(4)، 90-70. HTTP://WWW.IRANAPSY.IR/FA/ARTICLE/21660
بردبار، مریم؛ و صمدیه، هادی (1399). نقش واسطهای کنجکاوی معرفت‌شناختی در رابطه بین باورهای معرفت‌شناختی و درگیری عاملی دانشجویان، مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 12(1)، 102-82. DIO:10.22099/JSLI.2020.5783
برزگربفرویی، کاظم؛ هاشمی، اکرم‌‌السادات و زارعی‌‌محمودآبادی، حسن (1398). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی در یادگیری بر هیجان‌های تحصیلی دانشآموزان دبیرستانی، مجله روانشناسی مدرسه، 8(1)، 42-26. DIO:10.22098/JSP.2019.794
تنهای رشوانلو، فرهاد؛ سعیدی رضوانی، طلیعه؛ صمدیه، هادی و کارشکی، حسین (1402). ویژگیهای روانسنجی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین در روابط با دوستان در دانشجویان. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی،24(2)،110-125.
حسینی ایرج، جلال؛ مهدیان، حسین؛ و جاجرمی، محمود (1399). بررسی رابطه نیازهای بنیادین روانشناختی در روابط با احساس تعلق به مدرسه در دانشآموزان: نقش واسطهای خودکارامدی اجتماعی، فصلنامه پژوهش در نظام‌‌های آموزشی، 14(50)، 204-191. DOI: 10.22034/JIERA.2020.220872.2214
رمضانی، ملیحه و خامسان، احمد (1396). شاخص‌‌های روانسنجی پرسشنامة درگيری تحصيلی ریو 2013 :با معرفی درگيری عاملی، فصلنامة اندازه‌‌گيری تربيتی، 8(29 ،)204-185. DIO: 10.22054/JEM.2018.22660.1555
شیخ‌‌الاسلامی، راضیه؛ یزدانی، فرزانه و رضوی اضطهباناتی، زینب‌‌السادات (1398). ویژگیهای روانسنجی مقیاس ارضا و ناکامی نیازهای بنیادین روانشناختی، مجله روانشناسی، 23(1)، 20-35. HTTP://WWW.IRANAPSY.IR/FA/ARTICLE/21429
صادقی، مسعود و برزگربفرویی، مهدی (1399). نقش واسطهای هیجانات تحصیلی در رابطهی نیازهای بنیادی روانشناختی و رضایت تحصیلی دانشجویان، مجله پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 11(2)، 43-32. http://rme.gums.ac.ir/article-1-743-fa.html
کدیور، پروین؛ فرزاد، ولی-الله؛ کاوسیان، جوادو نیکدل، فریبرز (1388). رواسازی پرسشنامه هیجان‌های تحصیلی پکران، فصلنامه نوآوری‌‌هاة آموزشی، 32(8)، 25-7. http://noavaryedu.oerp.ir/article_78909.html
محمدی، حمیده و فولادچنگ، محبوبه (1398). نقش واسطهای نیازهای اساسی روانشناختی در رابطه بین ارزش‌‌های فرهنگی (فردگرایی- جمعگرایی) و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان. مجله روانشناسی، 23(1)، 35-19. http://www.iranapsy.ir/Article/21426
معصومی، فاطمه؛ جدیدی، هوشنگ؛ یاراحمدی، یحیی و اکبری، مریم (1400). تدوین مدل درگیری تحصیلی براساس خود نظم‌‌جویی و هیجان‌های تحصیلی با نقش واسطهای خودناتوان‌‌سازی تحصیلی: اثربخشی برنامه مستخرج از مدل بر فرسودگی تحصیلی، مجله پژوهش‌‌های کاربردی روانشناختی، 12(1)، 387-369. DIO :10.22059/JAPR.2021.278531.643539
میرز، لاورنس؛ گامست، گلن و گارینو، اجی (2006). پژوهش چندمتغیری کاربردی. ترجمه پاشاشرفی، حسن؛ فرزاد، ولی‌‌الله؛ رضاخانی، سیمین؛ حسنآبادی، حمیدرضا؛ ایزانلدو، بلال و حبیبی، مجتبی (1399). انتشارات رشد. https://www.roshdpress.ir/product-890-
نعمت‌‌زاده، آناهیتا؛ باقری، فریبرز و ابوالمعالی، خدیجه (1397). نقش واسطهای تنظیم شناختی هیجان در رابطهی بین رابطه والد- فرزندی و پرخاشگری. مجلة علوم روانشناختی، 17(68)، 62-453. http://psychologicalscience.ir/article-1-181-fa.html
یوسفی، فریده و بردبار، مریم (1395). نقش واسطه ای فرایندهای نظام خود و هیجان‌های تحصیلی در رابطه بین محیط حامی خودپیروی و درگیری تحصیلی، روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 13(49)، 28-13. http://jip.azad.ac.ir/article_526835.html
Allen, J. J., & Anderson, C. A. (2018). Satisfaction and frustration of basic psychological needs in the real world and in video games predict internet gaming disorder scores and well-being. Computers in Human Behavior, 84, 220-229. https://doi.org/10.1016/j.chb.2018.02.034
Balon, S., Lecoq, J. & Rime, B. (2012). Passion and personality: Is passionate behavior a function of personality. Revue Européenne de Psychologie Appliquée, 63(1), 59-65. DOI: 10.1016/j.erap.2012.06.001
Cheon, S. H., & Reeve, J. (2014). A classroom-based intervention to help teachers decrease students’ amotivation. Contemporary Educational Psychology, 3, 24-37. https://isiarticles.com/bundles/Article/pre/pdf/75502.pdf
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). The what and why of goal pursuits: Human needs and the selfdetermination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
Fredericks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H (2017). School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Review of Educational; Research, 74 (1), 59109. https://doi.org/10.3102/00346543074001059
Goetz T, Pekrun R, Hall N. (2006). Academic Emotions from a Socialcognitive Perspective: Antecedents and Domain Specificity of Students. J of Edu Psych, 76: 289-308. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16719965/
Gunuc, S., & Kuzu, A (2015). Confirmation of CampusClass-Technology Model in student engagement: A path analysis. Computers in Human Behavior, 48 (2), 114-125. https://doi.org/10.1016/j.chb.2015.01.041
Henry, K. L., Knight, K., & Thornberry, T. (2012). School disengagement as a predictor of dropout, delinquency, and problem substance use during adolescence and early adulthood. Journal of Youth and Adolescence, 41, 156-166. DOI: 10.1007/s10964-011-9665-3
Hernandez, L., Oubrayrie-Roussel, N., & Prêteur, Y. (2016). Educational goals and motives as possible mediators in the relationship between social support and academic achievement. European Journal of Psychology of Education, 31(2), 193-207. DOI:10.1007/s10212-015-0252-y
Janosz M, Archambault I, Morizot J, Pagani LS. (2008). School Engagement Trajectories and the Their Differential predictive Relations to Dropout. Journal of social Issues. 64(1): 21-40. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.2008.00546.x
Kanat-Maymon, Y., Benjamin, M., Stavsky A., Shoshani, A., & Roth G. (2015). The role of basic need fulfillment in academic dishonesty: A self-determinism theory perspective. Contemporary Educational Psychology, 43, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2015.08.002
Kline, R. B. (2011). Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling. New York: McGraw Hill. DOI:10.4135/9781446268261.N31
Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications. New York: McGraw Hill. https://www.guilford.com/books/Principles-and-Practice-of-Structural-Equation-Modeling/RexKline/9781462523344
LaGuardia, J. G., Ryan, R. M., Couchman, C. E., & Deci, E. L. (2000). Within-person variation in security of attachment, self-determination theory perspective on attachment, need fulfillment, and well-being. Journal of personality and social psychology, 79(3), 367-384. https://doi.org/10.1037/0022-3514.79.3.367
Langdon, J., Sturges, D., & Schlote, R. (2018). Flipping the Classroom, Effects on Course Experience, Academic Motivation, and Performance in an Undergraduate Exercise Science Research Methods Course. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 18(4), 13-27. DOI: https://doi.org/10.14434/josotl.v18i4.22729
Mameli, C., & Passini, S. (2017). Measuring four-dimensional engagement in school: An Italian validation of the Student Engagement Scale and of the Agentic Engagement Scale. TPM—Testing, Psychometrics, Methodology in Applied Psychology, 24, 527-541. doi:10.4473/TPM24.4.4.
Martınez, I. M., Youssef-Morgan, C. M., Chambel, M. J., & Marques-Pinto, A. (2019). Antecedents of academic performance of university students: academic engagement and psychological capital resources. Educational Psychology, 39(8), 1047–1067. https://doi.org/10.1080/01443410.2019.1623382
Osborne, K. J., Willroth, E. C., DeVylder, J. E., Mittal, V. A., & Hilimire, M. R. (2017). Investigating the association between emotion regulation and distress in adults with psychotic-like experiences. Psychiatry Research, 256, 66-70. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2017.06.011
Pekrun, R., Elliot, A., Maier, M. (2009). Achievement Goals and Achievement Emotions: Testing a Model of Their Joint Relations with Academic Performance. Journal of Educational Psychology, 101, 1, 115-135. DOI: 10.1111/cdev.12704
Pekrun R, Lichtenfeld S, Marsh HW, Murayama K, Goetz T. (2017). Achievement emotions and academic performance: longitudinal models of reciprocal effects. Child Dev. 88(5): 1653–1670. DOI: 10.1111/cdev.12704
Pintrich, P. R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self- regulated learning in college students. Educational Psychology Review, 16(4), 385-407. http://dx.doi.org/10.1007/s10648-004-0006-x
Skinner, E. A., Pitzer, J., & Brule, H. (2014). The role of emotion in engagement, coping, and the development of motivational resilience. In R. Pekrun, & L. Linnenbrink-Garcia (Eds.), International handbook of emotions in education (pp. 331-347). New York: Routledge. https://www.semanticscholar.org/paper/The-Role-of-Emotion-in-Engagement%2C-Coping%2C-and-the-Skinner-Pitzer/be87430bf138921973a563ab0ce36aca930b18da
Reeve, J., & Shin, S. H. (2019). How teachers can support students’ agentic engagement. Theory Into Practice, 59, 150-161. https://doi.org/10.1080/00405841.2019.1702451
Reeve, J. (2012). A self-determination theory perspective on student engagement. In S.New York: Springer. DOI: 10.1007/978-1-4614-2018-7_7
Ruzek, A. E., Hafen, C. A., Allen, J. P., Gregory A., Mikami, A..Y., & Pianta, R. C. (2016). How teacher emotional support motivates students: The mediating roles of perceived peer relatedness, autonomy support, and competence. Learning and Instruction, 42, 95-103. DOI: 10.1016/j.learninstruc.2016.01.004
Ryan, R. M., & Deci. E. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52(1), 141-166. https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.psych.52.1.141
Ryan, R. M., & Deci. E. (2018). Handbook of self-determination theory Basic Psychological Needs in Motivation, Development, and Wellness. New York: The Guilford Press. https://doi.org/10.1521/978.14625/28806
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2020). Intrinsic and extrinsic motivation from a self-determination theory perspective: Definitions, theory, practices, and future directions. Contemporary educational psychology, 61, 101860. https://psycnet.apa.org/record/2020-25644-001
Tian, L., Han, M., & Huebner, E. S. (2014). Preliminary development of the Adolescent Students’ Basic Psychological Needs at School Scale. Journal of Adolescence, 37(3), 257-267. DOI: 10.1016/j.adolescence.2014.01.005
Uzman E. (2014). Basic psychological needs and psychological health in teacher candidates. Procedia - Social and Behavioral Sciences; 116: 362 9 -3635. DOI: 10.1016/j.sbspro.2014.01.814